Тербеліс жиілігіні? формуласы

Саба?ты? жоспары:
1. ?йымдастыру кезе?і (3-5 минут)
2. ?й тапсырмасын тексеру (10-15 минут)
3. ?ткен та?ырыптар бойынша о?ушыларды? білім білік да?дыларын ?алыптастыру. (5-6минут)
4. Жа?а саба?ты? та?ырыбын таныстыру, ма?саты мен міндетін аны?тау(3-4 мин)
5. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру. (35-40 мин)
6. ?тілген та?ырыпты ?орытындылау(5 мин)
7. О?ушыларды ба?алау ж?не ?й тапсырмасын беру (5-мин).

Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і.
М??алім с?лемдесіп бол?аннан кейін о?ушыларды? саба??а дайынды?ын ?ада?алап, саба?та жо? о?ушыларды т?гелдеу.
2. ?й тапсырмасын тексеру.
«Еске т?сіру» сайысы болып табылады. Б?л жерде топтар арасында шапша?ды? ?ажет.
1. 1888 жылы электромагниттік тол?ындар ар?ылы алыс ?ашы?ты?тар?а сигнал жеткізуді? ?ылыми болжамын ?сын?ан ?алым? (орыс ?алымы Александр Степанович Попов)
2. Интерференция дегеніміз не? (ке?істікті? ?р т?рлі н?ктелерінде ?орыт?ы тербелістер амплитудаларыны? уа?ыт ж?нінен т?ра?ты таралу т?ртібі орнайтындай болып бір немесе бірнеше тол?ынны? ?осылуы)
3. Электромагниттік тол?ын дегеніміз не? (вакуумда немесе кез келген ортада электромагниттік ?рісті? таралуы)
4. Жары? к?ші немен ?лшенеді? (канделла)
5. 1900 жылы жылулы? с?улелерді? эксперименттік н?тижесін т?сіндіруде ты?ыры?тан шы?у жолын тап?ан ?алым? (Неміс астрономы Иоган Кеплер)
6. ?те майда заттарды зерттеуге арнал?ан ??рал? (лупа, линза)
7. Дыбыс жылдамды?ы нешеге те?? (300м/с)
8. Дифракция дегеніміз не? (тол?ындарды? б?геттерді ора?ытып ?туі)
9. Жары? дегеніміз не неше т?рі бар? (2 т?рі бар, таби?и ж?не жасанды)
10. Тербеліс дегеніміз не, тербелісті сипаттайтын шамалар бар? (Белгілі бір уа?ыт ?ткенде ?айталанып отыратын процесс. тербелісті сипаттайтын шамалар: период, жиілік, амплитуда, фаза т. б)
11. Тербеліс амплитудасы дегеніміз не? (тербеліс кезіндегі е? ?лкен ауыт?у)
12. Жары? жылдамды?ы нешеге те?? (300 000м/с)
13. Радионы е? ал?аш?ы ойлап тап?ан кім? (А. С. Попов)
14. 1831 жылы электромагниттік индукция ??былысын аш?ан ?алым? (А?ылшын физигі Майкл Фарадей(1791-1867)
15. Оптикалы? аспаптар?а нелер жатады, неліктен? (лупа, линза, микроскоп, телескоп т. б. )
16. Cпектр дегеніміз не ж?не оны? т?рлері? (латын тілінен «елес, к?рініс», бірнеше т?рлері бар: жола?, сызы?ты?, ?зіліссіз т. б. )
17. Тол?ын ?зынды?ыны? формуласын жаз:
18. Тербеліс периодыны? формуласы:
19. Линзаны? оптикалы? к?шіні? формуласы:
20. Тербеліс жиілігіні? формуласы:

