Адамны? т??ым ?уалаушылы?ын зерттеу ?дістері. Адамны? генетикалы? ?рт?рлілігі.

Саба?ты? та?ырыбы: Адамны? т??ым ?уалаушылы?ын зерттеу ?дістері. Адамны? генетикалы? ?рт?рлілігі. Адамны? шы?у тегі ж?не адам н?сілдері туралы генетикалы? м?ліметтер. Адам белгілеріні? т??ым ?уалау сипаты.

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік: адам генетикасы мен т??ым?уалаушылы?ты? зерттеу ?дістері жайлы білім беру.

Дамытушылы?: п?нге деген ?ызы?ушылы?тары мен ой- ?рістерін дамыту.

Т?рбиелілік: денсаулы?ты са?тау?а,таби?атты ?ор?ау?а т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі:

 Саба?ты? к?рнекілігі: суреттер, кестелер, таратпа материалдар, слайд материалдары

Саба?ты? барысы:

?йымдастыру кезе?і:

                                        ?й тапсырмасын тексеру:

С?ра?тар мен тапсырмалар

1. Жыныспен тіркесіп т??ым ?уалау за?дылы?ына с?йеніп, берілген есепті шы?ары?дар.

 Дені сау ерлі-зайыптыларды? отбасында дальтонизмні? белгісі бар бір ер бала ж?не дені сау ?ыз бала д?ниеге келген. Осы атал?ан адамдарды? барлы?ыны? генотиптерін аны?та?дар.

2. Гемофилиямен ауыратын ер адам, ?кесі гемофилик дені сау ?йелге ?йленген,          осы отбасында дені сау балаларды? д?ниеге келуі м?мкін бе?

   Адам генетикасыны? ерекшеліктері.

Генетика ?ылымы ?арастыратын т??ым ?уалаушылы? пен  ?згергіштікті? барлы? за?дылы?тары адам?а да т?н болып есептеледі. Себебі ол да тіршілікті? бір т?ріне (Homo Sapіens) жатады. Т??ым ?уалаушылы?ы мен ?згергіштігі жа?ынан адамны? бас?а жануарлардан айтарлы?тай ?згешелігі жо?. Б?рінде де т??ым ?уалайтын ?асиет ?рпа?тан-?рпа??а хромосома ??рамында болатын гендер ар?ылы беріліп отырады. Адамны? жануарлардан айырмашылы?ы оны? саналылы?ы мен екінші сигналды? ж?йесіні? (системасыны?) болатынды?ында, со?ан байланысты оны? сырт?ы орта?а бейімделу м?мкіндігі де мол болып келеді.

Адамны? генетикасын зерттеудегі кездесетін ?иыншылы?тар туралы жо?арыда айтылды. Со?ан ?арамастан, оны? т??ым ?уалаушылы?ын зерттеуге м?мкіндік беретін ?дістер бар. Олар: ?дістер.

                                                                                      генеологиялы?,

 Адамны? т??ым                                                       цитогенетикалы?,               

?уалаушылы?ын                                                       биохимиялы? 

зерттеу ?дістері.                                                          онтогенетикалы?,

                                                                                       егіздік,

                                                                                       популяциялы?

Генеологиялы? ?діс. Б?л ?дісті? негізінде адамда болатын т?рлі белгілер мен ?асиеттерді? немесе ауруларды? т??ым ?уалауын оны? шы??ан тегіне ?арай зерттеу жатады.

Цитогенетикалы? ?діс. Б?л ?діспен сау немесе ауру адамны? кариотипіне (хромосома жиынты?ына) цитогенетикалы? талдау жасалады. Онтогенетикалы? ?діс. Б?л ?діспен адамны? онтогенезі (жеке дамуы) барысында т??ым ?уалайтын ?згерістерді? бар-жо?ы аны?талады. Кейбір т??ым ?уалайтын ауруларды со?ан жауапты рецессивті гендерден т?ратын гомозиготалы организмнен ?ана емес, аз да болса гетерозиготалылардан да бай?ау?а болады.

Популяциялы? ?діс. Б?л ?діспен т?рлі т??ым ?уалайтын ?згерістерді? адам популяциясына таралу жиілігі зерттеледі. Адамны? ?р т?рлі популяцияларында т??ым ?уалайтын генотиптік ?згерістерді? таралуы т?рлі м?лшерде болады.                                                             

                                 Жа?а саба?ты бекіту:

1. Адам генетикасыны? ?андай ерекшеліктері бар?

2. Берілген кестені толтыры?дар.

3.Адамны? т??ым ?уалайтын ауруларын зерттеу ?дістері

?йге тапсырма: § 32 о?у- ??гімелеу, ?осымша материалдар ?арастыру.