Цветы - это символ возобновляющейся красоты и молодости мира, чистоты сердца и крепости духа. Недаром народная мудрость гласит: « Кто выращивает цветы, тот несет радость себе и людям».
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Біздің мектебімідің сыныптарында алуан түрлі-түсті гүлдер бар. Олар біздің кабинеттеріміздерді түрлендіреді. Өсімдіктердің көмірқышқыл газын сіңдіріп өзінен ауаға оттегін шығаратынын және адамға оң әсер ететінін білдім.
Сыныпқа қанша және қандай өсімдіктер керек екенін және де олар мектеп оқушыларының денсаулығына қалай әсер ететіні жайлымені қызықтырды.
Өзімнің сыныптастарымның және мектеп оқушылар арсында сауалнама өткіздім. (ҚосымшаБіздің сыныптарда салауатты климатты жақсарту үшін және қандай өсімдіктер қажет екенін оқушылардың көбі біле бермейтініне сауалнаманы талдағаннан кейін көзім жетті.
Тұжырым:
Адам ағзасына жақсы әсер ететін өсімдіктерді таңдау үшін біз бөлме өсімдіктері туралы біліміміз қажет екенін түсіндім.
Мақсат: узнать о влиянии комнатных растений на здоровье школьника.
Міндеттер:
- бөлмелік өсімдіктер туралы интернет-ресурстары және әдебиеттерді зерделеу;
- бөлме өсімдіктерінің қасиеттерін зерделеу ;
- сыныптарда қажетті өсімдіктер тізімін жасау,
- мектеп кабинеттеріне өсімдіктердің көптүрлілігі анықтау.
-қай кабинетте пайдалы өсімдіктер көп екенін анықтау,
- кабинеттерді көгалдандыру бойынша ұсыныстар беруге.
Зерттеу объектісі: бөлмелік өсімдіктері, сынып комнаталары.
Зерттеу құралы: бөлмелік өсімдіктердің қасиеттері, адам ағзасына әсері.
Зерттеу әдістері:
- әдебиеттерді зерттеу;
- әңгімелер;
- сауалнама;
-тәжірибелер.
2. Негізгі бөлім.
1-Тарау. Экология бөлмелерінің адам денсаулығына теріс әсері.
Қазіргі заманғы адам өмірінің көп бөлігін үй-жайда өткізеді, Сырт ауаға қарағанда бөлмедегі ауа 4-6 рет ластау және 8-9 рет улы,
Кабинеттерде бізді қоршаған заттар мен материалдардан бөлініп шығатын химиялық заттар мен элементтер біздің ағзамызға кері әсер етеді.
Жиһаздарға жығылған лактар және бояулар, кітаптар, линолеум, сапасыз құрылыс материалдары, сондай-ақ барлық тұрмыстық техника адам ағзасына зиян келтіреді. Электр көзі электромагниттік өріс болып табылады. Қыста жылу және жарқын күн сәулесі ауаны құрғақ етеді. Біздің мектеп кабинеттерінде жазда жөндеу жұмыстары жасалынды, сәкіні, парталарды, орындықтарды сырлады Жаңа мебельдер әкелінді.
Мұның барлығы зиянды заттар бөледі, олардың қосылыстары адам ағзасына көп зиян әкеледі.
Біз тұрған комнаталарда экологиялық қолайсыз жағдай
тудыруы мүмкін, жеңіл дімкәстік, сондай-ақ өте ауыр ауру: бас айналу, бас ауруы, ұйқысыздық, шаршау және ашуланғыштық пайда болады.
Табиғат пен адам арасындағы байланысты қайта қалпына келтіру керек, яғни айналаны өсімдіктер қоршау керек.
2-Тарау. Сыныпта бөлме өсімдіктерінің климаттының мәнін
жақсарту.
Өсімдіктер әлемінде керемет, Әнмен жеткізейін саған тербелеп, Өсімдік-ол қасиетті тірі жан, Көбейеді сізбен-біздің арада.
Кабинетіміздің жаманын, Улы газ бен улы иіс,ауасын, Өз бойына сіңіреді ауырмай, Өздік жанын қимай бізді қорғайды.
Декоративті рәсімдеу және санитарлық жағдайын жақсарту мақсатында бөлме өсімдіктері өсіріледі. Кабинеттерде, жабық үй-жайларда ауаның газдық құрамын өзгертеді, шаң тозаңдарды жұтады, тікелей күн жарығынығ түсуін төмендете отырып кабинеттегі температураны төмендетеді.
Бөлме өсімдіктері кабинеттегі ауаны жақсартады, улы заттарды сүзгіден өткізеді немесе түрлендіреді, Ондай өсімдіктерге жапырақтары ірі және жапырақтарында көп устьиц бар жатады.
Кейбір бөлме өсімдіктері ауру тудыратын микробтарға қарсы заттарды шығарады, фитонцидтармен ауаны қанықтырады және де тыныс алу жолдарына емдік әсер етеді.
Фармацевтика ғылымдарының докторы А. Рабиновичтің деректері бойынша, алоэ ауада бактериялар санын 38% - ға азайтады, аспарагус – 3,1 есе, традесканция – 2,1 есе, хлорофитум айдарлы көміртек тотығын жинақтайды, ауаны азот тотықтарынан тазартады.
