Мақсаты:Оқушыларға қазақ халқының суретшісі Ә.Қастеев туралы, суретші өмірі, шығармашылығы туралы тереңірек таныстыру; Оқушыларға бағыт – бағдар бере отырып, өз бетімен жұмыс істеуге, өздігінен қорытынды жасауға машықтандыру, ойлау қабілеттерін дамыту. Оқушылар өз ойларын қорғай білуге үйренеді, бір-бірін тыңдайды, достық сезімдері, бір-біріне сыйластық сезімдері артады. Өнерге және өнер адамдарына құрмет көрсетуге, халқымыздың мәдени дамуына үлес қосуына, еліміздің білікті азаматы болуына, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Білімділік: ұлы суретшінің шығармашылығын таныстырып, оқушыларға оның еңбегін таныта түсу.
Тәрбиелік: суретшінің адамгершілік, отансүйгіштік қасиеті арқылы, оқушының бойына осы қасиеттерді қалыптастыру, эстетикалық сезімдерін ояту.
Дамытушылық: жаңа сөздер арқылы оқушылардың сөздік қорын молайту, логикалық ойлау қабілетін ауызша жүйелеп жеткізуге дағдыландыру.
Міндеттер: 1. Оқушылардың қызығушылығын ояту 2. Жаңа тақырыпқа оқушылардың білетін білімі арқылы кіру
3. Оқушылардың өздерін-өздері оқыту арқылы білім беруге ықпал жасау, сыни тұрғыдан ойлау үдерістері арқылы әр баланы қамтуға жағдай жасау
4. Жаңа сабаққа белгілі бір ой қорытындылар жасау
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ, кіріктірілген сабақ
Сабақтың әдіс тәсілдері:сұрақ-жауап, талдау, зерттеу, ой қозғау, миға шабуыл. эвристикалық (іздендіру) сұрақ-жауап, салыстыру, талдау, жинақтау Сабақтың көрнекілігі интерактивтік тақта, бейнесуреттер (презентация), Ә.Қастеевтің портреті, салған суреттері, слайдтар, бояу, қылқалам, сурет дәптер, оқулық, бағалау парағы, деңгейлік тапсырмалар т.б. Пәнаралық байланыс:сурет сабақтары, қазақ тілі, тарих, өзін-өзі тану, математика, орыс тілі, ағылшын тілі
Ұйымдастыру кезеңі :
Жаңа сабақ.
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – «Әбілхан Қастеев» деп аталады.
Сабақтың эпиграфы:
Үлкенге де сіз,
Кішіге де сіз.
Бар адамды құрметтеп,
Бас иеміз біз,
Жақсылықтан үйреніп,
Жамандықтан жиреніп.
Үлгі аламыз жақсыдан,
Жаңа сабақ : Сурет салудың адам баласына қандай маңызы бар, ол не үшін қажет?- деген сұрақтарға тоқталайық. Бүгінгі ана тілі сабағы басқа күнге қарағанда өзгеше болады,өйткені бұл сабақ бейнелеу сабағымен бірлесе өтеді.Сол үшін бізге бояу, қылкалам, сурет дәптері қажет болады, олардың бәрі сендердің алдарыңда, сонымен қатар бүгінгі сабақта сөйлем туралы білімдерімізді бекітеміз.Құрметті оқушылар сендер бастауыш сыныптан «Бейнелеу өнері» пәнін өтіп келесіңдер. Сурет салудың көптеген тәсілдері бар, оларға тоқталмай-ақ қояйын. Сурет салу тек суретшіге ғана емес, әр мамандық иесіне де қажет. Әр адам өзінше, өз шамасына, талабына қарай сурет салады. Елімізде сурет өнеріне зор еңбегі сіңген атақты суретшілер өте көп. Солардың қатарына Әбілхан Қастеев, Кәміл Шаяхметов, Айша Ғалымбаева, Молдахмет Кенбаевты айтуға болады.
- Алдын ала оқушыларға үй жұмысы ретінде Қазақстанның Әбілхан Қастеев, Кәміл Шаяхметов, Айша Ғалымбаева сынды суретшілері жайлы мәлімет жинап, қысқаша баяндандап келуге тапсырма берілген, енді соларды тыңдайық.