Жа?а саба?ты? та?ырыбымен таныстыру:
Слайд ар?ылы саба? т?сіндіріледі.
Рентген с?улелерді? ж?тылу д?режесі затты? ты?ызды?ына пропорционал. Сонды?тан рентген с?улелеріні? ж?рдемімен адамны? ішкі а?заларыны? фотографиясын алу?а болады. Б?л фотографияларда ?а??а с?йектерін ж?не ж?мса? тканьдерді? ?р т?рлі ?згерістерін о?ай ажырату?а болады.
?азір бізді? еліміздегі барлы? азаматтар жылына бір рет флюорография ?туге тиіс. Рентген с?улелеріні? ж?рдемімен адам ауыр?анын сезе бастаудан б?рын, ауруды алдын ала аны?тап білу ?шін, кеуде клеткаларыны? суреті т?сіріледі.
Рентген с?улелеріні? ашылуы. Б?л с?улелер 1895 жылы неміс физигі Вильгельм Рентген аш?ан. Рентген ?зіне дейінгі к?птеген ?алымдарды? м?н бермеген ж?не а??ара алма?андарын бай?ай ?ойды, осы ерекше ?абілеті оны? тамаша жа?алы? ашуына ж?рдемдесті.
Б?л кезде газ-разрядты? т?тіктерде ?те шапша? электрондарды? а?ыны ту?ызыл?ан ж?не сол уа?ытта оларды катод с?улелері деп ата?ан. Б?л с?улелерді? таби?аты сол кезде сенімді т?рде тияна?тала ?ойма?ан еді, тек б?л с?улелерді? шы?атын басы т?тікті? катодында екені ?ана м?лім бол?ан.

Катод с?улелерін зерттеумен ш??ылдан?ан Рентген, фотопластина ?ара ?а?аз?а ораулы т?р?анына ?арамастан, разрядты? т?тікшені? ма?ында а?арып ?ал?ан. Осыдан кейін ол та?ы бір та??аларлы? ??былысты бай?ады. Барийді? платина ерітіндісіне батырыл?ан ?а?аз экран?а разрядты? т?тікшені ора?анда, экран а?ара бастайтыны бай?алды оны? ?стіне Рентген т?тікше мен экранны? арасына ?олын ?ста?анда экранда ?олды? нобайыны? ?ыла? ре?кінде с?йектерді? ?ара к?ле?келері к?рінеді.
?алым разрядты? т?тікшемен ж?мыс істегенде б?рын белгісіз к?шті, ?тімді с?уле пайда болатынын т?сінді. Ол оны Х-с?улелер деп атады. Со?ынан б?л с?улелерге «рентген с?улелер» деген термин берік ?алыптасты.

Рентген жа?а с?уле катод с?улелеріні? (шапша? электрондар а?ыны) шыны т?тікті? ?абыр?аларына со?ты?ыс?ан орындарында пайда болатыны бай?ал?ан. Б?л орында шыны жасаудан жары? шы?ар?ан. Х-с?улелер шапша? электрондарды кез келген кедергімен атап айт?анда металл электрондармен тежегенде пайда болатынын кейінгі т?жірибелер к?рсетті.

Рентген с?улелеріні? ?асиеттері. Рентген аш?ан с?улелер фотопластина?а ?сер етеді, ауаны? иондалуын ту?ызады біра? кез келген бір заттардан айтарлы?тай ша?ылмайды ж?не сынбайды. Электромагниттік ?ріс оларды? таралу ба?ытына еш?андай ?серін тигізбейді.
Осыдан кейін бірден рентген с?улелері электрондарды? кенет тежелуінен шы?атын электромагниттік тол?ындар деген болжам жасалды. ?тімділігі ж?не бас?а ерекшеліктері д?л осы тол?ын ?зынды?ыны? ша?ын болуымен байланыстырылады. Біра? б?л гипотеза д?лелдеуді ?ажет етеді. Ж?не ондай д?лелдеулер Рентген аш?аннан кейін 15 жылдан со? жасалды.
Рентген с?улелеріні? дифракциясы. Егер рентген с?улелері электромагниттік Спектрді к?рінетін б?лігіні? жары? с?улелері мен ультрак?лгін с?улелерінен ?згеше рентген с?улелеріні? тол?ын ?зынды?тары біршама кіші болады. Кедергіге со?ты?ысатын электрондарды? энергиясы не??рлым к?п болса, оларды? тол?ын ?зынды?ы со??рлым кіші болады. Рентген с?улелеріні? жо?ары тол?ындар болса, онда тол?ынны? барлы? т?ріне т?н ??былыс – дифракция бай?алуы тиіс. Ал?аш рентген с?улелерін ?ор?асын пластиналарды? ?те жі?ішке са?ырау ар?ылы жіберген, біра? дифракция?а ??сас ешн?рсе бай?алма?ан. Неміс физигі Макс Лауэ жасанды б?геттерден сол тол?ындарды? дифракциясын бай?ау ?шін рентген с?улелеріні? тол?ын ?зынды?ы тым кішкене болар деп жорыды. Шынды?ында, атомны? ?лшемдерімен бірдей, ?лшемдері 10см болатын са?ылау жасау м?мкін емес. Онда ?алатын бір ?ана м?мкіндік – кристалдарды пайдалану. Оларды? реттелген ??рылымы бар, оларда?ы жеке атомдарды? ара ?ашы?ты?ы шамасыны? реті ж?нінен атомдарды? ара ?ашы?ты?ы шамасыны? реті ж?нінен атомдарды? ?здеріні? ?лшемдеріне, я?ни 10см те?.
Периодты ??рылымы бар кристалл, ?зынды?тары атом ?лшемдерімен шамалас келетін тол?ындарды? дифракциясын ту?ызатын, таби?и ??рыл?ы болып табылады.

