Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз.

Солт?стік ?аза?стан Облысы Жамбыл ауданы Амангелді ауылы "Амангелді негізгі мектебі" КММ химия биология п?ні м??алімі Куанышбаева Гульзада Камбаровна Е?бек ?тілі 11 жыл, санаты бірінші Солт?стік ?аза?стан мемлекеттік университетін 2003 жылы бітірдім. Жаратылыстану-жа?рафия факультетіні? химия-биология б?лімін бітірдім.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз. »

Биология 8-сынып

Тақырыбы: Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз.

Мақсаты: Білімділігі – оқушыларды ішкі және сыртқы секреция бездерінің жұмысымен, гормондар, олардың көп бөлінуінен немесе аз бөлінуінен болатын аурулардың түрлерімен таныстыру. Дамытушылығы – ағзадағы зат алмасумен биологиялық заңдылықтарды өмірмен байланыстыра отырып, оқушылардың ойлау қабілетін дамыту. Тәрбиелік – салауатты өмір салтын қалыптастыру үшін жүйелі тамақтану, дене шынықтырумен шұғылдануға т.б. жұмыс істеуге дағдыландыру.

Көрнекілігі: кесте, тірек-сызба, суреттер

Сабақ беру әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Пәнаралық байланыс: медицина

Сабақ барысы. 1. Ұйымдастыру кезеңі.

Психологиялық дайындық

2. Жаңа сабақ.

Секрециялық бездер

Ішкі (эндокринді)

Аралас бездер

Сыртқы (экзокринді)

Гипофиз, эпифиз, қалқанша, тимус, қалқанша маңы, бүйрек үсті бездері

Жыныс, ұйқы бездері

Бүйрек, сілекей, қарын, ұйқы, ішек, тер, жас, май, сүт бездері

Ішкі секреция бездері деп – бездерде бөлінетін сұйықтықты шығаратын өзек болмағандықтан сұйықтық бірден қанға өтуін айиамыз. Ішкі секреция бездерінен бөлінетін сұйықты гормондар дейді. Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін орталық – аралық мидағы гипоталамус.

Гормондардың негізгі қасиеттері

Тек тірі жасушаларға әсер етеді

Белгілі мүшелерге ғана әсер етеді

Аз мөлшерде болғанымен өте белсенді түрде әсер етеді

Өзінен алыс жатқан жасу-шаларға әсер етеді

Гормондардың қызметі

Ағзаның сырт-қы орта жағ-дайларында бейімделушілі-гін реттейді

Ағзадағы зат алмасуды реттеп отырады

Ағзаның ішкі ортасының тұрақтылығын сақтайды (гомеостаз)

Ағзаның қалыпты өсуі мен дамуына ықпал етеді

Гипофиз

Гипофиз – безді және жүйке ұлпаларынан тұрады. гипофиз алдыңғы, ортаңғы, артқы бөліктерден тұрады. Қызметі: 1) гипофиздің алдыңғы бөлігі құрамы нәруыздан тұратын өсу гормонын (соматотропин) бөледі. Өсу гормоны дененің, әсіресе ұзын сүйектерінің өсуіне әсер етеді; 2) нәруыздың, майдың, көмірсудың алмасуын реттейді; 3) жыныс бездерінің жұмысын қалпына келтіреді; 4) сүт безінен сүттің бөлінуін қамтамасыз етеді; 5) бүйрекүсті безі қыртысының өсуіне, одан бірнеше гормондар бөлінуіне, қалқанша бездің дамуына әсер етеді; 6) қандағы темірдің тұрақтылығын сақтайды.

Гипофиздің ортаңғы бөлігі пигментті жасушалардың мөлшері мен санын ұлғайтады. Тері пигменті-меланиннің түзілуін күшейтеді. Гипофиздің артқы бөлігінен 2 түрлі гормон бөлінеді. Бұл гормондардың біреуі жатыр бұлшықетінің жиырылуын күшейтеді. Екіншісі ұсақ артерия қантамырларының жиырылуын арттырып, артерия қысымын жоғарылатады. Ағзадан зәрдің бөлінуін азайтады.