Тақтада Қазақстандық әйгілі суретшілердің портреттері бейнесуреттер (презентация).
Балалардың айтқанын мұғалімнің пысықтап, слайд арқылы толықтыруы:
- Әбілхан Қастеев Қазақстанның халық суретшісі, қазақтың әйгілі кескіндемешісі, график-суретші, қазақ бейнелеу өнерінің негізін салушылардың бірі, этнограф, әрі зерттеуші, қоғам қайраткері, депутат, пейзажист. Ол Алматы облысының Жаркент ауданы, Шөпсін ауылында дүниеге келген.
Слайд арқылы Әбілхан Қастеевтің туып-өскен жері Алматы облысының табиғатын көрсетуге болады. Міне, балалар мынадай әсем де көрікті табиғат аясында дүниеге келіп, бойына өнер берілмеу мүмкін емес еді.
- Қастеев нешінші жылы туған?
- Ол 1904 жылы дүниеге келген.
Әбілхан Қастеев еңбек жолын Түрксіб темір жол құрылысында жұмысшы болып бастады. Әбілхан Қастеев кішкентайынан «көзінде айнасы бар бала атанған» болатын. Суретшінің Гүлнәзия атты қызы Әбілхан атаға «Әбілхан білімді, әрнәрсені білуге құштар, өнерлі, жақсылық тілейтін, ілтипатты, әдепті тұлға болатын » деп мінездеме берген екен.
- Суретші қайда оқыды? Слайд арқылы көрсету.
1929 жылдан 1931 жылдары Николай Гаврилович Хлудовтың көркем студиясында оқыды.
1934 – 1937 жылдары Мәскеу қаласында Крупская атындағы көркем студиясында жалғастырды.
1944– жылдан Қазақстанның халық суретшісі.
1945-1956 жылдары Қазақстан Суретшілер одағы басқармасының төрағасы.
1929–1936 жылдары Москвадағы көркемсурет студияларында Н.Г. Хлудов пен
И. Бродскийден сабақ алды.
Балалар Әбілхан Қастеевтің көп еңбектерін қайдан көруге болады?
-Оқушылар: мұражайдан. Арамызда мұрағаттанушы апай келіп отыр. Енді сөз кезегін сол апайға берейік.
- Балалар мұражай дегеніміз не? Біздің қаламызда қандай мұражайлар бар?
(Мұражай әр түрлі заттар мен бұйымдарды жинап, олардан көрме ұйымдастырумен айналысатын мәдени мекеме )
- Біздің қаламызда Абай мұражайы, өлкетану мұражайлар, Невзоров отбасына арналған галерея бар.
- Әбілхан Қастеевтің көптеген еңбектерін Алматы қаласы Т.Г. Шевченко атындағы Қазақ көркем галереясынан көруге болады.
- Мұғалім: Қастеев есімі қалай сақталған?
Қастеев есімі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік өнер мұражайына және Қазақстанның бірнеше қалаларындағы көшелерге берілген.
Алматыда 1976 жылы мұражай ашылды. Ал 1984 жылы мұражайға қазақтың халық суретшісі Әбілхан Қастеевтің есімі берілді.Мұражай өте бай қорға ие. Ендеше, Әбілхан Қастеевтің салған суреттеріне саяхат жасау үшін ортаға бейнелеу өнерінің мұғалімін шақырайық.
Бейнелеу өнерінің мұғалімі: -Біздің бейнелеу өнеріміз өткен ғасырдың 20-30 жылдарынан бастап кәсіби арнаға түсті десем жаңсақ айтқандық бола қоймас. Оның көш басында, әрине, Әбілхан Кастеев тұр. Тырнақалды туындысы «Автопортреті». Осы алғашқы туындысымен –ақ Кастеев – Кастеев болып қалды. Шығармаларына тазалық тән ондай суретші сирек шығар. Бұл жерде мен оның жас кезіндегі дүниеге әкелген туындылары жөнінде айтып отырмын. Суретші туындыларын ұлттық нақышпен бейнелеген. Бізге Әбілхан Қастеевтің 4000-ға жуық туындысы бар екені белгілі. Отбасылық мұрағатта суретшінің 400-ге жуық жұмысы бар екен.
