"Асық алтын қазынам"

МКҚК «Балбұлақ» бөбекжайы

Эксперимент алаңының жұмыс жоспары

Жауаптылар: Меңгеруші Г.Темиргалиева

Әдіскер: Ж.Оташева

Тәрбиешілер: Ж.Сарсенгалиева,

А.Байтимова

2020-2021 оқу жылы

Қазіргі таңда мектепке дейінгі ересек жаста ерекше назар аударатын тәрбие түрі-сезім тәрбиесі. Сезім тәрбиесі алдымен қоршаған ортадағы болмысты қабылдау мен түйсікке негізделеді. Ең алдымен таным көзі-сезім арқылы қабылдауы, бала өз тәжірибесінен бақыоап, көріп тануынан тұрады. Сезіну процесі кезінде бала бір нәрсені немесе заттың қасиетін құрылымын таниды.

Баланың логикалық ойлау түсінігі ең алдымен оның сезінуі мен байланысты. Баланың танымдық түсініктерді дұрыс меңгеруі баланың дамуы жас ерекшеліктеріне байланысты болып табылады. Қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген.Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен қазақ халқының ұлттық ойындары да осыған икемделеді. Әсіресе қойды көп өсіргендіктен балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Сондықтан асық ойындары ұлттық ойындарының ішіндегі арыдан келе жатқан көнелерінің бірі болып табылады. Асық ойыны баланың жастайынан жүйке жүйелерін шыңдап, оларды дәлдікке, ұстамдылыққа байсалдылыққа тәрбиелейді. Бұл ойынның еңбектеген баладан еңкейген кәріге дейін ойнайтын түрлері болған. Біз солардың ел есінде сақталған үлгілерін келтіріп отырмыз. Біріншіден асықтарды құрастыру әдісін пайдалана отырып, балалармен бірлесе құрастырудың түрлерін жасауға болады. Екіншіден ұлттық асық ойындарын жаңа заманға сәйкестендіріп ойнауға болады. Мәселен, алшы ойынында жаңа заманға сәйкестендіріпойнауға болады, алайда ойынға қызығушылық арттыру үшін асықтардың үстіне тәтті кәмпиттерді қойып атсақ, атылған асықтың үстіндегі кәмпит соныкі болмақ екенін айтып ойынға қызықтыру.

Сенсорлық ұғымдармен жалғасатын бұл ұйымдастырылған оқу қызметі, сенсорлық ұғымдарды қалыптастырудың алғашқы баспалдағы деп ойлаймын. Мектепке дейінгі екінші кіші жас тобында сезімдік және құрастыру жұмыстарын орындау барысында баланың сенсорлық ұғымдар жөніндегі түсініктері қалыптасады. Мектеп жасына дейінгі балалардың сезімдік эталондарды игеруі балабақшада тәрбиелеу мен білім бағдарламасында көрсетілген геометриялық пішіндер мен түстер мен танысудан басталады.

Пікір

Алынған «Байқампаздар әлемі» бағдарламасы мектепке дейінгі ересек тобының жас ерекшеліктеріне сәйкес, сенсорлық білім мен асықтарды құрастыру әдісін пайдалану негізінде балалардың ақыл-ой қабілеттерін қалыптастыру лайықтап құрылған.

Бағдарлама мектепке дейінгі ересек тобында ерекше назар ауадаратын тәрбие түрі – сезім тәрбиесіне байланысты алынған. Бағдарламада қызықты ойындар, шығармашылық тапсырмалар, жұмбақтар, өлеңдер, тақпақтар, мульт топтамалар жасалған.

Әртүрлі қызықты материалдарды қолдау педагогикалық үрдісті тиімділігін арттырып, баланың ақыл-ойының дамуына үлкен ықпал ете отырып, балалардың ойлауына, есте сақтауына себеп болады.

Қазір балалар ойын автоматтары, интернет сынды зиянды ойындарға әуес болып барады. Кез-келген ойын автоматтарына бас сұқсаң көбіне қазақтың баласын кездестіресің. Біріншіден, бұл ойындардың адам денсаулығына тигізер залалы көп. Екіншіден баланың ойлау қабілеті, ойлау шеңбері белгілі бір жүйеде шектеліп қалады.

Ұлттық асық тарихын ұмыт қалдырмай, жаңашыл леппен ойындар ойлап табуда әрбіреуіміздің қолымыздан келері хақ. Асық-таусылмас мұрамен қатар, таусыламас қазына деп айтар едім. Оған дәлел Б.Момышұлының айтқаны «Асық ептілікке, мергендікке баулиды. Бұл үдкен халықтық тәрбие» - деп жоғарғы басшылыққа хат жазған болатын.

Бағдарлама балаларды бірыңғай заттарды сезімдік белгілеріне қарай (көлем, пішін, түсіне байланысты) топтау, әр түрлі заттарды бір сезімдік белгісі (түс, пішін, көлем) арқылы салыстыруға үйрету, сезімдік сапаларына қарайтындай білуге үйрету көзделген. Сезімдік материалмен жұмыс істеп, логикалық ойлауды үйренген соң бала еш қиындықсызөзіне таныс ұғымдарды математикалық терминдерге айналдыра бастайды. Математикаға үйрену табиғи жүріп отырыады.

Асықтың ерекшелігі әр түрлі іс-әрекетке бейнелеу өнерінде, құрастыру, түрлі құбылыстарды бақылау, кезінде заттарды қасиеттеріне қарай білуге үйрету көзделген.

Бағдарламаның мазмұны балалардың жас ерекшеліктеріне лайықты, түсінігіне қонымды, балалардың алған әсерін тек сезім тәрбиесінің мақсатында ғана емес, сонымен бірге адамгершілік және эстетикалық тәрбиеге де пайдаланады. Осы бағдарламаны мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуда қолданамыз.