ОҚушылардың мектепке дайындығы

“ Дәншік ” бөбекжай балабақшасы

Дайындаған:

Педагог-психолог: Ахметзаки Жанар Құнафияқызы

2020-2021 оқу жылы

Бала ағзасының негізгі функционалдық жүйесінің дамуы мен денінің саулығы мектепке дайындықтың фундаменті болып саналады. Мектепке дейінгілердің өз- өзіне қызмет ету дағдыларын меңгеруі - өнегелі, жігерлі, дербестік, және табандылық сияқты қасиеттерін тәрбиелеудің тиімді жолы.

Баланың мектепке дайындығының көрсеткіштерін өзара байланысты 3 бөлікке бөлуге болады: физиологиялық, интелектуалды және өзіндік дайындығы. Физиологиялық дайындығын дәрігер, интелектуалдық және өзіндік дайындығын психолог бағалайды. Баланың белсенділігі, өздігінен жұмыс жасай білуі, өз қатарластарымен және ересектермен ойлау деңгейі жағынан тіл табыса білуі. Демек, қазіргі талап бойынша бірінші сыныпқа келетін балалардың физиологиялық жағынан мықты, адамгершілік, мәдениеттілік, еңбексүйгіштік қасиеттері мол, еріктері күшті, жұмыс қабілеттеріне ие, білімге қызығушылық сипаттары мол болуы қажет. Сондықтан да мектеп пен мектепке дейінгі мекеменің, ата-аналардың басты міндеті – баланы мектептегі оқуға, мектеп өміріне даярлау. Баланы мектепке дайындау дегенде көптеген ата-аналар балаға әріптерді және санауды үйретумен ғана шектеледі. Әрине баланың оқуға дайындығын ақыл-ойының даярлығымен ғана шектеліп қоймай, оның оқуға психологиялық жағынан даярлауды қарастыру қажет. Яғни, бұл баланың мотивациялық-қажеттілік және психикалық үрдістерінің дамуы оқуда, қарым-қатынаста қиындыққа кезікпеуіне мүмкіндік береді.

Балалардың мектепке оқуға

психологиялық дайындығын

анықтау

• мектеп жасына дейінгі балалардың

психофизиологиялық ерекшеліктерін қарастыру;

• мектеп жасындағы балаларда танымдық

процестерінің деңгейлерін көрсету;

• баланы мектепке дайындаудың тиімді

әдіс-тәсілдерін қолданудың психологиялық

мүмкіндіктерін айқындау.

Физиологиялық

Зияткерлік

Әлеуметтік –

психологиялық

Жеке

Жеке  дайындық

жаңа  білім  алу  мүмкіндігі  мен 

таным  қабілетінің жеткілікті 

дәрежеде  дамуы

қызығушылығының  қалыптасуына

  қарай  өзінің  мінез – құлқын, танымдық  іс-әрекетін 

басқара  алуы 

оқуға  деген  құлшынысының 

пайда  болуы және эмоциялық  жай -күйінің  көтеріңкі деңгейде

болуы

Зияткерлік дайындық

• Оқу  іс - әрекетінің бастапқы

  пайымдарының қалыптасуы:

• саралап  қабылдау; 

•   аналитикалық  ойлау; 
• нақтылыққа  талпыныс;  
• логикалық  есте  сақтау;             
•   білуге  құштарлық; 
• сөйлеу  тілін  игеру;                         
• қолдың  қозғалысы  мен  көру –

қозғалыс  үйлесімділігі .

басқа  балалармен, мұғаліммен  қарым - қатынас  жасай  алатын  сапалардың  болуы:

- мінездің жаңа  сапалық  деңгейге  көтерілуі; 

- әрекетке  іштей  талдау  жасау; 

- нақтылыққа  жаңа  танымдық  қатынасының  дамуы;  

- қарым - қатынастың  жаңа  сапалы  кезеңіне өтуі;

ағзаның  қызметінің

қалыпты болуы

денсаулық 

жағдайының 

қалыпты дамуы

дәрігерлердің   арнайы 

өлшемдеріне сай болуы

Белгілі  орыс  психологтарыныңмектепке  даярлау  жайлы  пікірлері

• Р.В. Овчарова тұжырымдамасында, мектептегі оқуға дайын бала өзінің әрекеттерін жоспарлап және бақылай алады,қоршаған дүниенің заңдылықтарын,заттардың жасырын қасиетін бағдарлайды,оларды өз әрекеттерінде қолдана алады,басқа адамды тыңдай біледі және логикалық ойлау тәсілдерін орындай алу біліктілігін жатқызады.

• А.Н. Леонтьев, А.В. Запорожец, А.А. Люблинская мектепке даярлау ұғымына баланың оқу тапсырмаларын түсінуін,әрекеттерді орындау тәсілдерін меңгеруін, ерік қасиеттерінің дамуын, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау дағдыларын, мұғалімді тыңдау, материалды еске сақтау біліктілігін жатқызады.
• М.М. Кольцова «Бала мектепке барар алдында көру-моторлы координациясы біршама дамыған болуы тиіс және қолдың саусақтары мидың сөйлеу аймағы болып табылады» деген.