- Бейнелеу өнерінің мұғалімі: Қазақстандағы көшбасшы белгілі суретшілерінен кімді білесіңдер?
- Балалар Әбілхан Қастеевтің қандай суреттерін білесіңдер?
Слайд арқылы Әбілхан Қастеевтің салған суреттерін көрсету. (Ақырын қазақтың күйлері ойналып тұрады.)
-Балалар, қазақтың қандай күйлерін білесіңдер? –Мынау ойнап тұрған қай күй? Сендер домбыра үйірмесіне қатысасыңдар ма?
-Балалар мына күймен Әбілхан Қастеевтің суреттерінің қандай байланысы бар деп ойлайсыңдар?
Әбілхан Қастеевтің қай туындысын алып қарасаң да, қазақ халқының тыныс тіршілігі мен болмыс бітімі айқын көрініс табады. Оның шығармасынан табиғаттың аса көркемдігін, керемет шеберлігін көруге болады. Қазақтың күйлерінде де ұлтқа тән иіс аңқып тұрады.
Әбілхан Қастеев –қазақтың әйгілі суретшісі. Ол кішкентай кезінен қол өнерді, сурет салуды үнатқан. Ұлы Абай атамыз Ә.Қастеевтің ұстазы, әрі сүйікті кейіпкері болған. Суретшінің «Жас Абай», «Көктем», «Менің Отаным»
- Еңбектері: «Биік мұз айдынында», «Амангелді сарбаздары», «Жас Абай»,«Келін түсіру», «Сатып алынған қалыңдық» т.б. көптеген суреттері бар. (суреттерін көрсету).
- Балалар Әбілхан Қастеевтің туғанының 100 жылдығы қашан тойланды?
- Кім математикаға жүйрік есептеп шығады?
- 2004 жылы
- Әбілхан Қастеев 100 жылдық мерейтойы қандай көлемде тойланды?
- «ЮНЕСКО» көлемінде тойланды.
Мұғалім сөзі : 2004 жылы Әбілхан Қастеевтің 100 жылдығы ЮНЕСКО
көлемінде аталып өтті.
- Мұғалім : Әбілхан Қастеев неше жыл өмір сүрді?
- Оқушы: Қастеев 69 жыл өмір сүрді.
- Мұғалім Қастеев есімі қалай сақталған?
- Оқушы: Қастеев есімі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік өнер мұражайына және Қазақстанның бірнеше қалаларындағы көшелерге берілген.
Мұғалім: Әбілхан Қастеев жайлы мәліметті тағы қайдан оқып таныстыңдар?
Оқушылар: «Өзін-өзі тану» пәнінде берілген К.Сегізбайдың «Құмға салған сурет» атты әңгімесінде суретшінің өнерге құштарлығы жайлы, оның атақты суретші болуына көмектескен адамдар туралы таныстық.
СЕРГІТУ СӘТІ ( Сахналау )
Енді Әбілхан ата ортамызға келіп қалыпты сұхбат жүргізейік.
Автор сөзі: Бұл өнерді қайдан, кіммен үйрендің? деген ұстазының сауалына Әбілхан ата былай жауап беріпті:
Әбілхан: -Ата жөн сұрай келдім. Оқысам, білсем деген талабым бар, бірақ жоқшылық жібермейді. Не істесем болады?
Автор сөзі: Көп ұзамай–ақ жас Әбілхан шежірешінің ақылымен және берген азын-аулақ қаражатымен ауылдан Жаркентке келеді. Сол бала Әбілханның қазақтың сурет өнерінің ең басында тұрып, атақты суретші Әбілхан Қастеев атанарын ол кезде ешкім де ойламаған еді.
Автор сөзі: Атақты суретші Әбілхан Кастеевтің 1954 жылы «Ұланда» (ол кезде «Қазақстан пионері») «Суретті қалай салу керек?» атты мақаласы жарияланған болатын.