Орналасқан жері

Пішіні

Салмағы

Бөлінетін

гормондар

Гормон көп бөлінсе пайда бола-тын аурулар

Гормон аз бөлінсе пайда болатын ауру

Аралық мидың астыңғы жағында

Үрме-бұршақ тәрізді

0,5-0,6 г

25 түрлі гормон, оның 7-еуі жеке бөлініп алып зерттелген «Өсу гормоны» бөлінеді

Алыптылық бұл ауруды акромегалия дейді

Ергежейлік

Тапсырма №1 Кестені толтыру

Болатын өзгерістер	Ауытқулар
1. Жас кезде сүйектің ұзынынан қарқынды өсуі.	А. Акромегалия ауруына шалдығады
2. Жас кезінде бойының өспей қалуы.	Ә. Алыптылық
3. Дене бітімінің сәйкестілігіне қарамай бойының өспей қалуы.	Б. Гипофизді ергежейлілік

Тапсырма №2 Сөйлемдердегі түсіп қалған сөздерді тауып жазып, толықты-рыңдар:

а) Бөлінетін сұйықтықты шығаратын өзегі болмайтын бездерді _{------------------}бездері деп атайды. ә) _{-----------------}ішкі секреция бездерінен бөлінетін сұйықтық. б) Әрі ішкі, әрі сыртқы секрециялық қызмет атқаратын бездерді _--------- бездер деп атайды.

в) Гормондардың барлығы _{--------------} заттарға жатады. г) _{---------------} безді және жүйке ұлпасынан тұрады. ғ) Гипофиздің гормондары аз бөлінсе, адамның бойы _{--------------------- .}

д) Гипофиздің артқы бөлігі зақымданса, _-------- жұмысы бұзылады. е) Гипофиз _{-------------}астыңғы жағына жіңішке өсінді арқылы бекінеді.

4. Қорытындылау: Мына ұғымдарға анықтама беріңдер:

1. Ішкі секреция бездері -

2. Гормондар -

3. Гипоталамус –

4. Аралас бездер –

5.Өсу гормоны –

5. Үйге тапсырма: § 9 оқу

6. Бағалау.

Предмет: Биология

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз.

Автор: Куанышбаева Гульзада Камбаровна

Дата: 14.04.2015

Номер свидетельства: 201273

Похожие файлы

Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері. Эндокриндік жүйе

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(109) "Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері. Эндокриндік жүйе"
    ["seo_title"] => string(69) "ishki_syrtk_y_zh_nie_aralas_siekrietsiia_biezdieri_endokrindik_zhuiie"
    ["file_id"] => string(6) "368583"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1481520173"
  }
}

"Ішкі, сырт?ы ж?не аралас секреция бездері" та?ырыбына саба? жоспары

object(ArrayObject)#874 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(121) ""Ішкі, сырт?ы ж?не аралас секреция бездері" та?ырыбына саба? жоспары"
    ["seo_title"] => string(66) "ishkisyrtkyzhniearalassiekrietsiiabiezdieritakyrybynasabakzhospary"
    ["file_id"] => string(6) "283692"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1453875162"
  }
}

Ішкі, сырт?ы ж?не аралас секреция бездері. Эндокриндік ж?йе.

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(108) "Ішкі, сырт?ы ж?не аралас секреция бездері. Эндокриндік ж?йе. "
    ["seo_title"] => string(69) "ishki-syrtk-y-zh-nie-aralas-siekrietsiia-biezdieri-endokrindik-zhuiie"
    ["file_id"] => string(6) "197057"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1428165636"
  }
}

Б?йрек ?сті бездері, гипофиз, ?ал?анша без ж?не жыныс бездері гармондарыны? жынысты? жетілуді реттеудегі р?лі.

object(ArrayObject)#874 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(196) "Б?йрек ?сті бездері, гипофиз, ?ал?анша без ж?не жыныс бездері гармондарыны? жынысты? жетілуді реттеудегі р?лі."
    ["seo_title"] => string(112) "buiriekustibiezdierighipofizkalkanshabiezzhniezhynysbiezdierigharmondarynynzhynystykzhietiludiriettieudieghiroli"
    ["file_id"] => string(6) "273402"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1452222488"
  }
}

Қалқанша бездің құрылысы мен қызметі. Қалқаншамаңы бездері, тимус және бүйрекүсті бездері.

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(167) "Қалқанша бездің құрылысы мен қызметі. Қалқаншамаңы бездері, тимус және бүйрекүсті бездері."
    ["seo_title"] => string(80) "k_alk_ansha_biezdin_k_u_rylysy_mien_k_yzmieti_k_alk_anshaman_y_biezdieri_timus_z"
    ["file_id"] => string(6) "379430"
    ["category_seo"] => string(9) "biologiya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1484458969"
  }
}

Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз.

Просмотр содержимого документа «Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз. »

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз. »