Міне, рентген с?улелеріні? жі?ішке шо?ы ар?ы жа?ына фотопластина орналастырыл?ан кристал?а ба?ыттал?ан. Н?тиже е? оптимистік ?мітке толы? сай келеді. Т?зуді? бойымен с?уле таратып т?р?ан ортада?ы ?лкен да?пен ?оса, соны? ма?айында белгілі т?ртіппен орналас?ан ?са? да?тар пайда болады. Б?л ?са? да?тарды? пайда болуы кристалды? реттелген ??рылымында?ы рентген с?улелеріні? дифракциясымен т?сіндіріледі.
Дифракциялы? к?ріністі зерттеу рентген с?улелеріні? тол?ын ?зынды?ын аны?тау?а м?мкіндік береді. Ол ультрак?лгін тол?ын ?зынды?ынан ?ыс?а ж?не шамасы жа?ынан атом ?лшемдеріне те? болып шы?ты.
Рентген с?улелеріні? ?олданылуы. Рентген с?улелері к?птеген ?те ма?ызды практикалы? ?олдау тапты. Медицинада олар ауруды? диагнозын д?рыс ?ою ?шін, сондай-а?, рак ауруын емдеу ?шін ?олданылады.

Рентген с?улелерін ?ылыми зерттеулерде ?те ке? т?рде ?олданылуда. Рентген с?улелері кристалдар ар?ылы ?ткендегі дифракциялы? к?рінісіне ?арап, ке?істікте атомдарды? орналасу реті – кристалды? ??рылымын аны?тау м?мкіндігі туады. Органикалы? емес кристал заттар ?шін м?ны орындау онша ?иын болмады. Алайда рентген – ??рылымды? анализ ар?ылы ?те к?рделі органикалы? ?осылыстарды?, белоктарды? ??рылысын т?сіндіруге м?мкіндіктер бар. Атап айт?анда, он мы?да?ан атомдардан ??рал?ан, гемоглобин молекуласыны? ??рылымы аны?тал?ан.

Б?л жетістіктерге с?улелеріні? тол?ын ?зынды?тарыны? ша?ынды?ы н?тижес?нде ?ол жетті, тол?ын ?зынды?ы ж?рдемімен д?рысында молекулаларды? ??рылымын к?руге болатындай еді. К?ру деп отыр?анымыз с?збе-с?з ма?ынада емес м?нда?ы м?селе дифракциялы? к?ріністі аны?тау, соны? ж?рдемімен к?п е?бектеніп, оны т?сіндіре отырып, атомдарды? ке?істікте орналасу сипатын аны?тау?а болады.
Рентген с?улелеріні? ?олданылатын жерлеріні? ішінен рентгендік дефектоскопияны – ??ймаларда?ы а?ауларды, рельстердегі сызаттарды табу, пісірілген жіктерді? сапасын аны?тау т. б. ?дісін айта кетуге болады.