Енді Әбілхан атаның өзінің аузынан «Суретті қалай салу керек?» естиік.Әбілхан: Сендердің араларыңда көптеген балалар сурет салуды жақсы көреді. Шынында да көпшілігінің суретшілік дарындылығы байқалады. Бірақ та әрбір дарындылықты еңбекпен, білімділікпен тәрбиелеп өсіріп отыру керек. Сонда ғана жас талап жақсы суретші болу мақсатына жетеді. Кейде кейбір сурет салуға қолға қалам мен қағаз алса болды, тез сурет жасауға болады дейді. Әрине, бұлай ету үстірт істің байыбын білмеуге әкеп соқтырады. Әдетте әрбір суретші салайын деген құбылысты жан-жақты зерттеп біліп алады. Сонда ғана оның шығармашылығында өмірдің шындығы бейнеленеді.
Суретті күнде салумен бірге, әрбір суретші білімін үнемі арттырып, өмірге көзқарасын кеңейтіп отыруы керек, неғұрлым адам білімді болса, соғұрлым суретшінің ой-сезімі күшті дамып, суретшілік дарыны арта түседі. Әсіресе, атақты суретшілердің шығармаларымен танысып, олардан үйрену керек.
Оқушылар:- Рахмет, ата ақыл-кеңесіңе!
Мұғалім: Әбілхан Қастеев пейзаж, портреттер салған ба? Егер сен өз суретіңде табиғатты, даланы, өзенді, тау мен теңізді, орманды, алыстағы елдерді бейнелеген болсаң, онда сені пейзажшы - суретші деп атауға болады.
Ал сенің шығармаң пейзаж деп аталады. Пейзажды салып үйрену үшін табиғат аясында жиі болған дұрыс. Жан - жағыңда болып жатқан өзгерістерге назар аударып, көңілге тоқи білу керек. Қазақстанның табиғаты өте бай және алуан түрлі. Бізде теңіздер, өзендер мен көлдер, биік таулар мен ормандар бар.Суретші басқалар көңіл аудара бермейтін дүниелерді көретіндей сезімтал, байқағыш болуы керек. Мысалы аспанның түсі қандай? т.б.
-Балалар сурет салуды ұнатасыңдар ма? Суретші болғыларын келе ме?
Суретші дегеңіміз -біздің өмірімізге сұлулық сыйлайтын адам.
-Ендеше сендердің алдарында сурет салуға арналған құралдарды пайдалана отырып бәріміз суретші болуды армандап көрейік. Ол үшін құралдарды алдарына алып бояумен «Қысқы пейзаж көрінісін» саламыз.( оқушылар өз бетінше «Қысқы пейзаж көрінісін» салады, сурет салу барысында ән ойнап тұрады).
Суретпен жұмыс. Тапсырма: Енді 10-15 минут ішінде «Қысқы пейзаж көрінісі» атты тақырыпта сурет салайық. Салынған сурет бойынша 2-3 сөйлем құрап жазып, сөйлемнен түбір мен қосымшалы сөзді ажырата білу.
Мына суретке назар аударыңдаршы, суретте не бейнеленген?
Бес жолдық өлеңмен ой қорытуға болады.
Суретте байқағандарын ең алдымен 1-2 сөйлеммен ойларын қазақша, орысша, ағылшынша жеткізуге болады.
- Мұғалім сөзі: Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ
– Жолдауының басты бағытының бірі - білімге арналып отыр. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар. Бұл үшін біз не істеуіміз керек?
Біріншіден, барлық дамыған елдердің сапалы бірегей білім беру жүйесі бар. Мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс. Оларды оқыту нәтижесі оқушылардың сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеру болуға тиіс.,- деген болатын.
Олай болса, сендер де Елбасының Жолдауын жүзеге асыруға ат салысады деп ойлаймын.
Қорытындылау. Бекіту.
Бекіту.
Білемін
Білдім
Білгім келеді
Қастеев
График-суретші бейнелеу өнерінің негізін салушы. Әбілхан туған жердің табиғатын салған. Оның “Киіз үйдің ішкі көрінісі”, “Қыз Жібек”, “Қыз ұзату”, “Қос құрбы”, “Келін түсіру”, т.б. шығармалары ұлттық қазынамызға айналды. Алматыға барып Әбілхан атамыздың муражайын көргім келеді.
Абай мен Ә.Қастеев арасындағы нәзік байланыс жайлы терең білгім келеді.
