Коммуникация "Әз наурыз"

Білім беру  саласы: Коммуникация

Бөлімі: Драма

Тақырыбы: Әз – Наурыз.

Мақсаты: Наурыз мейрамы  жайлы түсінік беру. Наурыз айының  шығыс  халықтарында жыл басы саналатындығын сәбилер санасына жеткізу. Наурыз мерекесінің қатысушыларының кейпіне ендіріп мерекелік көңіл – күй тудыру. Балаларға Наурыз мерекесінде көрсетілетін салт-дәстүрлермен  таныстыру.  Тілдерін дамыту, сөздік қорын толықтыру. Ұлттық салт - дәстүрлерді құрметтеп, оларды  мақтан етуге тәрбиелеу.

Құрал-жабдықтары: Бесік, бесік әбзелдері, түрлі ұлттық бұйымдар.

Сөздік жұмыс: Бесік, бесік жыры.

Билингвальды  компонент: Бесік – колыбель, бесік жыры – колыбельная песня.

Мотивациялық-қозғаушылық:

Шаттық шеңбері:

Шеңбер болып тұрайық,

Алақанды созайық.

Күннің нұрын алайық,

Жылынған жүрек жылуын,

Бір-бірімізге  шашайық.

Ұйымдастырушылық ізденіс:

-Балалар, Наурыз тойы ауылда керемет өтеді. Осындай мереке күні ауылға барып, әжемізді  Ұлыстың  ұлы  күні Наурыз мерекесімен  құттықтап қайтайық.
Ол үшін біз, Ләззат әжейдің  ауылына  қонаққа барайық.  Жайлауға мына сиқырлы көрпешеге  отырып,  ұшып барамыз.  Наурыз  - қазақ  халқының   ұлттық мейрамы.  Бұл күн мен түн теңелетін мереке. Сондықтанда халқымыз  Наурызды  жыл басы есептейді.
Наурыз  мерекесі  көктеммен  бірге келеді. Өйткені көктемде жер -дүние жасарып,  жаңарады,  өмірге  қайта келеді. Осы  тіршілікпен  бірге, адамдардың да өмірі жандалады, жайнай түседі.

-Міне, біз Ләззат әжейдің жайлауына да келдік. Наурыз мейрамында Наурыз көже пісіріледі.  Наурыз  көже  Наурыз мейрамының  негізгі  тағамы. Оған  7 түрлі  тағам  қосылады. Олар:  қыстан  қалған  сүр ет,  айран,  сүт, тұз, құрт, тары, бидай. 

-Сәлеметсіз бе, Ләззат әжей! Біз сізге қонаққа келдік.

-Сәлеметсіңдер ме, балалар!

Бала:

-Сүйінші, сүйінші дүниеге сәби келді!

(Қолында қамшысы бар бір бала жүгіріп келеді. Әже сүйіншісін береді.)

-Сәбилерің құтты болсын! Баланың бауы берік болсын! Кішкентай сәбиді әкеліңдер азан шақырып атын қояйық!

-Сен Наурыз мерекесі күні дүниеге келгенсің,  сенің атыңды Наурызбай қоямыз.  Сенің атың Наурызбай,  сенің атың Наурызбай,  сенің атың Наурызбай  үш рет құлағына айтылады.  (Айнат айтады.)

Әже:

-Енді дүниеге келген сәбиді бесікке салайық! Балалар, бесікке салу үшін бесік, қолбау, аяқбау, шүмек, көрпе, көпшік керек. Бесікті аластап,  баланы бесікке бөлейді.

Халқымызда  бесік – қасиетті мүлік, сәбидің алтын ұясы болып есептеледі. Бесікке салу жолы жасы үлкен немесе елдің құрметті, өнегелі әжелеріне жүктеледі. Ол бесікті отпен аластап, баланы бөлейді. Осындай қуаныш үстінде «Бесік жыры» айтылады. Мерекелік дастарқан жайылып, бесікке салған адамға кәделі сый береді. (Бесік жыры әні орындалады.)

Бесіктің сәби денсаулығына, тазалығына пайдасы өте зор. Бесіктегі сәбидің бойы, қол-аяғы түзу болады. Сондай-ақ бесік баланы суық пен ыстықтан қорғайды. Бесік ағаштан  жасалады.

 -Әже біздің балалар сізге  сый  ретінде дайындаған,  Наурыз туралы тақпақтарын айтып берсін.

Іңкәр:

Наурыз келді еліме,

Наурыз келді жеріме.

Байлық, бақыт тілеймін,

Бүкіл қазақ еліне.

Інжу:

Әр үйде кісілер,

Наурыз көже пісірер.

Табиғат та құлпырып,

Күн шуағы елжірер.

Назым:

Наурызбен құттықтап,

Алыс-жақын қауышты.

Көктемдегі жарқын сәт,

Көңілдерге ауысты.

Аруна:

Ой, халайық, халайық,

Әсем әнге салайық.

Наурыз тойын көңілді,

Бірге қарсы алайық.

Айнамкөз:

Жылдың басы Наурыз,

Жердің басы Наурыз.

Мерекеге арналсын,

Бүгінгі жыр әніміз.

-Ал, балалар, ешбір той ойынсыз өтпейді. Сендермен бірігіп «Қыз қуу» ойынын ойнап жіберейік.

Ұлттық ойын: «Қыз қуу»                                                                                                          

Шарты: Екі атқа мінген ұл мен қыз.  Қыз алдында тұрады, ал ұл артында. Ұл бала қыз баланы қуып жетуі керек. Егер ұл бала қызды қуып жетсе, қыз  орамалын береді. Ұл қуып жетпесе, қыз оны қамшымен сабайды.

-Жарайсыңдар, балалар! Ләззат әжейге рақметімізді айтып, сиқырлы көрпешеге отырып алып тобымызға қайтайық. (Барлығы  рақметтерін айтады.)

Оқу қызметін қорытындылау, бағалау, мадақтау.                                        

Рефлексивтік-түзетушілк:

-Балалар,  біз қайда бардық?

-Қандай мерекенің аталып өтуін сахналадық?

-Наурыз мерекесі қандай мереке?

-Қандай салт – дәстүрмен таныстық?

-Қандай ұлттық ойын ойнадық?