№5 Практикалы? ж?мыс
Сыныбы: 9 «Б»
К?ні:22.12.15ж Саба?ты? та?ырыбы: ?рт?рлі маятниктер тербеліс периодын аны?тау
Ма?саты: Математикалы? маятникті? периоды тербеліс амплитудасына ж?не ж?кті? массасына т?уелді болмайтынына, тербеліс периоды математикалы? маятник ?зынды?ына т?уелді болатынына сонымен ?атар серіппелі маятникті? тербеліс периоды тек ж?к массасы мен серіппені? ?ата?ды?ына т?уелді болатынына к?з жеткізу;
О?ушыларды? ойлау ?абілеттерін дамыту,ой-?рісін ке?ейту,ізденімпазды?ын арттыру,топпен ж?не шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге да?дыландыру.
О?ушыларды? ма?сат?а жету барысында жауапкершіліктерін жетілдіру,?здеріні? білім н?тижесіне саналы к?з?арастарын ?алыптастыру;
Саба?ты? т?рі: Практикалы? ж?мыс
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: Топпен ж?мыс
Саба?ты? к?рнекіліктері: Электронды о?улы?, математикалы? ж?не серіппелі маятниктер, ж?ктер жиынты?ы, документальды камера,«?рт?рлі маятниктер тербеліс периодын аны?тау»та?ырыбына арнайы ?зірленген слайдтар,ж?мыс д?птерлері
Саба?ты? барысы:
І.?йымдастыру кезе?і
1.С?лемдесу
2.Сынып о?ушыларына жа?ымды ахуал ту?ызу
3 Т?гелдеу
4 Топ?а б?лу
9б сыныбында 16 о?ушы бар,о?ушыларды екі топ?а б?ліп отыр?ызу
1.топ Математикалы? маятник тобы: ??рамы 8 о?ушы
2.топ Серіппелі маятник тобы : ??рамы 8 о?ушы
ІІ.Білу кезе?і
Практикалы? тасырманы орындау ?шін ?ажетті н?с?аулар документальды камера ар?ылы беріледі
1.МАтематикалы? маятник тобына
1.Математикалы? маятник деп нені атайды?
3.Математикалы? маятникті? тербеліс периоды неге те? ?
3.Математикалы? маятник ?ай жерлерде пайдаланылады?
4.Символдар мен ?лшем бірліктері туралы не білеміз?
Т
Период
с
Циклдік жиілік
Рад/с
l
Маятник ?зынды?ы
м
g
Еркін т?су ?деуі
н/кг
2.Серіппелі маятник тобына
1.Гук за?ы аны?тамасы,матаматикалы? формуласы
2.Серіппелі маятник деп нені атайды?
3.Серпімділік к?ші ?рекет ететін денені? тербеліс периоды неге т?уелді?
4.Символдар мен ?лшем бірліктері туралы не білеміз?
Т
Период
с
Циклдік жиілік
Рад/с
т
Дене массасы
кг
k
Cеріппені?
?ата?ды?ы
н/м
ІІІ.?олдану:Эксперименттік тапсырма орындау кезе?і Математикалы? маятник тобына:Алдылары?да?ы математикалы? маятникті пайдаланып,?зынды?ы 50 см болатын математикалы? маятникті? тербеліс периодын аны?та?дар;
ІІ топ: Серіппелі маятник тобына Серіппеге ілінген ж?кті? периоды серіппені? ?ата?ды?ы (k) мен ж?кті? массасына (т) т?уелді болатынына к?з жеткізі?дер;
І?. Т?сіну кезе?і
Математикалы? маятник тобына
1Математикалы? маятник лифтіде а ?деумен жо?ары к?теріледі.тербеліс периоды ?ала й ?згереді?
Ж: Т=2
2. Егер ?ткеншекке бір адамны? орнына екі адам мінетін болса онда ?ткеншекті? периоды ?алай ?згереді??ткеншекті математикалы? маятник деп есепте?дер.
Ж: Математикалы? маятникті? периоды тек оны? ?зынды?ына ?ана т?уелді болады,сол себепті период ?згермейді
3.Егер математикалы? маятникті? жібін тепе-те?дік ?алыптан ?тіп бара жат?ан кезде ?зіп жіберсе,шарик ?андай траекториямен ?оз?алады?
