К?шті? ?лшем бірлігі сол ?алымны? есімімен аталады
Жауабы: Ньютон
5. САПАЛЫ? ЕСЕПТЕР.
Неге ш?л далада аттан г?рі т?йемен ж?рген ы??айлы? ( т?йені? табаны жалпа? бол?анды?тан ол ??м?а батпайды. Т?йе ауыр бол?анымен ауданы атты? т?я?ыны? ауданынан жалпа? бол?анды?тан т?сіретін ?ысымы аз)
Неліктен орынды?та ?атты да, киіз ?йде к?рпешеге отыр?ан ж?мса? болып сезіледі?
( орынды?та отыр?анда біз аз ауданда отырамыз. Ал ж?мса? жерде отыр?анда ?лкен ауданда отырамыз да ?ысым аз т?седі)
?ас?ыр мен киікті? массалары жуы? шамамен бірдей. ?ас?ырды? жерге т?сіретін ?ысымы 16 кПа, ал киіктікі 50 кПа. ?ас?ырды? табаныны? ауданы ?лкен бе, ?лде киікті? т?я?ыны? ауданы ?лкен бе? (?ас?ырды? табан ауданы ?лкен)
?ас?ырды? жылдамды?ы 15 м/с болса, онда ол жылдамды?ы 72 км /са? киікті ?уып жете ала ма? ( жо?, себебі uкиік = 72 км/са? =20 м/с, ал u?ас?ыр = 15 м/c )
6.ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЕСЕП.
Бір ста?ан?а су мен май ??йыл?ан. Сыз?ышты? к?мегімен осы с?йы?ты? ыдыс
Көрнекіліктер: электрондық оқулық, интерактивті тақта,плакат,слайд,кеспе қағаздар,
құрал-жабдықтар, суреттер
Пән аралық байланысы: математика, химия, география, әдебиет, биология
Сабақтың құрылымы
1.Ұйымдастыру
2.Үй тапсырмасын тексеру
3.Білімді тексеру
4.Үйге тапсырма
5.Қорытынды
6.Бағалау
Сабақ барысы: Интерактивті тақтада слайд арқылы көрсетіледі.
Үй тапсырмасынтексеру:
Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру.
1.Сұйық бағанының ыдыстың табанына түсіретін қысымын қалай есептейміз?
2.Сұйық бағанының ыдыстың табанына түсіретін қысымы қандай физикалық шамаларға тәуелді? ( тығыздығына, биіктігіне )
3.Сұйық қабаты неғұрлым .......(төмен не тереңде) орналасқан болса, ондағы ауырлық күші әрекетінен болатын қысым соғұрлым .................... (үлкен) болады.
4.Құралды суы бар ыдысқа неғұрлым терең батырған сайын оған қысым көбірек түседі, яғни сұйық ішіндегі қысым тереңдік артқан сайын........ ( ұлғаяды).
5.Сығылған газдарда неге арнаулы баллондарда сақтайды (Газдарды сақтағанда және тасы малдағанда қатты сығылатындықтан, олардың қысымы артады. Сондықтан газдарды өте берік арнаулы болат баллондардың ішінде ұстайды).
Білімді тексеру:
МЕНІҢ ОЙЫМ ... I. Физикалық шаманың белгіленуі дұрыс па?
р/с
Физикалық шаманың
белгіленуі
Физикалық шаманың аты
1.
р
қысым
2
h
биіктік
3
тығыздық
4
S
аудан
5
F
күш
6
m
масса
7
V
көлем
8
k
қатаңдық
9
x
ұзару
10
N
реакция күші
11
үйкеліс коэфициенті
12
жылдамдық
13
t
уақыт
14
s
жүрілген жол
15
Р
салмақ
16
g
тұрақты шама
II. Мына формулалар дұрыс па?
р/с
Физикалық шаманың
формуласы
1.
р= gh
2
F = mg
3
F =kx,
4
F = N
5
= m / V
6
m = V
7
= s / t
8
p = F / S
III.Мына өлшем бірліктер дұрыс па?
р/с
Физикалық шаманың
белгіленуі
Физикалық шаманың өлшем бірлігі
1.
