Ғарыш, аспан, Жер, жұлдыз дегенде не елестейді? (оқушылар пікірін тыңдау). 2. Мұғалімінің кіріспе әңгімесі. (Берілген суреттер бойынша аспан денелері, жұлдыз т. б. туралы баяндау) — Сендердің елестеткендерің шындықпен сәйкес келді ме? — Ғарышта не бар? (Ғарыш — бұл шексіз кеңістік, онда сан алуан ғарыш денелері бар) Ерте заманда адамдар аспанда көрінетін жұлдыздарды аспан күмбезіне қағылып тұрған шегелер деп есептеген. Ежелгі астрономия. Оқушылар шағын топтарға бөлінеді. — Балалар, қалай ойлайсыңдар “Ежелгі адамдар астрономиямен не үшін айналысты? — Олар нені байқаулары мүмкін еді? (Олардың назарын суретке аударып, болжам жасап көруді тапсырамын) Топтарға жұлдыздар туралы аңыздардан үзінді беріледі. Оқушылар өздері оқи отырып, тауып алған ақпараттарын тірек сөздердің көмегімен жазып алуды тапсырамын. Топ мүшелері міндеттерді бөліп алып: олардың жартысы шоқжұлдыздардың суреттерін салады, келесі бөлігі шоқжұлдыздарды бірнеше сөзбен сипаттай алады, қалған оқушылар кітаптың мұқабасын әзірлей алады. Тапсырманы орындап болған соң, әр топ өз жұмыстарын сыныптың талқылауына ұсынады. Зерттеу барысында қойылатын сұрақтар: — Не себепті осы шоқжұлдыз таңдап алындың? — Ол несімен қызықты? — Шоқжұлдыздарды ажырату не үшін қажет болды? — Жұлдыздар қандай заңдылықтарға бағынады? — “Астрономия” сөзінің аудармасы қалай екен? Топтар бір-біріне «Неге?» – деп, сұрақ-жауап жүргізеді. — Ғарышкер киімі қалай аталады? (скафандр) — Тұңғыш ғарышкерді атаңыздаршы? — Тұңғыш әйел-ғарышкер кім? 1961 жылдың 12 сәуірінде, бір орынды «Восток» кемесімен, тұңғыш рет Совет Одағының азаматы Юрий Алексеевич Гагарин ғарышқа көтерілді, С.П. Королевта өз арманына жеткен болатын. Кейіннен көп орынды «Восход» кемесі іске қосылды, тағыда көптеген кемелер жасалды, олармен Совет Одағының және шетелдік ғарышкерлер орбитаға барып барып, ғарыш кеңістігін зерттеуде өз үлестерін қосты, олардың ішінде әйел-ғарышкер В.Терешкова да бар еді. Енді міне балалар қазақ халқының «Бір қазақ ұшса ғой» — деген арманы қашан орындалды? — Ең алғашқы қазақ ғарышкерін атаңыз, ғарышқа қашан көтерілді? Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров — Қазақстанның тұңғыш ғарышкер ұшқышы 1946 ж маусымның 27-інде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, «Бірінші май» ұжымшарында дүниеге келген, қазақ. Жоғары білімді. Техника ғылымдарының докторы, профессор, академик, авиация генерал-майоры. 1991ж 2 қазанда Байқоңыр ғарыш алаңынан “Союз ТМ — 13” ғарыш кемесімен ұшып, “ Мир” орбиталдық комплексінде өзге ғарышкерлермен бірге сегіз тәулік бойы ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізіді. 1991ж қазаннаың 10-ында ғарыш кемесімен Жерге қайтып қонды. Ғарышта өтеген мерзімі — 7 күн 22 сағат 13 минут. — Тоқтар Әубәкіровтен кейін ұшқан қазақ ғарышкері кім еді? -Талғат Мұсабаев Амангелдіұлы – ғарышкер 1951 жылы Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Қарғалы аулында дүниеге келген. Ол – Қазақстан Республикасының әрі Ресей Федерациясының ұшқыш-ғарышкері. Т.А. Мұсабаев Рига қаласындағы авиация инженерлік институтын, кейін Ақтөбе жоғарғы ұшқыштар училищесін бітірген. 1986 жылы азаматтық авиацияның 30 жаттығу дайындығынан өтіп, осы саланың ұшқышы мамандығын алды. Қазақтың қара баласы Талғат Мұсабаев ғарышқа қасиетті Құран кітапты, туған жердің бір уыс топырағын, көк байрақты ала ұшқан. 1994ж. ғарышқа 1-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-19) 126 күн ғарышта өткізген. 1998 ж. ғарышқа 2-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-27) 208 күн ғарышта өткізген. Гиннестің үздік табыстар кітабынде бір айдың ішінде 5 рет не бары 30 сағат 8 минут ұзақтығымен ашық ғарышқа шыққанны жазылып алынған. Ұшқанда американ ғарышкері Л. Эйартс пен ресей ғарышкері (шуваш ұлтынының өкілі) Николай Бударинмен бірге. Қонғанда ресей ғарышкерлері Николай Бадурин мен Юрий Батуринмен бірге. 2001ж. ғарышқа 3-ші рет ұшқанда (Союз ТМ-32) 8 күн ғарышта өткізген. — Ғарышкерлер тағамдарының қайда сақталатынын білесіздер ме? (арнайы тюбиктерде). Астрономия https://bilimland.kz/kk/courses/zharatylystanu/zher-zhane-halam/lesson/astronomiya Көрсетілген бейнежазба арқылы Галактикамызды сипатта Топтық жұмыс.1 топ-«Пазл» құрастыру әдәсі. - Пазл арқылы мекен-жай атауларының тізбегін құрастыру. 2топ –«Элементтерді жинақтау»Күн жүйесінің моделін түрлі-түсті қатырма қағаздан жасау. 3топ «Зерттеушілік конференция». Ресурстарды қолдана отырып Галактиканың моделін ермексаздан жасау Сергіту сәтінде қимылдар жасалады. https://www.youtube.com/watch?v=fY0N407XXj0&list=PLyv3wPdSdAyAnTf__b3HqZSNEQ7O4GRNX |