Просмотр содержимого документа
«Сабақтың тақырыбы :Әбілхан Қастеев»
№4 жалпы білім беретін мектеп
Ана тілі сабағы Семей қаласы
3 сынып
Сабақтың тақырыбы :Әбілхан Қастеев
Мақсаты:Оқушыларға қазақ халқының суретшісі Ә.Қастеев туралы, суретші өмірі, шығармашылығы туралы тереңірек таныстыру; Оқушыларға бағыт – бағдар бере отырып, өз бетімен жұмыс істеуге, өздігінен қорытынды жасауға машықтандыру, ойлау қабілеттерін дамыту. Оқушылар өз ойларын қорғай білуге үйренеді, бір-бірін тыңдайды, достық сезімдері, бір-біріне сыйластық сезімдері артады. Өнерге және өнер адамдарына құрмет көрсетуге, халқымыздың мәдени дамуына үлес қосуына, еліміздің білікті азаматы болуына, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Білімділік: ұлы суретшінің шығармашылығын таныстырып, оқушыларға оның еңбегін таныта түсу.
Тәрбиелік: суретшінің адамгершілік, отансүйгіштік қасиеті арқылы, оқушының бойына осы қасиеттерді қалыптастыру, эстетикалық сезімдерін ояту.
Дамытушылық: жаңа сөздер арқылы оқушылардың сөздік қорын молайту, логикалық ойлау қабілетін ауызша жүйелеп жеткізуге дағдыландыру.
Міндеттер: 1. Оқушылардың қызығушылығын ояту 2. Жаңа тақырыпқа оқушылардың білетін білімі арқылы кіру
3. Оқушылардың өздерін-өздері оқыту арқылы білім беруге ықпал жасау, сыни тұрғыдан ойлау үдерістері арқылы әр баланы қамтуға жағдай жасау
4. Жаңа сабаққа белгілі бір ой қорытындылар жасау
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ, кіріктірілген сабақ
Сабақтың әдіс тәсілдері:сұрақ-жауап, талдау, зерттеу, ой қозғау, миға шабуыл. эвристикалық (іздендіру) сұрақ-жауап, салыстыру, талдау, жинақтау Сабақтың көрнекілігі интерактивтік тақта, бейнесуреттер (презентация), Ә.Қастеевтің портреті, салған суреттері, слайдтар, бояу, қылқалам, сурет дәптер, оқулық, бағалау парағы, деңгейлік тапсырмалар т.б. Пәнаралық байланыс:сурет сабақтары, қазақ тілі, тарих, өзін-өзі тану, математика, орыс тілі, ағылшын тілі
Ұйымдастыру кезеңі :
Жаңа сабақ.
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – «Әбілхан Қастеев» деп аталады.
Сабақтың эпиграфы:
Үлкенге де сіз,
Кішіге де сіз.
Бар адамды құрметтеп,
Бас иеміз біз,
Жақсылықтан үйреніп,
Жамандықтан жиреніп.
Үлгі аламыз жақсыдан,
Жаңа сабақ : Сурет салудың адам баласына қандай маңызы бар, ол не үшін қажет?- деген сұрақтарға тоқталайық. Бүгінгі ана тілі сабағы басқа күнге қарағанда өзгеше болады,өйткені бұл сабақ бейнелеу сабағымен бірлесе өтеді.Сол үшін бізге бояу, қылкалам, сурет дәптері қажет болады, олардың бәрі сендердің алдарыңда, сонымен қатар бүгінгі сабақта сөйлем туралы білімдерімізді бекітеміз.Құрметті оқушылар сендер бастауыш сыныптан «Бейнелеу өнері» пәнін өтіп келесіңдер. Сурет салудың көптеген тәсілдері бар, оларға тоқталмай-ақ қояйын. Сурет салу тек суретшіге ғана емес, әр мамандық иесіне де қажет. Әр адам өзінше, өз шамасына, талабына қарай сурет салады. Елімізде сурет өнеріне зор еңбегі сіңген атақты суретшілер өте көп. Солардың қатарына Әбілхан Қастеев, Кәміл Шаяхметов, Айша Ғалымбаева, Молдахмет Кенбаевты айтуға болады.
- Алдын ала оқушыларға үй жұмысы ретінде Қазақстанның Әбілхан Қастеев, Кәміл Шаяхметов, Айша Ғалымбаева сынды суретшілері жайлы мәлімет жинап, қысқаша баяндандап келуге тапсырма берілген, енді соларды тыңдайық.