Ж: ?зілу кезінде шарикті? горизонталь ба?ыттыл?ан бастап?ы жылдамды?ы бол?анды?тан,ол одан ?рі парабола бойымен ?оз?алады(??лайды)
Серіппелі маятник тобына:
1.Ж?к серіппеге ілінген.Егер серіппені? ?ата?ды?ын 4есе арттырса,ж?кті? тербеліс периоды ?алай ?згереді?
Ж: Екі есе кемиді: Т=2 =>2
2.Периоды Т0 серіппелі маятникті? ?ата?ды?ын п есе кемітеді.Серіппені? тербеліс периодын аны?та?дар:
Ж:Т0=2 ; Т=2 Т0
3.Егер ж?кті? массасын 4есе арттырса?,онда серіппеге ілінген ж?кті? тербеліс периоды ?алай ?згереді?
Ж: Екі есе артады;
?. Жина?тау кезе?і
І.топ
№1. 3с ішінде маятник 6 тербеліс жасайды.Тербеліс периоды неге те??
/Ж: 0,5с/
2.?зынды?ы 4,9м математикалы? маятникті? тербеліс периодын аны?та?дар(g=10м/с); /Ж: 4,4с/
3.?зынды?ы 2,45 математикалы? маятник 60 с ішінде ?анша тербеліс жасайды? ); /Ж: / n=19 рет /
4.?зынды?ы 4,9 м ж?не массасы 13кг математикалы? маятникті? тербеліс периодын аны?та?дар; Ж: /4,4 с /
5.Егер маятникті жерден Жерден Ай?а апарса (Ай бетінде еркін т?су ?деуі 1,6м/с2 )оны? тербеліс периоды ?алай ?згереді? ); /Ж: та/Тж=2,5 /
6.?зынды?ы 2м математикалы? маятник 1 са?атта 1268рет тербеледі.Ауырлы? к?шіні? ?деуін табы?дар; / g=9,78 м/с2 /
7.?зынды?ы 1м ж?не 4м маятниктерді? тербеліс периодтарын табындар;
Ж: / Т1=2,01с; Т2=4,02 с; /
8.?зынды?ы 1м математикалы? маятник 1,1м/с2 ?деумен жо?ары ж?не т?мен ?арай ?оз?алтса?,онда оны? тербеліс периды ?алай ?згереді? /Ж: Т1=2,2 с; Т2=1,9 с; /
Серіппелі маятник тобына:
1.?ата?ды?ы к=12,3 Н/м серіппеге ілінген массасы m=0,211кг ж?кті? тербеліс периодын ж?не жиілігін аны?та?дар; Ж: / 1,22 Гц; Т1=0,823с /
2.Серіппеде тербеліп т?р?ан ж?к 8с ішінде 32 тербеліс жасайды Тербеліс периодын ж?не жиілігін аны?та?дар; /Ж: Т=0,25 Гц /
3.?ата?ды?ы 250 Н/м серіппе 16с ішінде 20 тербеліс жасайтын ж?кті? массасын аны?та?дар; Ж: / m=4кг /
4.?ата?ды?ы 0,4кг Н/м серіппеге бекітілген массасы 640 г ж?к тепе-те?діктен 1м/с жылдамды?пен ?ту ?шін,оны тепе-те?дік к?йден ?андай ара?ашы?ты??а ауыстыру ?ажет? /Ж:0,04м /
5.Серіппені? ?серінен массасы 100г ж?к жиілігі 2Гц тербеліс жасайды.Серіппені? ?ата?ды?ын k ?ата?ды?ын табы?дар;
Ж:/ 15,8Н/м /
6.?ата?ды?ы 93,2 Н/м серіппеге ілінген массасы 1,97кг ж?кті? тербеліс периодын ж?не жиілігін аны?та?дар; Ж: /0,913 с /
7.Егер серіппелі маятникке ілінген ж?кті? тербелісіні? амплитудасы 2есе арт?ан болса онда толы? механикалы? энергия неше есе артады?(Серіппе салма?сыз ж?не Гук за?ына ба?ынады) Ж:/ 4 есе артады/
8.Массасы 9кг дене ?ата?ды?ы 100 Н/м серіппеге бекітілген.Тербелісті? меншікті жиілігін аны?та?дар; /Ж: 3,3 рад/с /
?І.Рефлексия
Нені ??ынды?дар?
Нені ма?сат етті?дер?
Саба?та не ?ызы?ты болды?
?андай м?ліметтер алды?дар?
?ІІ.Ба?алау
?ІІІ.?йге тапсырма № 22-28 Слайд ж?мыстарын орындау
Маятникті са?ат та?ырыбына эссе жазу