Оқушыны мектепте оқуға психологиялық

даярлаудағы негізгі жұмыстар:

Баумен

Қыстырғышпен

Түймемен

Сурет құрастырамыз

Баланың мектепке педагогикалық-психологиялық

даярлығын  критериалды бағалауға арналған

технологиялар

Оқушының психологиялық зерттеу

диагностикалы қ қортындысы

Жоғары:24% Орташа:45% Орташа-жоғары: 14 %

Орташа-төмен:13% Төмен: 4%

« Дәншік » балабақшасы оқу жылындағы психологиялық танымдық

процесстерінің « ҚҰЛЫНШАҚ » ДАЯРЛЫҚ жылдық көрсеткіші

(мамыр айы)

№

1

Баланың аты, жөні

2

есте сақтау

Отарбаев Нұрали

Батыр Мирас

ж

ойлау

3

ж

ж

қабылдау

4

Бақытбекқызы Айша

о

ж

зейін

5

о

Мұратхан Кәмшат

о

қорытынды

О-ж

Мұрат Тамирлан

ж

6

ж

о

О-ж

о

ж

7

ж

Меткенова Медина

о

Кайрполлаева Еркеназ

о

8

ж

о

ж

о

О-ж

о

9

ж

Абугалиева Айнұр

о

10

Қалиолда Арнұр

О-ж

ж

о

О-ж

о

ж

о

Серікжан Серікбол

о

о

11

о

12

ж

ж

ж

о

о

Русланқызы Алина

Чакербек Бауыржан

13

ж

О-ж

О-ж

т

ж

Мұратбек Айзере

О-т

о

ж

14

ж

о-т

Апсадыков Искандер

ж

о

О-ж

ж

о

о

ж

ж

О-т

ж

ж

ж

О-т

о-т

ж

о

Т

ж

О-т

О-т

Жоғары:24% Орташа:45% Орташа-жоғары: 14 %

Орташа-төмен:13% Төмен: 4%

« Дәншік » балабақшасы оқу жылындағы психологиялық танымдық

процесстерінің « ҚҰЛЫНШАҚ » ДАЯРЛЫҚ диограммасы

(мамыр айы)

Жоғары:24% Орташа:45% Орташа-жоғары: 14 %

Орташа-төмен:13% Төмен: 4%

« Дәншік » балабақшасы оқу жылындағы психологиялық танымдық

процесстерінің « Солнышко » ДАЯРЛЫҚ жылдық көрсеткіші

( Мамыр айы)

Жоғары:24% Орташа:45% Орташа-жоғары: 14 %

Орташа-төмен:13% Төмен: 4%

« Дәншік » балабақшасы оқу жылындағы психологиялық танымдық

процесстерінің « ҚҰЛЫНШАҚ » ДАЯРЛЫҚ диограммасы

(мамыр айы)

Жоғары:24% Орташа:45% Орташа-жоғары: 14 %

Орташа-төмен:13% Төмен: 4%

« Дәншік » балабақшасы оқу жылындағы психологиялық танымдық

процесстерінің « СОЛНЫШКО » ДАЯРЛЫҚ диограммасы

(мамыр айы)

Қорытынды

Қорытындылай келе, баланың мектептегі оқуға  дайындығы  ата - ананың, мұғалімнің және психологтың  бірігіп  жұмыс  істеуі барысында жүзеге асатын үдеріс. Мұнда баланың мектептегі оқуға психологиялық  дайындығын нақты  диагностикалау маңызды. Диагностикалау жұмысын практик  психолог немесе педагогикалық  және даму психология саласындағы  мамандар атқарады. Өйткені психодиагностикалық және психокоррекциялық жұмыстардың жүргізудің қыр-сырын тек психолог қана біледі. Психологтың міндеті психодиагностиканың әдістемелерін қолдану арқылы және зерттеу нәтижелеріне сүйеніп, 6 жастағы баланың оқуға дайындығын анықтайды. Яғни, баланың оқуға дайын немесе әлі дайын еместігі жайлы қорытынды жасалынып, оқуға дайын емес балалармен таным үрдістерін дамыту мақсатында индивидуалдық және топтық сабақтар ұйымдастырады.

«Мектептегі оқуға дайындық» ұғымы комплексті және баланың барлық өмірінің сферасын қамтиды.

Түйіндей келе , баланы мектепке даярлау мәселесі өз өзектілігін жоғалтпайтын әлі де зерттеуді қажет ететін міндетті мәселелердің бірі болып қала бермек. 

Даярлықтың психологиялық көрсеткіштері

Бағалау деңгейлері

Төмен

Ақыл-ой белсенділігі

Өзін-өзі реттеу

Фонематикалық есту

Сөздік қордың дамуы

Қысқамерзімді есте сақтау

Ой қорытынды (ойлау) 

Орташа

Жоғары

• ҚР «Білім туралы» Заңы. 15-бап . 2007ж 29 шілде.
• Серия книг «Готовимся к школе», «Развиваем мышление»,  «Готовим руку

• Овчарова Р.В. Практическая психология в начальной школе.- МТЦ Сфера, 2002ж. 147-152-бет.

к письму». Москва-2000ж.

4-9-бет. 18-25-бет.22-33-5бет  

3. ШербинаС.В.,Топаркова

И.Г., Кутявина Н.Л,

«Смотри,играй,

запоминай».  Москва-2000ж. 48-70-бет.

5. Нижегородцева  Н.В.

Шадриков  В.Д.  «Оқу-

шының  оқуға  псих.-лық-

педагогикалық 

дайындығы». – М.:

Гуманит  ВЛАДОС  

орт., 2001ж.100-126-бет

6. Мухина В.

«Балалар  психологиясы,»

  Алматы, 2012ж.19-29-бет.

Назарларыңызға

рахмет!

Дендеріңіз сау болсын!