Рентгендік дефектоскопия б?йымдарда ?уыс немесе б?где ?осылыстар бар болса, рентген с?улелеріні? ж?тылуы ?згеретініне негізделген.
Рентген с?улелеріні? ??рылысы. ?азіргі кезде рентген с?улелерін шы?арып алу ?шін, рентген т?тіктері деп аталатын ??рыл?ылар жасал?ан. Оларды? конструкциясын Рентген жаса?ан ал?аш?ы аппараттардан ана??рлым жа?сы.
1-суретте электронды? рентген т?тігіні? ы?шамдал?ан схемасы кескінделген. Катод 1 вольфрамнан жасал?ан ?ыл сым, ол термо электронды? эмиссия есебінен электрондар шы?арады. Цилиндр 3 электрондар а?ынын фокустайды, сонан со? олар металл электродпен 2 (анодпен) со?ты?ысады. Осыдан рентген с?улелері туындайды. Анод пен катодты? арасында?ы кернеу бірнеше онда?ан киловат?а жетеді. Т?тікте, толы? вакуум жасалады; онда?ы газды? ?ысымы 10-5 – 10-7мм сына? ба?анасына те? болады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тербеліс жиілігіні? формуласы »

Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру кезеңі (3-5 минут)
2. Үй тапсырмасын тексеру (10-15 минут)
3. Өткен тақырыптар бойынша оқушылардың білім білік дағдыларын қалыптастыру. (5-6минут)
4. Жаңа сабақтың тақырыбын таныстыру, мақсаты мен міндетін анықтау(3-4 мин)
5. Жаңа тақырыпты түсіндіру. (35-40 мин)
6. Өтілген тақырыпты қорытындылау(5 мин)
7. Оқушыларды бағалау және үй тапсырмасын беру (5-мин).

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
Мұғалім сәлемдесіп болғаннан кейін оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалап , сабақта жоқ оқушыларды түгелдеу.
2. Үй тапсырмасын тексеру.
«Еске түсіру» сайысы болып табылады. Бұл жерде топтар арасында шапшаңдық қажет.
1. 1888 жылы электромагниттік толқындар арқылы алыс қашықтықтарға сигнал жеткізудің ғылыми болжамын ұсынған ғалым? (орыс ғалымы Александр Степанович Попов)
2. Интерференция дегеніміз не? (кеңістіктің әр түрлі нүктелерінде қорытқы тербелістер амплитудаларының уақыт жөнінен тұрақты таралу тәртібі орнайтындай болып бір немесе бірнеше толқынның қосылуы)
3. Электромагниттік толқын дегеніміз не? (вакуумда немесе кез келген ортада электромагниттік өрістің таралуы)
4. Жарық күші немен өлшенеді? (канделла)
5. 1900 жылы жылулық сәулелердің эксперименттік нәтижесін түсіндіруде тығырықтан шығу жолын тапқан ғалым? (Неміс астрономы Иоган Кеплер)
6. Өте майда заттарды зерттеуге арналған құрал? (лупа, линза)
7. Дыбыс жылдамдығы нешеге тең? (300м/с)
8. Дифракция дегеніміз не? (толқындардың бөгеттерді орағытып өтуі)
9. Жарық дегеніміз не неше түрі бар? (2 түрі бар, табиғи және жасанды)
10. Тербеліс дегеніміз не, тербелісті сипаттайтын шамалар бар? (Белгілі бір уақыт өткенде қайталанып отыратын процесс. тербелісті сипаттайтын шамалар: период, жиілік, амплитуда, фаза т. б)
11. Тербеліс амплитудасы дегеніміз не? (тербеліс кезіндегі ең үлкен ауытқу)
12. Жарық жылдамдығы нешеге тең? (300 000м/с)
13. Радионы ең алғашқы ойлап тапқан кім? (А. С. Попов)
14. 1831 жылы электромагниттік индукция құбылысын ашқан ғалым? (Ағылшын физигі Майкл Фарадей(1791-1867)
15. Оптикалық аспаптарға нелер жатады, неліктен? (лупа, линза, микроскоп, телескоп т. б. )
16. Cпектр дегеніміз не және оның түрлері? (латын тілінен «елес, көрініс», бірнеше түрлері бар: жолақ, сызықтық, үзіліссіз т. б. )
17. Толқын ұзындығының формуласын жаз:
18. Тербеліс периодының формуласы:
19. Линзаның оптикалық күшінің формуласы:
20. Тербеліс жиілігінің формуласы:

Жаңа сабақтың тақырыбымен таныстыру:
Слайд арқылы сабақ түсіндіріледі.
Рентген сәулелердің жұтылу дәрежесі заттың тығыздығына пропорционал. Сондықтан рентген сәулелерінің жәрдемімен адамның ішкі ағзаларының фотографиясын алуға болады. Бұл фотографияларда қаңқа сүйектерін және жұмсақ тканьдердің әр түрлі өзгерістерін оңай ажыратуға болады.
Қазір біздің еліміздегі барлық азаматтар жылына бір рет флюорография өтуге тиіс. Рентген сәулелерінің жәрдемімен адам ауырғанын сезе бастаудан бұрын, ауруды алдын ала анықтап білу үшін, кеуде клеткаларының суреті түсіріледі.
Рентген сәулелерінің ашылуы. Бұл сәулелер 1895 жылы неміс физигі Вильгельм Рентген ашқан. Рентген өзіне дейінгі көптеген ғалымдардың мән бермеген және аңғара алмағандарын байқай қойды, осы ерекше қабілеті оның тамаша жаңалық ашуына жәрдемдесті.
Бұл кезде газ-разрядтық түтіктерде өте шапшаң электрондардың ағыны туғызылған және сол уақытта оларды катод сәулелері деп атаған. Бұл сәулелердің табиғаты сол кезде сенімді түрде тиянақтала қоймаған еді, тек бұл сәулелердің шығатын басы түтіктің катодында екені ғана мәлім болған.

Катод сәулелерін зерттеумен шұғылданған Рентген, фотопластина қара қағазға ораулы тұрғанына қарамастан, разрядтық түтікшенің маңында ағарып қалған. Осыдан кейін ол тағы бір таңқаларлық құбылысты байқады. Барийдің платина ерітіндісіне батырылған қағаз экранға разрядтық түтікшені орағанда, экран ағара бастайтыны байқалды оның үстіне Рентген түтікше мен экранның арасына қолын ұстағанда экранда қолдың нобайының қылаң реңкінде сүйектердің қара көлеңкелері көрінеді.
Ғалым разрядтық түтікшемен жұмыс істегенде бұрын белгісіз күшті, өтімді сәуле пайда болатынын түсінді. Ол оны Х-сәулелер деп атады. Соңынан бұл сәулелерге «рентген сәулелер» деген термин берік қалыптасты.

Рентген жаңа сәуле катод сәулелерінің (шапшаң электрондар ағыны) шыны түтіктің қабырғаларына соқтығысқан орындарында пайда болатыны байқалған. Бұл орында шыны жасаудан жарық шығарған. Х-сәулелер шапшаң электрондарды кез келген кедергімен атап айтқанда металл электрондармен тежегенде пайда болатынын кейінгі тәжірибелер көрсетті.

Рентген сәулелерінің қасиеттері. Рентген ашқан сәулелер фотопластинаға әсер етеді, ауаның иондалуын туғызады бірақ кез келген бір заттардан айтарлықтай шағылмайды және сынбайды. Электромагниттік өріс олардың таралу бағытына ешқандай әсерін тигізбейді.
Осыдан кейін бірден рентген сәулелері электрондардың кенет тежелуінен шығатын электромагниттік толқындар деген болжам жасалды. өтімділігі және басқа ерекшеліктері дәл осы толқын ұзындығының шағын болуымен байланыстырылады. Бірақ бұл гипотеза дәлелдеуді қажет етеді. Және ондай дәлелдеулер Рентген ашқаннан кейін 15 жылдан соң жасалды.
Рентген сәулелерінің дифракциясы. Егер рентген сәулелері электромагниттік Спектрді көрінетін бөлігінің жарық сәулелері мен ультракүлгін сәулелерінен өзгеше рентген сәулелерінің толқын ұзындықтары біршама кіші болады. Кедергіге соқтығысатын электрондардың энергиясы неғұрлым көп болса, олардың толқын ұзындығы соғұрлым кіші болады. Рентген сәулелерінің жоғары толқындар болса, онда толқынның барлық түріне тән құбылыс – дифракция байқалуы тиіс. Алғаш рентген сәулелерін қорғасын пластиналардың өте жіңішке саңырау арқылы жіберген, бірақ дифракцияға ұқсас ешнәрсе байқалмаған. Неміс физигі Макс Лауэ жасанды бөгеттерден сол толқындардың дифракциясын байқау үшін рентген сәулелерінің толқын ұзындығы тым кішкене болар деп жорыды. Шындығында, атомның өлшемдерімен бірдей, өлшемдері 10см болатын саңылау жасау мүмкін емес. Онда қалатын бір ғана мүмкіндік – кристалдарды пайдалану. Олардың реттелген құрылымы бар, олардағы жеке атомдардың ара қашықтығы шамасының реті жөнінен атомдардың ара қашықтығы шамасының реті жөнінен атомдардың өздерінің өлшемдеріне, яғни 10см тең.
Периодты құрылымы бар кристалл, ұзындықтары атом өлшемдерімен шамалас келетін толқындардың дифракциясын туғызатын, табиғи құрылғы болып табылады.

