Фронтальные работы

FİZİKA DƏRSLƏRİNDƏ LABORATORİYA IŞLƏRİ.

Məktəblərdə təlimin keyfiyyətini yüksəltmək, fənlərin məzmununu dəqiq müəyyənləşdirmək , onların tədrisini zamanın tələbləri səviyyəsinə qaldırmaq , böyüməkdə olan gənc nəsli müasir dünyagörüşə , hərtərəfli bacarığa malik vətəndaş kimi yetişdirmək cəmiyyətimizi indi daha çox düşündürən problemlər- dəndir. Məlumdur ki, məktəblərdə aparılan təlim -tərbiyə işləri şagirdləri əmək fəaliyyətinə hazırlayır. Buna görə də sürətlə inkişaf edən texnologiyadan baş şıxara biləcək ,elm və texnikanın nailiyyətlərindən əməli fəaliyyətində peşəkarlıqla istifadə etməyi bacaran şəxsiyyət formalaşdırmaq dövrün tələbi- dir.

Ümumtəhsil məktəblərində öyrənilən, həyati bacarıqlara əsaslanan , elmi texniki tərəqqinin tələblərinə cavab verən fənlərdən biri də fizikadır. Fizikanın təlimində qazanılan bilik və bacarıqlardan gündəlik həyatda istifadə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir .Şagirdlər fizikada istənilən qanun , hadisə və düsturları əzbərləyirlər.Əslində isə hər bir şagird fizikadan öyrəndikləri bilikləri gündəlik həyata tətbiq etməyi bacarmalıdır. Milli kurikulum islahatlarında da məhz bu tələb olunur.Bilik və bacarıqlar şüurlu mənimsənilməli, praktikada tətbiqi üçün şagirdlərdə inam ya- ratmalı, öyrənməyi öyrətməlidir.Bir sözlə, nəzəriyyə və praktika arasında vəhdət sinxron aparılmalıdır.

Sürətli inkişaf gənclərin daha çox bilik qazanmasını zəruri edir. Bununçün isə hər bir müəllim tədris etdiyi fənn üzrə şagirdlərin dərin bilik və bacarıqlara malik olmasına çalışmalı və buna nail olmalıdır. Test ilə aparılan qəbul imtahan- larında eksperimentə aid sualların olmaması laboratoriya işlərinə soyuq münasi- bət yaranmasına səbəb olmuşdur. Lakin öyrətməyi qarşısına məqsəd qoyan hər bir müəllim laboratoriya dərslərinə laqeyd yanaşmamalı , şagirdlərdə bu dərslə- rə maraq yaratmalıdır. Belə olarsa bilik, bacarıq və fəaliyyət gözəl bir vərdişə çevrilər. Mən fizikanın tədrisində şagirdlərimdə laboratoriya işlərinə maraq yarada bilmişəm.Belə dərslər daha canlı alınır. Şagirdlər öyrəndiklərini tətbiq etməyi bacardıqda, nəticəyə nail olduqda çox sevinirlər. Belə dərslərdən birinin geniş icmalını hazırlamışam.

LABORATORİYA İŞİ: Qollu tərəzi ilə cismin kütləsinin ölçülməsi.

İşin məqsədi : şagirdləri tərəzidə çəkmənin mexanikası ilə tanış etmək,

onlarda tərəzi ,çəki daşları və maşa ilə rəftar etmək vərdişini inkişaf etdirmək. Cihaz və materiallar :qollu tərəzi,çəki daşları,kiçik kütləli cisimlər. İşə aid göstərişlər: 1.Tərəzinin tarazlığını yoxlamaq .2.Kiçik kütləli cisimlərin hər birinin ayrılıqda kütləsini ölçmək. 3. Cisimlərin kütlələrini bir neçə dəfə ölçmək və orta qiymət tapmaq. 4.Nəticələri cədvələ yazmaq . Mərhələlər üzrə dərsin gedişi : 1.Giriş müsahibəsi: Bu mərhələdə tərəzi və onun növləri, tərəzinin tarazlığa gətirilməsi ,ondan istifadə etmək qaydaları və kütlə haqqında məlumatları sual- cavabla yada salıram: 1.Kütlə nəyə deyilir ? 2.Kütlənin vahidləri hansılardır və onlar arasında əlaqə. 3.Tərəzinin hansı növlərini tanıyırsız? 4.Tərəzinin iş prinsipi nəyə əsaslanır? 5.Tərəzidə çəkərkən hansı qaydalara əməl etmək lazımdır? Sual-cavabdan sonra laboratoriya işinin adını lövhəyə yazıram,iş haqqında şagirdlərə məlumat verir ,cihaz və materialları onlara göstərirəm

2.İŞİN GÖRÜLMƏSİ: Partalararası gəzərək işin görülməsinə nəzarət edirəm.Şagirdlərin diqqətini aşağıdakılara cəlb edirəm:1.Nəfəsinizlə tərəzinin qollarının hərəkətə gəlməsinə şərait yaratmayın.2.Tərəzinin gözlərinə yaş cisim qoymayın. 3.Kişik cisimləri maşa ilə götürün və ehmalca tərəziyə qoyun. Şagirdlər qruplarla bu işin icrasını yerinə yetirir və nəticəni cədvələ yazırlar.

3. İŞİN YEKUNLAŞDIRILMASI: Işi yekunlaşdırmaq üçün işə aid göstərişləri yenidən yada salır və şagirdlərə aşağıdakı sualları verirəm. 1.Laboratoriya işimizin adı nə idi ? 2.Biz hansı cihaz və materiallardan istifadə etdik ? 3.Nə üçün əvvəlcə tərəzini tarazlaşdırmaqla işə başladıq ? 4.Maşadan hansı məqsədlə istifadə etdik ? 5.Biz tərəzi ilə cismin çəkisini ölçdük,yoxsa kütləsini ? Çəki ilə kütlənin fərqi nədir ? 6.Cisimlərin kütləsini hansı vahidlə ifadə etdik ? Həmin kütlələri kim əsas vahidə çevirər ? Şagirdlərin nəzərinə çatdırıram ki, eyni cismi müxtəlif tərəzilərdə çəkərkən onların çəkiləri arasında az da olsa fərq olur. Həmçinin yüngül cisimləri, məsələn ,kağız vərəqini tərəzidə çəkmək çox çətin olur. Çünki bu zaman tərəzi çətinliklə tarazlıq halına gətirilir. Sonda şagirdlərə hər üç cismin kütləsi üçün orta qiymət çıxartdırır və onu əsas vahidlə ifadə etdirirəm. TƏRANƏ ZƏKƏRİYYƏYEVA Oğuz şəhər E.Abdullayev adına 2№-li tam orta məktəbin fizika müəllimi. “ Ən yaxşı məqalə” müsabiqəsi üçün.

.