Баланы болаша? ?мірге , белсенді е?бекке даярлауда , оны? а?ыл – ойы , адамгершілік – эстетикалы? сезімдерін , логикалы? ойлау ?абілетін ?алыптастыруда-бала?а ??рметпен ?арау ?ажет.
Баланы? ?ажеттілігі мен ?ызы?ушылы?ын т?сіне білу ата-ананы? , т?рбиешіні? басты міндеті.Балаба?шаны? басты міндеттеріні? бірі – б?лдіршіндерді? ой-?рісін , іс-?имылын жан-жа?ты дамыту.Негізінде баланы? логикалы? ойлау ?абілеті дегеніміз – ?арапайым математиканы? ал?аш?ы ??ымдарын ме?геруден басталады десек ?ателеспейміз.?йткені бала с?йлей бастасымен ?зіні? мекен-жайын ,телефон номерін жаттай бастайды.Міне , сан , санау осыдан басталады.Оны ж?йелі т?рде шы?дау ата-ана мен т?рбиешіні? , баланы ?орша?ан адамарды? басты міндеті.
Сезім т?рбиесі – т?йсік пен ?абылдауды? бірден дамуы.С?билік ша?ты? ал?аш?ы к?ндерінен бастап-а? бала ?зін ?орша?ан заттарды? ?асиетін т?сінуге талпыныс жасай бастайды.Осыдан баланы? заттарды ?абылдайтын к?ру да?дысы оянады.Б?л кезде затты танып білу ?шін б?лдіршіндер оны? т?р- т?сіне м?н бермейді , затты? ??рылымына к??іл б?леді. Сонды?тан б?лдіршіндерді? сенсорлы? т?рбиесін шы?дау ?шін олармен т?рбие ж?мысын ж?ргізген кезде т?рбиешілер бір-біріне киілетін ойыншы?тарды ж?не геометриялы? пішіндерді ?олданамыз. Мысалы : матрешкалар,
бір-біріне киілетін ойыншы?тар, баланы? логикалы? ойлау ?абілетін дамыту?а арнал?ан дамытушы ойындар. Б?лар, б?лдіршіндерді? сенсорлы? т?рбиесіні? , сезім м?шесіні? дамуына айналада?ы болмысты танып т?сінуіне ?рекет жасап , логикалы? ойлау ?абілетін жетілдіруге ?лкен ?лес ?осады.Педагогика ж?не психология зерттеулері бойынша балалы? ша? – баланы? жеке т?л?а болып ?зін - ?зі сезінуіні? ал?аш?ы сатысы, демек, адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастыруды? е? негізгі кезе?і болып табылады.Б?лдіршіндерді? логикалы? ойлау ?абілетін дамытуда ?арапайым математиканы? ал?аш?ы ??ымдарын ойын ар?ылы ?йретуді?, математикалы? диктант жазуды?, заттарды ?рт?рлі геометриялы? пішіндерден ??растыруды?, ауызша есеп шы?аруды?, к?ру ар?ылы салыстыруды?, ?иялдауды?, ж?мба?тар жаттауды? ма?ызы зор. ?йткені жасырын т?р?ан ойды? нені ме?зеп т?р?анын ойлап табу баланы? ми ?ыртыстарыны? ж?мысын шы?дайды. Я?ни, логикалы? ойлау сезімін ?алыптастырады.Мектеп жасына дейінгі балаларды? логикалы? ойлау ?абілетін дамытуда с?ра?тарды? алатын орны ерекше. Сонды?тан бала?а ?ойылатын с?ра? ж?йелі, ?рі т?сінікті болу керек. С?ра?тар ?оя білу ?иялдауды? е? жо?ар?ы сатысы ж?не н?тижелі ойда негізгі р?л ат?арады. Ойын ар?ылы мектеп жасына дейінгі балаларды? негізгі іс-?рекеті ж?не оларды? айналада?ы ?мірден алын?ан білімдерін,?серлерін , жина?тал?ан т?жірибелерін ?з бетінше іс ж?зіне асырады. Сонды?тан ойын балалар ?шін ?зіне т?н ж?ру барысымен, ма?сатымен ма?ызды. Ойын барысында берілген тапсырмаларды шешуде балаларды? а?ыл- ойы дамиды. Міне,осыдан баланы? логикалы? ойлау ?иялдау ?абілеті шы?далады, дамиды. Б?л ?азіргі заман?а ?те ?ажет.
« Ойнап ж?ріп ойласа?»
а) ?ызыл, жасыл, сары, к?к
алуан, алуан кубиктер.
