Просмотр содержимого документа
«Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері»
Батыс Қазақстан облысы
Орал қаласы
Кешкі (ауысымды) жалпы орта білім беретін мектебі
География биология пәнінің І санатты мұғалімі
Жасанова Айгул Сағынғалиқызы
Сабақтың тақырыбы: Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері.
Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеу әдістері, генетикалық әртүрлілігі, адамның белгілерінің тұқым қуалау сипаты.
Дамытушылығы: оқушылардың сабаққа белсенділігін арттыру, кітапқа қызығушылығын дамыту, мәтінмен істей білу, тақырыптағы негізгі ұғымды тауып, сызбанұсқаны толтыруға машықтану, олардың қисынды ойлауын дамыту.
Тәрбиелілігі: салауатты өмір салтын қалыптаструға,топпен жұмыс арқылы оқушылар бірін –бірі сыйлауға, тыңдай білуге алған білімдерін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.
2 . үй тапсырмасы: өткенді білу, қазіргіні ұғу. слайдтар арқылы білім тексеру
3 жаңа сабақ: білдім, ұқтым , меңгердім. ой қозғау сұрақтары. мәтінмен жұмыс. түртіп алу. кесте толтыру.
4. ой-түйін.
5 бекіту сұрақтары.
6. бағалау.
7. үйге тапсырма
2бөлім .өтілген сабақты қорыту.
3.бөлім.қане ойланайық. (пікір алмасу)
1.генетика ғылымы қарастыратын өзгергіштік пен тұқымқуалаушылық адамға тән деп ойлайсындарма ?
2.адамның жануарлардан айырмашылығы неде деп ойлайсыңдар? біз бұл жерде биологиялық жағынан қарастыра отырып , адам генетикасымен танысып , ерекшеліктеріне тоқталамыз.
адамның генетикалық объект ретіндегі ерекшелігі:
1.жыныстық жағынан кеш -пісіп жетілетіндігі.
2.отбасындағы ұрпақ сынының аздығы.
3.ұрпақтарының тіршілік ортасын теңестірудің мүмкін еместігі.
4.хромасома санының көптігі.
5. адамға тәжірибе жасауға болмайтындығы.
6.тұқым қуалау қабілеті мен мінез- құлқының дамуына кедергі келтіретін: а)1ұлтшылдық.б) 2нәсілшілдік.
Жаңалық. XXI ғасырда – адамның кодының шешілуі.Жаңа сабақ : Адамның тұқымқуалаушылығын зерттеудің бірнеше әдістері бар. Сол әдістермен танысу үшін оқулықтағы мәтінмен жұмыс .
Оқушыларды топқа бөліп тапсырма беру,Толықтыру , Талдау.
Түртіп алу әдісі.
Оқушылар дәптерлеріне негізгі түйінін жазу;
1.Генологиялық әдіс негізгі мәні:Түрлі белгілер мен қасиеттердің , аурулардың тұқымқуалаушылығымен шыққан тегіне қарай зерттеу , практикалық мәні: әке-шеше жағынан бірнеше буын бойы мәліметтер жинап, шежірелік сызба-нұсқа жасау.
2.Цитогенетикалық әдіс:Сау жане ауру адамның кариотипіне цитогенетикалық талдау жасалады.Бұл әдісті қолдануы адамның дене және жыныс жасушада болатын хромосомалардың өзгеруісін байқауға мүмкіндік береді.Медицинада диогностикалық мақсатта қолданады.
3.Егіздік әдіс:Жалпы биологиялық проблеманы белгі-қасиеттерінің дамып қалыптасуы үшін тұқым қуалаушылықпен сыртқы ортаны әсерін зерттеуде ынғайлы материал болып табылады.Тұқым қуалайтын ауруларға бейімділігін алдын ала анықтауға көмектеседі. 4.Онтогенетикалық әдіс:Адам онтогенезі(жеке дамуы). Тұқым қуалайтың өзгерістердің бар жоғы анықталады. Ауру тасымалдайтын рецесстивті генді анықтау арқылы болашақ ұрпақты ауыр зардаптардан алдын – ала сақтандыру. 5.Популяциялық әдіс:Тұқым қуалайтың өзгерістердің адам популяциясына таралу жиілігі зерттеледі.Адамның әр турлі популяцияларында тұқым қуалайтын генотиптік өзгерістердің таралу мөлшері түрлі болады.Туыстық некелесу.
6.Биохимиялық әдіс:Жасуша құрамын зерттеу ДНК молекуласының өзгерісі – ген өзгерісі практикалық манызы ; ДНК талдау жасау,ата-анасың дәл табу.
Қорыта айтқанда,қазіргі адам генетикасын зерттеуде, аталып кеткендей әртүрлі әдістер қолданылуда. Соған байланыстыадамның генетикалық тұрғыдан толық зерттелген обьектілер қатарына қосылатыны сөзсіз.