Адам нәсілдері.

Күні: 10.04.2018ж

Сыныбы: 9 Б

Сабақтың тақырыбы: Адам нәсілдері. Нәсілшілдіктің дәрменсіздігі. Нәсілшілдіктің кертартпалық мәні

Сабақтың мақсаты:

1. Оқушыларға адамның шығу тегі антропогенез тарауы бойынша білімдерін толықтыра отырып, адам нәсілдері туралы білім беру.

2. Оқушылардың адамгершілік қасиеттер туралы көзқарас қалыптастыру.

3. Достыққа, татулыққа, ынтымақтылыққа тәрбиелеу, биологиялық білімнің құндылығын түсіндіру.

Сабақтың типі. Аралас
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, тірек – сызбалар, суреттер, слайдтар

Сабақтың пәнаралық байланысы: тарих, география, медицина саласы
Сабақтың әдісі: түсіндіру, тірек-сызба, сұрақ - жауап әдістері
Сабақтың кілт сөзі. «Адамды адам еткен – еңбек»

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

• Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеріп, зейіннін сабаққа аудару

• Сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіру

• Класс оқушыларын топқа бөлу (стикерлермен, жапырақтармен)

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

А)Сызбаны тотыру

Б) «Ой сергіту» сұрақтарын қою:

І-топ

1. Адамның шығу тегін, дамуын және қазіргі кезге дейінгі қалыптасуын зерттейтін ғылым. (Антропология)

2. Адам пайда болған заман (Кайнозой)

3. Адам эволюциясында қандай кезеңдер ажыратылады? 3 кезең (ежелгі, ертедегі, қазіргі)

4. Ежелгі адамдарға кімдер жатады? (Питекантроп, синантроп)

5. Адам эволюциясында биологиялық фактор қандай рөл атқарады? (Тұқымқуалаушылық, өзгергіштік, тіршілік үшін күрес, табиғи сұрыпталу)

ІІ-топ

1. Адамның тарихи дамуы (Антропогенез)

2. Ертедегі адамдар деп кімді айтады? (Неандертальдық адамдарды)

3. Адамның қазып алынған сүйек қалдықтарын зерттейтін ғылым (Палеоантропология)

4. Адам эволюциясындағы әлеуметтік фактор қандай қызмет атқарады?

(Еңбек, сөз, ойлау, қоғамдасып тіршілік ету, әлеуметтік заңдылықтарын қалыптасуы)

5. Осы заманғы алғашқы адам деп кімді айтады? (Кроманьондық адамды)

ІІІ. Үй тапсырмасын қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Адам нәсілдері

2. Нәсілтану ғылымы

Жаңа сабақты бастамас бұрын оқушыларға проблемалық сұрақтар беріледі.

Үш нәсілдің суреттерін көрсетіп, сол туралы не білетіндіктерін сұрау арқылы жаңа сабақты түсіндіру.

Мұғалімнің кіріспе сөзі:

Бүкіл Жер шарын мекендейтін, екі жарым мыңнан арлық тілде сөйлейтін 7 млрд-тан астам адамның барлығы бір ғана саналы адам (Home sapiens) түріне жатады. Барлық адамдардың анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері бірдей, олардың тіршілік әрекеттері жалпы биологиялық заңдылықтарға бағынады. Соған қарамастан, тіршілік еткен табиғи орта жағдайларына бейімделудің нәтижесінде оларда алуан түрлі морфологиялық айырмашылықтар қалыптасқан. Атап айтқанда, дене бітімі, бет пішіні, терісінің түсі, шашының түсі мен бұйралығы және т.б.

Бұл белгілер тұқымқуалайтын өзгергіштік арқылы ұрпақтан-ұрпаққа беріледі.

Француз ғалымы Ф. Бернье 1684 жылы «нәсілдер» терминін енгізді.

Нәсіл (фр. race, итал. razza — туыс, тайпа) — тұқым қуалау арқылы берілетін ұқсас сыртқы (дене) пішіндері — терісінің түсі, шашы мен көзі, мұрны мен еріндерінің пішіні, бойы мен дене пропорциясы, сондай-ақ кейбір "жасырын" белгілері (қанының тобы және т.б.) бар адамдардың тарихи қалыптасқан тобы.

Нәсілдер туралы ғылым нәсілтану деп аталады.

Нәсілдер бұдан 30-40мың жылдар шамасында ғана қалыптаса бастады. Нәсілдердің шығу тегі туралы ғалымдар арасында қарама-қарсы тұжырымдар бар. Кейбір ғалымдар жер бетіндегі нәсілдер бір ғана жерде пайда болып, кейіннен басқа аймақтарға таралған деген пікірді қостайды. Оны моноцентризмдік тұжырым деп атайды. Ол гректің «Monos» — «бір» және латынның «centrum» — «орталық » деген сөздерінен алынып, «бір орталықтан шыққан» деген ұңымды білдіреді. Нәсілдердің пайда болуы туралы келесі тұжырым – полицентризм (грекше «полис» – көп) деп аталады. Ол тұжырым бойынша нәсілдер әрбір аймақта өз алдына жекелей пайда болады деп түсіндіреді. Көпшілік ғалымдар қазіргі кезде моноцентризм тұжырымын қолдайды.

ІV. Биологиялық диктант арқылы жаңа сабақты бекіту:

1. Қазіргі кездегі барлық адамдар..........................түріне жатады.

2. Адамдардың табиғи орта жағдайларына бейімделу процесінде қалыптасқан алуан түрлі морфологиялық белгілері бойынша бір-бірінен ерекшеленетін топтары ................................

3. Негізгі адам нәсілдері – бұлар .............................

4. Нәсілдер туралы ілім....................................................................................

5. Нәсілдердің барлығы генетикалық, биология және әлеуметтік жағынан бір-бірінен ...................................................

6. Нәсілдердің шығу тегі туралы ............................ және ......................... тұжырымдары бар.

V. Жаңа сабақты қорытындылау үшін кесте толтырылады.:

Үш түрдік нәсілдің мінездемесін толтыру:

VІ. Бағалау. Сабаққа белсене араласқан оқушыларды бағалау.

VІІ.Үйге тапсырма:

Тақырыпты оқып түсінік айту.

Тест құрастыру, қосымша ақпараттар дайындау.