Тақтада Қазақстандық әйгілі суретшілердің портреттері бейнесуреттер (презентация).
Балалардың айтқанын мұғалімнің пысықтап, слайд арқылы толықтыруы:
- Әбілхан Қастеев Қазақстанның халық суретшісі, қазақтың әйгілі кескіндемешісі, график-суретші, қазақ бейнелеу өнерінің негізін салушылардың бірі, этнограф, әрі зерттеуші, қоғам қайраткері, депутат, пейзажист. Ол Алматы облысының Жаркент ауданы, Шөпсін ауылында дүниеге келген.
Слайд арқылы Әбілхан Қастеевтің туып-өскен жері Алматы облысының табиғатын көрсетуге болады. Міне, балалар мынадай әсем де көрікті табиғат аясында дүниеге келіп, бойына өнер берілмеу мүмкін емес еді.
- Қастеев нешінші жылы туған?
- Ол 1904 жылы дүниеге келген.
Әбілхан Қастеев еңбек жолын Түрксіб темір жол құрылысында жұмысшы болып бастады. Әбілхан Қастеев кішкентайынан «көзінде айнасы бар бала атанған» болатын. Суретшінің Гүлнәзия атты қызы Әбілхан атаға «Әбілхан білімді, әрнәрсені білуге құштар, өнерлі, жақсылық тілейтін, ілтипатты, әдепті тұлға болатын » деп мінездеме берген екен.
- Суретші қайда оқыды? Слайд арқылы көрсету.
1929 жылдан 1931 жылдары Николай Гаврилович Хлудовтың көркем студиясында оқыды.
1934 – 1937 жылдары Мәскеу қаласында Крупская атындағы көркем студиясында жалғастырды.
1944– жылдан Қазақстанның халық суретшісі.
1945-1956 жылдары Қазақстан Суретшілер одағы басқармасының төрағасы.
1929–1936 жылдары Москвадағы көркемсурет студияларында Н.Г. Хлудов пен
И. Бродскийден сабақ алды.
Балалар Әбілхан Қастеевтің көп еңбектерін қайдан көруге болады?
-Оқушылар: мұражайдан. Арамызда мұрағаттанушы апай келіп отыр. Енді сөз кезегін сол апайға берейік.
- Балалар мұражай дегеніміз не? Біздің қаламызда қандай мұражайлар бар?
(Мұражай әр түрлі заттар мен бұйымдарды жинап, олардан көрме ұйымдастырумен айналысатын мәдени мекеме )
- Біздің қаламызда Абай мұражайы, өлкетану мұражайлар, Невзоров отбасына арналған галерея бар.
- Әбілхан Қастеевтің көптеген еңбектерін Алматы қаласы Т.Г. Шевченко атындағы Қазақ көркем галереясынан көруге болады.
- Мұғалім: Қастеев есімі қалай сақталған?
Қастеев есімі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік өнер мұражайына және Қазақстанның бірнеше қалаларындағы көшелерге берілген.
Алматыда 1976 жылы мұражай ашылды. Ал 1984 жылы мұражайға қазақтың халық суретшісі Әбілхан Қастеевтің есімі берілді.Мұражай өте бай қорға ие. Ендеше, Әбілхан Қастеевтің салған суреттеріне саяхат жасау үшін ортаға бейнелеу өнерінің мұғалімін шақырайық.
Бейнелеу өнерінің мұғалімі: -Біздің бейнелеу өнеріміз өткен ғасырдың 20-30 жылдарынан бастап кәсіби арнаға түсті десем жаңсақ айтқандық бола қоймас. Оның көш басында, әрине, Әбілхан Кастеев тұр. Тырнақалды туындысы «Автопортреті». Осы алғашқы туындысымен –ақ Кастеев – Кастеев болып қалды. Шығармаларына тазалық тән ондай суретші сирек шығар. Бұл жерде мен оның жас кезіндегі дүниеге әкелген туындылары жөнінде айтып отырмын. Суретші туындыларын ұлттық нақышпен бейнелеген. Бізге Әбілхан Қастеевтің 4000-ға жуық туындысы бар екені белгілі. Отбасылық мұрағатта суретшінің 400-ге жуық жұмысы бар екен.