?шб?рыш т?бесі, т?ртб?рыш денесі
?зынша? есігі, мынау болар терезе- деп жаттай ж?ріп ??растырса,
Баланы болашақ өмірге , белсенді еңбекке даярлауда , оның ақыл – ойы , адамгершілік – эстетикалық сезімдерін , логикалық ойлау қабілетін қалыптастыруда-балаға құрметпен қарау қажет.
Баланың қажеттілігі мен қызығушылығын түсіне білу ата-ананың , тәрбиешінің басты міндеті.Балабақшаның басты міндеттерінің бірі – бүлдіршіндердің ой-өрісін , іс-қимылын жан-жақты дамыту.Негізінде баланың логикалық ойлау қабілеті дегеніміз – қарапайым математиканың алғашқы ұғымдарын меңгеруден басталады десек қателеспейміз.Өйткені бала сөйлей бастасымен өзінің мекен-жайын ,телефон номерін жаттай бастайды.Міне , сан , санау осыдан басталады.Оны жүйелі түрде шыңдау ата-ана мен тәрбиешінің , баланы қоршаған адамардың басты міндеті.
Сезім тәрбиесі – түйсік пен қабылдаудың бірден дамуы.Сәбилік шақтың алғашқы күндерінен бастап-ақ бала өзін қоршаған заттардың қасиетін түсінуге талпыныс жасай бастайды.Осыдан баланың заттарды қабылдайтын көру дағдысы оянады.Бұл кезде затты танып білу үшін бүлдіршіндер оның түр- түсіне мән бермейді , заттың құрылымына көңіл бөледі. Сондықтан бүлдіршіндердің сенсорлық тәрбиесін шыңдау үшін олармен тәрбие жұмысын жүргізген кезде тәрбиешілер бір-біріне киілетін ойыншықтарды және геометриялық пішіндерді қолданамыз. Мысалы : матрешкалар,
бір-біріне киілетін ойыншықтар, баланың логикалық ойлау қабілетін дамытуға арналған дамытушы ойындар. Бұлар, бүлдіршіндердің сенсорлық тәрбиесінің , сезім мүшесінің дамуына айналадағы болмысты танып түсінуіне әрекет жасап , логикалық ойлау қабілетін жетілдіруге үлкен үлес қосады.Педагогика және психология зерттеулері бойынша балалық шақ – баланың жеке тұлға болып өзін - өзі сезінуінің алғашқы сатысы, демек, адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың ең негізгі кезеңі болып табылады.Бүлдіршіндердің логикалық ойлау қабілетін дамытуда қарапайым математиканың алғашқы ұғымдарын ойын арқылы үйретудің, математикалық диктант жазудың, заттарды әртүрлі геометриялық пішіндерден құрастырудың, ауызша есеп шығарудың, көру арқылы салыстырудың, қиялдаудың, жұмбақтар жаттаудың маңызы зор. Өйткені жасырын тұрған ойдың нені меңзеп тұрғанын ойлап табу баланың ми қыртыстарының жұмысын шыңдайды. Яғни, логикалық ойлау сезімін қалыптастырады.Мектеп жасына дейінгі балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуда сұрақтардың алатын орны ерекше. Сондықтан балаға қойылатын сұрақ жүйелі, әрі түсінікті болу керек. Сұрақтар қоя білу қиялдаудың ең жоғарғы сатысы және нәтижелі ойда негізгі рөл атқарады. Ойын арқылы мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі іс-әрекеті және олардың айналадағы өмірден алынған білімдерін,әсерлерін , жинақталған тәжірибелерін өз бетінше іс жүзіне асырады. Сондықтан ойын балалар үшін өзіне тән жүру барысымен, мақсатымен маңызды. Ойын барысында берілген тапсырмаларды шешуде балалардың ақыл- ойы дамиды. Міне,осыдан баланың логикалық ойлау қиялдау қабілеті шыңдалады, дамиды. Бұл қазіргі заманға өте қажет.
« Ойнап жүріп ойласақ»
а) Қызыл, жасыл, сары, көк
алуан, алуан кубиктер.
Үшбұрыш төбесі, төртбұрыш денесі
Ұзыншақ есігі, мынау болар терезе- деп жаттай жүріп құрастырса,
баланың қиялдауы дамиды, түр-түсін анықтайды, пішіндердің айырмашылығын ажыратады.
« Жұмбақ есептер», «Нүктелерді қосу арқылы сандардың таңбасын таныту. Заттардың бейнесін жасау» , « Танграм ойындары» , Математикалық диктант» , « Таяқшаларды қозғау арқылы әртүрлі заттардың бейнесін жасау» , « мозайкалар» , « Үстел үсті ойыншықтары». Осы ойындарды күнделікті жұмыста қолдану арқылы қазіргі балалардың логикалық ойлау қабілеттері жоғары деңгейде болады деп ойлаймын.
