Сыныбы: 7
Саба?ты? та?ырыбы: ?уат
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: О?ушыларды? бойына ?уат ??ымын ?алыптастыру, оны? формуласын, ?лшем бірлігін есептер шы?аруда пайдалана білуге ?йрету.
Дамытушылы?: О?ушыларды? ?уатты? формуласын т?рлендіре отырып есептер шы?аруда іскерліктері мен білім да?дыларын дамыту, есеп шы?ару да?дыларын ?алыптастыру;
Т?рбиелік: О?ушыларды ойлау ?абілеттерін, ты?дау, есте са?тау ?абілеттерін жетілдіру ж?не п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру, ой – ?рісін ке?ейту. ?йымшылды??а, белсенділікке ынтасын арттыру, жауапкершілікке т?рбиелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: интерактивті та?та, топшамалар, суреттер, тарату пара?тары.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і: О?ушылармен амандасып, жо? о?ушыларды белгілеу, о?ушыларды? саба??а дайынды?ын, ??рал-жабды?тарын тексеру. Сынып тазалы?ын реттеу.
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру: «Таби?ат?а саяхат»
О?ушылар сіздерді? ?й тапсырмасына ?аншалы?ты дайындалып келгендері?ізді тексеру ?шін таби?ат?а саяхат жасайы?, я?ни, ?ыздар г?л теріп, ?лдарымыз балы? ауласын.
А? г?лді? с?ра?ы:
Массасы 400 г ?аршы?аны ауа тас?ыны 70 м биіктікке к?тереді. ??сты к?терген к?шті? ж?мысын аны?та?дар (280 Дж).
Сары г?лді? с?ра?ы:
Салма?ы 40 Н денені 120 см биіктікке к?теруге ж?мсал?ан ж?мысты табы?дар (48 Дж).
?ызыл г?лді? с?ра?ы:
200 кДж ж?мыс 0,8 км жолда ?андай к?шті? ?серінен орындалды (250 Н)?
А? балы?ты? с?ра?ы:
Халы?аралы? бірліктер ж?йесінде ж?мыс бірлігі ?алай аталады (Джоуль)?
Сары балы?ты? с?ра?ы:
1 Джоуль неге те? (1 Н·1 м)?
?ызыл балы?ты? с?ра?ы:
Механикалы? ж?мыс дегеніміз не (К?ш ?рекетінен дене орын ауыстыр?анда ат?арыл?ан ж?мыс механикалы? ж?мыс деп аталады)?
ІII. Жа?а саба?ты ме?герту:
Белгілі бір ж?мысты орындап шы?у ?шін ?р т?рлі ?оз?алт?ыштар ?р т?рлі уа?ыт ж?мсайды. Мысалы, ?ара?анды шахталарында 1940-1950 жылдары к?мір комбайындарын д?ние ж?зінде бірінші болып ?олдана бастады. Б?л е?бек ?німділігін ерен арттыру?а игі ?серін тигізді. ?йткені, бір ж?мысшыны? бірнеше са?ат бойы ?ол е?бегімен істеген ж?мысын к?мір комбайны тез арада орындап шы?ады. Сондай-а? на?ты бір ж?мысты ж?мысшыдан г?рі к?тергіш кран ьезірек орындаса, сол ж?мысты трактор ат?а ?ара?анда жылдамыра? ат?арады. Б?дан ж?мысты? орындалу жылдамды?ын сипаттайтын физикалы? ??ымды енгізу ?ажеттігі туындады.
Ж?мысты? орындалу жылдамды?ын сипаттайтын шама ?уат деп аталады.
?уатты табу ?шін істелген ж?мысты? шамасын сол ж?мысты істеуге кеткен уа?ыт?а б?лу керек:
немесе .
М?нда?ы: ?уат, ж?мыс, ж?мыс істеуге кеткен уа?ыт.
?уатты? ?лшем бірлігіне 1 секундта істелетін 1 джоуль ж?мыс алынады.
?уатты? м?ндай бірлігін бу машинасын ойлап тап?ан а?ылшын ?алымы Джеймс Уатты? (1736-1819) ??рметіне ватт деп атайды (?ыс?аша Вт деп белгіленеді). Сонымен,
немесе .
Техникада аса ?уатты ?оз?алт?ыштармен ?атар, ?уаттылы?ы ?те т?мен н?зік тетіктер де жиі ?олданылады. Со?ан с?йкес ?уатты? ?лкен бірліктері де, мысалы, киловатт (кВт), мегаватт (МВт), сондай-а? кіші бірліктері де, мысалы, милливатт (мВт), мироватт (мкВт) енгізіледі.
Мысал:
Егер плотинадан су 25 м биіктіктен ??лап а?атын болса, су а?ыныны? ?уаты ?андай? Суды? ?р минутта?ы шы?ыны 120 м3.
Берілгені: Шешуі:
; ; ;
.
.
.
Т/К: Жауабы:
IV. Кітаппен ж?мыс:
29-жатты?у, №1 есеп
Биіктігі 10 м сар?ырамадан 2 минутта 50 м3 су ??лап а?ады. Су а?ыныны? ?уаты ?андай?
Берілгені: Шешуі:
; ; ;
.
.
.
Т/К: Жауабы:
V. Саба?ты бекіту:
1. «Тірек с?з» табу ар?ылы
Р
Э
Р
Е
П
?
?
?
М
П
М
И
Л
Л
И
В
А
Т
Т
О
?
В
З
?
H
Ы
?
Ц
И
В
Н
А
?
І
Ы
Л
Г
О
І
А
E
С
Ж
?
?
Д
?
У
А
Т
Т
С
М
Е
Г
А
В
А
Т
Т
И
А
Ч
C
Д
М
В
?
І
И
К
Г
Р
Ц
Ж
?
М
Ы
С
А
М
И
К
Р
О
В
А
Т
Т
Л
Л
С
Е
К
У
Н
Д
?
Ч
Д
Ы
О
К
И
Л
О
В
А
Т
Т
?
П
О
?
Ь
Е
М
Й
Д
?
Тірек с?зді? жауаптары:
- ?уат
- ватт
- ж?мыс
- джоуль
- уа?ыт
- секунд
- киловатт
- мегаватт
- милливатт
- микроватт
2. «С?йкестендіру» пара?ы бойынша
«С?йкестендіру» пара?ы
Физикалы? шама
Белгіленуі
Формуласы
?лшем бірлігі
?уат
Джоуль
Ж?мыс
Ватт
Уа?ыт
Секунд
«С?йкестендіру» пара?ыны? жауабы
Физикалы? шама
Белгіленуі
Формуласы
?лшем бірлігі
?уат
Джоуль
Ж?мыс
Ватт
Уа?ыт
Секунд
VI. ?йге тапсырма: §52, с?ра?тар?а жауап. Со?ында?ы есептерді шы?ару
VII. ?орытындылау: ?й тапсырмасына ба?ыт-ба?дар бере отырып, саба?ты ?орытындылау. О?ушыларды дейгейлеріне сай ба?алау.
Солт?стік ?аза?стан облысы
А?жар ауданы
?арашілік орта мектебі
?ткізген : Ауталипова Динара Сайрановна
2014-2015 о/ж