Міне, рентген сәулелерінің жіңішке шоғы арғы жағына фотопластина орналастырылған кристалға бағытталған. Нәтиже ең оптимистік үмітке толық сай келеді. Түзудің бойымен сәуле таратып тұрған ортадағы үлкен дақпен қоса, соның маңайында белгілі тәртіппен орналасқан ұсақ дақтар пайда болады. Бұл ұсақ дақтардың пайда болуы кристалдың реттелген құрылымындағы рентген сәулелерінің дифракциясымен түсіндіріледі.
Дифракциялық көріністі зерттеу рентген сәулелерінің толқын ұзындығын анықтауға мүмкіндік береді. Ол ультракүлгін толқын ұзындығынан қысқа және шамасы жағынан атом өлшемдеріне тең болып шықты.
Рентген сәулелерінің қолданылуы. Рентген сәулелері көптеген өте маңызды практикалық қолдау тапты. Медицинада олар аурудың диагнозын дұрыс қою үшін, сондай-ақ, рак ауруын емдеу үшін қолданылады.

Рентген сәулелерін ғылыми зерттеулерде өте кең түрде қолданылуда. Рентген сәулелері кристалдар арқылы өткендегі дифракциялық көрінісіне қарап, кеңістікте атомдардың орналасу реті – кристалдың құрылымын анықтау мүмкіндігі туады. Органикалық емес кристал заттар үшін мұны орындау онша қиын болмады. Алайда рентген – құрылымдық анализ арқылы өте күрделі органикалық қосылыстардың, белоктардың құрылысын түсіндіруге мүмкіндіктер бар. Атап айтқанда, он мыңдаған атомдардан құралған, гемоглобин молекуласының құрылымы анықталған.

Бұл жетістіктерге сәулелерінің толқын ұзындықтарының шағындығы нәтижесәнде қол жетті, толқын ұзындығы жәрдемімен дұрысында молекулалардың құрылымын көруге болатындай еді. Көру деп отырғанымыз сөзбе-сөз мағынада емес мұндағы мәселе дифракциялық көріністі анықтау, соның жәрдемімен көп еңбектеніп, оны түсіндіре отырып, атомдардың кеңістікте орналасу сипатын анықтауға болады.
Рентген сәулелерінің қолданылатын жерлерінің ішінен рентгендік дефектоскопияны – құймалардағы ақауларды, рельстердегі сызаттарды табу, пісірілген жіктердің сапасын анықтау т. б. әдісін айта кетуге болады.

Рентгендік дефектоскопия бұйымдарда қуыс немесе бөгде қосылыстар бар болса, рентген сәулелерінің жұтылуы өзгеретініне негізделген.
Рентген сәулелерінің құрылысы. Қазіргі кезде рентген сәулелерін шығарып алу үшін, рентген түтіктері деп аталатын құрылғылар жасалған. Олардың конструкциясын Рентген жасаған алғашқы аппараттардан анағұрлым жақсы.
1-суретте электрондық рентген түтігінің ықшамдалған схемасы кескінделген. Катод 1 вольфрамнан жасалған қыл сым, ол термо электрондық эмиссия есебінен электрондар шығарады. Цилиндр 3 электрондар ағынын фокустайды, сонан соң олар металл электродпен 2 (анодпен) соқтығысады. Осыдан рентген сәулелері туындайды. Анод пен катодтың арасындағы кернеу бірнеше ондаған киловатқа жетеді. Түтікте, толық вакуум жасалады; ондағы газдың қысымы 10-5 – 10-7мм сынақ бағанасына тең болады.