- Бейнелеу өнерінің мұғалімі: Қазақстандағы көшбасшы белгілі суретшілерінен кімді білесіңдер?
- Балалар Әбілхан Қастеевтің қандай суреттерін білесіңдер?
Слайд арқылы Әбілхан Қастеевтің салған суреттерін көрсету. (Ақырын қазақтың күйлері ойналып тұрады.)
-Балалар, қазақтың қандай күйлерін білесіңдер? –Мынау ойнап тұрған қай күй? Сендер домбыра үйірмесіне қатысасыңдар ма?
-Балалар мына күймен Әбілхан Қастеевтің суреттерінің қандай байланысы бар деп ойлайсыңдар?
Әбілхан Қастеевтің қай туындысын алып қарасаң да, қазақ халқының тыныс тіршілігі мен болмыс бітімі айқын көрініс табады. Оның шығармасынан табиғаттың аса көркемдігін, керемет шеберлігін көруге болады. Қазақтың күйлерінде де ұлтқа тән иіс аңқып тұрады.
Әбілхан Қастеев –қазақтың әйгілі суретшісі. Ол кішкентай кезінен қол өнерді, сурет салуды үнатқан. Ұлы Абай атамыз Ә.Қастеевтің ұстазы, әрі сүйікті кейіпкері болған. Суретшінің «Жас Абай», «Көктем», «Менің Отаным»
- Еңбектері: «Биік мұз айдынында», «Амангелді сарбаздары», «Жас Абай»,«Келін түсіру», «Сатып алынған қалыңдық» т.б. көптеген суреттері бар. (суреттерін көрсету).
- Балалар Әбілхан Қастеевтің туғанының 100 жылдығы қашан тойланды?
- Кім математикаға жүйрік есептеп шығады?
- 2004 жылы
- Әбілхан Қастеев 100 жылдық мерейтойы қандай көлемде тойланды?
- «ЮНЕСКО» көлемінде тойланды.
Мұғалім сөзі : 2004 жылы Әбілхан Қастеевтің 100 жылдығы ЮНЕСКО
көлемінде аталып өтті.
- Мұғалім : Әбілхан Қастеев неше жыл өмір сүрді?
- Оқушы: Қастеев 69 жыл өмір сүрді.
- Мұғалім Қастеев есімі қалай сақталған?
- Оқушы: Қастеев есімі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік өнер мұражайына және Қазақстанның бірнеше қалаларындағы көшелерге берілген.
Мұғалім: Әбілхан Қастеев жайлы мәліметті тағы қайдан оқып таныстыңдар?
Оқушылар: «Өзін-өзі тану» пәнінде берілген К.Сегізбайдың «Құмға салған сурет» атты әңгімесінде суретшінің өнерге құштарлығы жайлы, оның атақты суретші болуына көмектескен адамдар туралы таныстық.
СЕРГІТУ СӘТІ ( Сахналау )
Енді Әбілхан ата ортамызға келіп қалыпты сұхбат жүргізейік.
Автор сөзі: Бұл өнерді қайдан, кіммен үйрендің? деген ұстазының сауалына Әбілхан ата былай жауап беріпті:
Әбілхан: -Ата жөн сұрай келдім. Оқысам, білсем деген талабым бар, бірақ жоқшылық жібермейді. Не істесем болады?
Автор сөзі: Көп ұзамай–ақ жас Әбілхан шежірешінің ақылымен және берген азын-аулақ қаражатымен ауылдан Жаркентке келеді. Сол бала Әбілханның қазақтың сурет өнерінің ең басында тұрып, атақты суретші Әбілхан Қастеев атанарын ол кезде ешкім де ойламаған еді.
Автор сөзі: Атақты суретші Әбілхан Кастеевтің 1954 жылы «Ұланда» (ол кезде «Қазақстан пионері») «Суретті қалай салу керек?» атты мақаласы жарияланған болатын.