р
Па
2
h
м
3
кг / м3
4
S
м2
5
F
Н
6
m
кг
7
V
м3
8
k
Н / м
9
x
м
10
N
Н
11
Р
Н
12
м / с
13
t
сек
2. СӨЗ ШЕШУ:
1.а) шүк -
б) белгіленуі –
в) формуласы –
с)өлшейтін құрал -
д)өлшем бірлігі -
2. а) ассам -
б) белгіленуі –
в) формуласы –
с)өлшейтін құрал -
д)өлшем бірлігі -
3. ЕСЕПТЕП КӨР, ЕРІНБЕЙ .....
1.Еденде қалыңдығы 25 см бетон тақта жатыр. Оның түсіретін қысымын анықтаңдар
( бетон = 2,2 г / см3 ). [ жауабы: 5400 Па ]
2.Деңгейі түбінен 9,5 м мұнайдың бак түбіне түсіретін қысымын есептеңдер. Ауданы
290 м2 бак түбіне түсетін жалпы қысым күшін анықтаңдар.
[ жауабы: 74 кПа, 21,46 МН ]
3.Гидравликалық престің кіші піскегінің көлденең қимасының ауданы 10 см2 және оған түсетін күш 200 Н. Үлкен піскегінің ауданы 200 см2. Оған қандай күш әсер етеді?
[ жауабы: 4000 Н ]
4. Массасы 200 кг станок төрт аяғымен бетонда тұр. Егер әрбір аяғының ауданы 25 см2 болса, станоктың түсіретін қысымын анықтаңыз. [ жауабы: 2 кПа]
4.ОЙЫМЫЗДЫ СЕРГІТЕЙІК. БҰЛ ҚАЙ ҒАЛЫМ ?
Ғылыми еңбектері механикаға, оптикаға, астрономияға, математикаға арналған;
1 - көмек: 2 - көмек:
Механиканың 3 заңын ашқан Бүкіл әлемдік тартылыс заңын ашқан
3 - көмек
Күштің өлшем бірлігі сол ғалымның есімімен аталады
Жауабы: Ньютон
5. САПАЛЫҚ ЕСЕПТЕР.
Неге шөл далада аттан гөрі түйемен жүрген ыңғайлы? ( түйенің табаны жалпақ болғандықтан ол құмға батпайды. Түйе ауыр болғанымен ауданы аттың тұяғының ауданынан жалпақ болғандықтан түсіретін қысымы аз)
Неліктен орындықта қатты да, киіз үйде көрпешеге отырған жұмсақ болып сезіледі?
( орындықта отырғанда біз аз ауданда отырамыз. Ал жұмсақ жерде отырғанда үлкен ауданда отырамыз да қысым аз түседі)
Қасқыр мен киіктің массалары жуық шамамен бірдей. Қасқырдың жерге түсіретін қысымы 16 кПа, ал киіктікі 50 кПа. Қасқырдың табанының ауданы үлкен бе, әлде киіктің тұяғының ауданы үлкен бе? (қасқырдың табан ауданы үлкен)
Қасқырдың жылдамдығы 15 м/с болса, онда ол жылдамдығы 72 км /сағ киікті қуып жете ала ма? ( жоқ, себебі киік = 72 км/сағ =20 м/с, ал қасқыр = 15 м/c )
6.ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЕСЕП.
Бір стақанға су мен май құйылған. Сызғыштың көмегімен осы сұйықтың ыдыс
түбіне түсіретін қысымын анықта.
КЕРЕКТІ ҚҰРАЛ – ЖАБДЫҚТАР: ыдыс, сызғыш, сұйық.
САБАҚТЫ ҚОРЫТЫНДЫЛАУ.
А) Тестпен жұмыс.
Б) Cөзжұмбақ шешу: “ Қысым”
ҮЙГЕ ТАПСЫРМА: 17- жаттығу №3, №635 (К)
ОҚУШЫЛАРДЫ БАҒАЛАУ ( қабілеті, қабылдауы, меңгеруі, теориялық –практикалық білімін сараптау деңгейлері бойынша)