Жар?аттан?анда, за?ымдан?анда к?п ?ан жо?алту адам ?міріне ?ауіпті. М?ндай жа?дайда адам ?мірін са?тап ?алу ?шін ?ан ??яды. Б?л кезде кез-келлген адамна? ?анын ??ю?а болмайды. Т?рлі адамдар ?ан ??рамында?ы айры?ша заттар?а байланысты ерекшеленеді. Сонды?тан, оларды? ?андары бір-біріне с?йкес келмеуі м?мкін. 1901 жылы австриялы? ?алым К.Ландштейнер ?анны? ?йлеспеушілігін зерттеу кезінде адамны? ?ан плазмасыны? эритроциттерін бас?а адамны? эритроциттерімен араластыр?ан кезде оларды? желімделіп, бірігіп ?алатынын бай?ады. Кей жа?дайда бас?а адамдарда б?л ??былыс бай?алмайды. ?зіні? зеттерулеріні? негізінде ол адам ?аныны? т?рт тобын ашты. І,ІІ,ІІІ,IV осы е?бегіне байланысты 1930 жылы Ландштейнер Нобель силы?ын алды. Эритроциттерді? бірігіп ?алуын аглютинация деп атайды. Аглютинация ?анны? ?йып ?са? тамырларды? бітеліп ?алуына адамны? ?ліп кетуіне себеп болады. ?ан ??ю кезінде ?антоптарыны? с?йкестігін ескеру ?те ма?ызды. ??ю?а арнал?ан ?анды доннордан алады. Доннор дегенімміз ?з еркімен ?ан беретін адам. Реципиент доннордан ?ан алатын адам. ?ан тобы І адамда ?мбебап доннор, ?ан тобы IV ?мбебап реципиент деп аталады. Шамамен барлы? адамдары? 40% -ны? ?ан тобы І, 40%- ІІ топ, 14%- ІІІ топ, 6 % - IV топ?а жатады.
“Проблемамен саудалас” стратегиясы.О?ушылар жа?а та?ырыпты о?у?а 7 мин уа?ыт беріледі. Ж?птасып, топтасып талдау жасайды. 5 мин
IV. Бекіту.
1)Олжас аурухана?а барып, ?з еркімен ?ан берді.
Б?л жерде Олжас кім?
2) Олжасты? ?ан тобы I болатын,
ол ?андай донор?
3)Арманны? ?ан тобы IV-ші болатын
ол ?ай топта?ы ?андарды ?абылдай алады?
Арман ?андай реципиент?
Р?лдік ойын
?ан тобы
Мынадай топ?а ?ан беруге болады
Мынадай топта?ы ?анды ?абылдай алады
I
II
III
IV
Проблемалы? с?ра?
Жер сілкінісі кезінде резусы теріс адам?а д?рігерлер резусы о? ?анды ??й?ан.
Осыдан кейін не бол?анын айты?дар?
Сен білесі? бе?
I топ.Б?л топ?а жататын адамдар жігерлі,табанды,?мірдегі ??былыстар?а к?зін ашып ?арайтын,шынды?ты ?нататын болып келеді.
II топ.Сезімтал с?л н?рсеге к??ілі ?ал?ыш,сырттай ?ара?анда байсалды болып к?рінгенімен,ж?йкесі ж??алау,?зіне-?зі талап ?ой?ыш.
III топ.Секемшіл, сенімсіздікпен ?арайды, сары уайым?а жиі салынады.Бол?ан жайды к??іліне алмай,тез есінен шы?арады.
IV топ.К?здеген ма?сатына жетуге ерік-жігерін аямайды.
?орытындылау
V. Ба?алау
Топты? аты:
Ба?алау пара?ы:
Аты-ж?ні
?й тапсырмасы
Проблемамен саудалас
Бекіту
Р?лдік ойын
Проблемалы? с?ра?
ББ?
VI. ?й тапсырмасын беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"?ан топтары" Биология 8-сынып »
Тақырыбы: Қан топтары. Қан құю.
Сабақтың мақсаты: Қан топтары қанның белгілеріне байланысты топқа бөлу.Резус-фактор
Білімділік: Оқушылардың қан топтары және резус-фактор туралы білімдерін толықтыру.
Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Биология пәніне деген
қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелілік: Табиғатты сүюге, оның берекелі тіршілігін құрметтеуге,отан сүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Әдіс – тәсілі: СТО әдісі
Құрал-жабдықтар: Қан тамырлары кестесі, Интерактивті тақта, Кітап
Сабақ жоспары:
I. Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу, түгендеу, сынып тазалығын тексеру. Топқа бөлу
II. Үй жұмысын тексеру. Ортадағы қалам сап!
Лимфа жүйесінің құрылысы қандай?
Лимфа құрамы қандай?
Лимфоциттер қызметі қандай?
Лимфа түйіндері қалай түзілген?
Лимфа түйіндері қандай қызмет атқарады?
Ұлпа сұйықтығын зарарсыздандыру және сүзілу қайда жүреді?
Фагоциттер қандай қызмет атқарады?
III. Жаңа сабақ түсіндіру.
Білемін
Білгім келеді
Үйрендім
Жарқаттанғанда, зақымданғанда көп қан жоғалту адам өміріне қауіпті. Мұндай жағдайда адам өмірін сақтап қалу үшін қан құяды. Бұл кезде кез-келлген адамнаң қанын құюға болмайды. Түрлі адамдар қан құрамындағы айрықша заттарға байланысты ерекшеленеді. Сондықтан, олардың қандары бір-біріне сәйкес келмеуі мүмкін. 1901 жылы австриялық ғалым К.Ландштейнер қанның үйлеспеушілігін зерттеу кезінде адамның қан плазмасының эритроциттерін басқа адамның эритроциттерімен араластырған кезде олардың желімделіп, бірігіп қалатынын байқады. Кей жағдайда басқа адамдарда бұл құбылыс байқалмайды. Өзінің зеттерулерінің негізінде ол адам қанының төрт тобын ашты. І, ІІ,ІІІ, IV осы еңбегіне байланысты 1930 жылы Ландштейнер Нобель силығын алды. Эритроциттердің бірігіп қалуын аглютинация деп атайды. Аглютинация қанның ұйып ұсақ тамырлардың бітеліп қалуына адамның өліп кетуіне себеп болады. Қан құю кезінде қантоптарының сәйкестігін ескеру өте маңызды. Құюға арналған қанды доннордан алады. Доннор дегенімміз өз еркімен қан беретін адам. Реципиент доннордан қан алатын адам. Қан тобы І адамда әмбебап доннор, қан тобы IV әмбебап реципиент деп аталады. Шамамен барлық адамдарың 40% -ның қан тобы І , 40%- ІІ топ, 14%- ІІІ топ, 6 % - IV топқа жатады.
“Проблемамен саудалас” стратегиясы. Оқушылар жаңа тақырыпты оқуға 7 мин уақыт беріледі. Жұптасып, топтасып талдау жасайды. 5 мин
IV. Бекіту.
1)Олжас ауруханаға барып, өз еркімен қан берді.
Бұл жерде Олжас кім?
2) Олжастың қан тобы I болатын,
ол қандай донор?
3)Арманның қан тобы IV-ші болатын
ол қай топтағы қандарды қабылдай алады?
Арман қандай реципиент?
Рөлдік ойын
Қан тобы
Мынадай топқа қан беруге болады
Мынадай топтағы қанды қабылдай алады
I
II
III
IV
Проблемалық сұрақ
Жер сілкінісі кезінде резусы теріс адамға дәрігерлер резусы оң қанды құйған.
Осыдан кейін не болғанын айтыңдар?
Сен білесің бе?
I топ.Бұл топқа жататын адамдар жігерлі,табанды,өмірдегі құбылыстарға көзін ашып қарайтын,шындықты ұнататын болып келеді.
II топ.Сезімтал сәл нәрсеге көңілі қалғыш,сырттай қарағанда байсалды болып көрінгенімен,жүйкесі жұқалау,өзіне-өзі талап қойғыш.
III топ.Секемшіл, сенімсіздікпен қарайды, сары уайымға жиі салынады.Болған жайды көңіліне алмай,тез есінен шығарады.
IV топ.Көздеген мақсатына жетуге ерік-жігерін аямайды.
