Просмотр содержимого документа
«Презентация тақырыбы "Көлдер"»
Шаттық шеңбері
Қайырлы күн достым,
Қайырлы күн болсын!
Бүгінгі күн,
Сәттілікке толы болсын!
Біздің алар бағамыз
Кілең бестік болсын!
Көлдер
Мақсаты: Оқушыларға көлдер жайлы білім беру, Дүние жүзілік көлдері мен Қазақстанның көлдері жайында білімдерін кеңейту. Оқушылардың шығармашылық, есте сақтау қабілеттерін шыңдау, шапшаң ойлауға, ізденімдаздыққа баулу.
Жер бетіндегі суға толған табиғи ойыстарды көл деп атайды.
Көлдің теңізден айырмашылығы оның мұхитпен тікелей байланысының жоқтығы. Көлдер тауда да жазықтада кездесе.
Көл түрлері
Еуразиядағы Байкал көлі - дүние жүзіндегі ең терең көл. Оның ең терең жері 1620 метр .
Картасы
Байкал көлінің көріністері
Қазақстан көлдерінің ішіндегі ең ірілері: Каспий , Арал, және Балқаш .
Каспий – дүние жүзіндегі ең ірі көл. Ол солтүстікпен оңтүстікке қарай 1000 км қашықтыққа созылып жатыр. Біздің елімізге бұл көлдің солтүстік-шығыс бөлігі кіреді. Оның ең терең жері 1025 метрден асады.
Картасы
Каспий көлінің көріністері
Арал аумағы жөнінен екінші орын алады. Сырдария мен Әмудария өзендерінің суы жер суаруға көп жұмсалуына байланысты Арал теңізі тартылып бара жатыр. Оның жағасы 100-200 км дейін шегініп босаған жерлерін тұз бен құм басуда. Қазіргі кезде көл Үлкен және Кіші Аралға бөлінген.
Арал теңізінің экологиясы
Қазақстанда көлемі жағынан үшінші орында – Балқаш көлі.
Картасы
Балқаш көлінің көріністері
Ресей Қырғызстан Қазақстан
Байкал
Ыстықкөл
Зайсан
Жанартаулық көлдер
Памир Іле Алатауы
Сарез
Үлкен Алматы
Тектоникалық көлдер
Тау жасалу үрдісі кезінде пайда болған терең көлдер. Олардың пішіні ұзын болып келеді. Мысалы, Байкал көлі. Ыстықкөл, Зайсан.
Бөген көл
Тау опырылып, өзен аңғарын бөгеп тастаған кезде пайда болған көл. Мысалы, Үлкен Алматы көлі, Памирдегі Сарез.
Үлкен Алматы
Сарез
Қалдық көл
Жер беті көтеріліп, теңіз тартылған кезде құрлықта қалып қойған көл. Мысалы, Каспий және Арал көлдері.
Ескі арна көлі
Жазық жерлерде өзендер өз бағытын өзгертіп, оның ескі иірімдері шағын көлге айналған.
Жанартаулық көл
Сөнген жанартаудың кратерінде пайда болған. Мысалы, олар көбіне Ява аралында, Камчатка түбегінде бар.
Құрғақшылық аймақтарда көл суы түгелдей буланып кетеді де, түбінде тек тұз қалады. Мұндай көлді тұнба немесе шөкпе көл деп атайды. Су құрамындағы тұздылықты промиллмен (‰) өлшенеді. Көлдер химиялық құрамына қарай 3-ке бөлінеді: Тұщы -1‰ Тұздылау – 1-25 ‰ Тұзды -25‰-ден жоғары
Жаңбыр мен қар суы, өзендер жер бетін шайып көлге әртүрлі заттар ( жануар мен өсімдік қалдықтары) әкеледі. Ол қалдықтар көл түбіне жинала беріп, нәтижесінде көл бірте –бірте тайыздай бастайды да, ол батпаққа айналады.