Енді Әбілхан атаның өзінің аузынан «Суретті қалай салу керек?» естиік.Әбілхан: Сендердің араларыңда көптеген балалар сурет салуды жақсы көреді. Шынында да көпшілігінің суретшілік дарындылығы байқалады. Бірақ та әрбір дарындылықты еңбекпен, білімділікпен тәрбиелеп өсіріп отыру керек. Сонда ғана жас талап жақсы суретші болу мақсатына жетеді. Кейде кейбір сурет салуға қолға қалам мен қағаз алса болды, тез сурет жасауға болады дейді. Әрине, бұлай ету үстірт істің байыбын білмеуге әкеп соқтырады. Әдетте әрбір суретші салайын деген құбылысты жан-жақты зерттеп біліп алады. Сонда ғана оның шығармашылығында өмірдің шындығы бейнеленеді.
Суретті күнде салумен бірге, әрбір суретші білімін үнемі арттырып, өмірге көзқарасын кеңейтіп отыруы керек, неғұрлым адам білімді болса, соғұрлым суретшінің ой-сезімі күшті дамып, суретшілік дарыны арта түседі. Әсіресе, атақты суретшілердің шығармаларымен танысып, олардан үйрену керек.
Оқушылар:- Рахмет, ата ақыл-кеңесіңе!
Мұғалім: Әбілхан Қастеев пейзаж, портреттер салған ба? Егер сен өз суретіңде табиғатты, даланы, өзенді, тау мен теңізді, орманды, алыстағы елдерді бейнелеген болсаң, онда сені пейзажшы - суретші деп атауға болады.
Ал сенің шығармаң пейзаж деп аталады. Пейзажды салып үйрену үшін табиғат аясында жиі болған дұрыс. Жан - жағыңда болып жатқан өзгерістерге назар аударып, көңілге тоқи білу керек. Қазақстанның табиғаты өте бай және алуан түрлі. Бізде теңіздер, өзендер мен көлдер, биік таулар мен ормандар бар.Суретші басқалар көңіл аудара бермейтін дүниелерді көретіндей сезімтал, байқағыш болуы керек. Мысалы аспанның түсі қандай? т.б.
-Балалар сурет салуды ұнатасыңдар ма? Суретші болғыларын келе ме?
Суретші дегеңіміз -біздің өмірімізге сұлулық сыйлайтын адам.
-Ендеше сендердің алдарында сурет салуға арналған құралдарды пайдалана отырып бәріміз суретші болуды армандап көрейік. Ол үшін құралдарды алдарына алып бояумен «Қысқы пейзаж көрінісін» саламыз.( оқушылар өз бетінше «Қысқы пейзаж көрінісін» салады, сурет салу барысында ән ойнап тұрады).
Суретпен жұмыс. Тапсырма: Енді 10-15 минут ішінде «Қысқы пейзаж көрінісі» атты тақырыпта сурет салайық. Салынған сурет бойынша 2-3 сөйлем құрап жазып, сөйлемнен түбір мен қосымшалы сөзді ажырата білу.
Мына суретке назар аударыңдаршы, суретте не бейнеленген?
Бес жолдық өлеңмен ой қорытуға болады.
Суретте байқағандарын ең алдымен 1-2 сөйлеммен ойларын қазақша, орысша, ағылшынша жеткізуге болады.
- Мұғалім сөзі: Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ
– Жолдауының басты бағытының бірі - білімге арналып отыр. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз – белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар. Бұл үшін біз не істеуіміз керек?
Біріншіден, барлық дамыған елдердің сапалы бірегей білім беру жүйесі бар. Мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс. Оларды оқыту нәтижесі оқушылардың сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеру болуға тиіс.,- деген болатын.
Олай болса, сендер де Елбасының Жолдауын жүзеге асыруға ат салысады деп ойлаймын.
Қорытындылау. Бекіту.
Бекіту.
Білемін
Білдім
Білгім келеді
Қастеев
График-суретші бейнелеу өнерінің негізін салушы. Әбілхан туған жердің табиғатын салған. Оның “Киіз үйдің ішкі көрінісі”, “Қыз Жібек”, “Қыз ұзату”, “Қос құрбы”, “Келін түсіру”, т.б. шығармалары ұлттық қазынамызға айналды. Алматыға барып Әбілхан атамыздың муражайын көргім келеді.
Абай мен Ә.Қастеев арасындағы нәзік байланыс жайлы терең білгім келеді.