Стрептококтық инфекциясын аглоанема өлтіреді, аспарагусы ауыр металдарды жұтып алады. Қылқан жапырақты өсімдіктер, сондай-ақ цереусы, кодеумы ауаның иондық құрамын қалпына келтіреді.
Тәжірибе №1
«Зерттелетін өсімдіктердің қарапайым шырынымен өзара әсері».
1. Керамикалық үккішпен зерттелетін өсімдіктің жапырағын ұсақтап (диффенбахи), фитонцидтің қолданысқа қажет екенін тексеру.
Марля арқылы зерттелетін өсімдіктен бірнеше тамшы алдым.
Аквариумнан пипетка арқылы бір тамшы су алдым да, әйнек затқа тамыздымда үстінен екінші әйнекпен жаптым.
4. Затты бірінші кішірейтілген сосын үлкейтілген мироскоп арқылы зерттедім. Мен қарапайым инфузория-туфельканы көрдім.
6. Әйнектердің арасына өсімдіктің жапырағынан алынған бір тамшы сркты қостым.
7. Қарапайым қозғалысты 1 минут бойы бақыладым. Зерттеудің нәтижесін жазып алдым.
Тәжірибенің нәтижесі:
а) өсімдік экстракты , фитонцидттік қасиетке ие, микроорганизмдерді құртады;
б) өсімдік тек ауаны тазартып қана қоймай, сонымен бірге оны қажетті минералдармен, тұздармен байытады. Адамның тыныс алу жүйесіне оң әсерін тигізеді. Бұндай өсімдікті созылмалы бронхит, жүрек ауруымен ауыратын адамдар бөлмелерінде ұстаған жөн. Сонымен қатар жүйкені керемет тыныштандыратын қасиетке ие.
3- тарау. Сыныптарда бөлме өсімдіктерінің құрамы.
Кабинеттер экологиясын және оқушылардың денсаулығын жақсарту үшін, мен сыныптардағы өсімдіктердің сандық және сапалық құрамын және қандай өсімдіктер қажет екенін анықтау керек шештім.
Әдебиеттермен танысып, мен бөлме өсімдіктерін топтарға бөлдім:
Улы заттарды өз бойына сіңіретін бөлме өсімдіктері:
Ауру тарататын микроптардвң санын азайтатын өсімдіктер: мирт, пеларгония, бегония, (до 80%), диффенбахия, сансивьера, толстянка, традесканция (до 70%), циссус (до 60%) плющ (30%)
диффенбахия, су-газ алмасуды бөлмеде жақсартады, екінші жағынан, дегенмен, диффенбахии улы шырын. Сондықтан, мектептерде, балабақшаларда диффенбахияны өсіре қоймайды. Қыста бөлмелердің ауасы құрғақ болады, ол сондықтан өсімдіктерге ғана емес, адамдар үшін де өте зиян. Бөлме өсімдіктерінің жапырақтары ылғал шығарып, бөлмелерде ауаны тазартады.Аспидистра, спатифиллум, циссус, папаротник, фиалк өсімдіктері құрғақ ауаға тиімді әсер етеді. Осыған көзімді жеткізу үшін тәжірибе жасадым.
Тәжірибе №2
«Бөлме өсімдіктерінің ауаның ылғалдылығына әсері».
1. Бөлме өсімдіктерін жақсылап суғардым (алоэ).
2. Гүл құмырасына және гүлге полиэтилен пакетін кигіздім.
3. Пакетті астынан қымтап жаптым.
4 .Құбылысты арман қарай зерттедім.
Тәжірибенің нәтижесі:екінші күні пакеттің ішінен судың тамшыларын көрдім. Бұл құбылыс бөлме өсімдіктерінің жапырақтары арқылы бөлмеге ылғал шығаратынын дәлелдейді.
Адам ағзасына жақсы әсер ететін өсімдіктер:
Роза – шаршағандықтан және ашушаңдықтан құтылуға көмектеседі.
Пеларгония –аллергиялық реакциялар қарсы және стресстен құтқарады.
Плющ – психологиялық жағдайды жақсартады.
Циссус- сонымен қатар шаршағандықты төмендетуге ықпал етеді, жұмысқа қабілеттілікті жоғарылатады.
Папоротник- стрессті жояға көмектеседі, оқушылардың зейінін жақсарту үшін маңызды болып табылады. Зерттеу жүргізген кезде мен мұғалімдерден традесканция өсімдігінің қан кетуді тоқтатады, кесілген жерлерді, сызаттарды, жараларды емдейді. Бөлме өсімдіктерін зерттей және көптеген ақпараттар жинау арқылы, адамдар өсімдіктерді дәрілік ем дом жасауға да көмегі бар екенін анықтады.
Әрине кактус өсімдіктері де кездеседі. Кактустарды зерттей отыра мен көп ақпарат алдым. Егер компьютердің жанына қойса жаман энергияны өзіне сіңіріп алады. Тағы да кітаптарды оқи келе кактус емес герандарды компьютердің жанына қоятынын білдім. Сан алуан бөлме өсімдіктерінің ішінен мен өз мектебіме 14 түрлі өсімдіктерді таңдадым: алоэ, аспидистра, спатифиллум, хлорофитум, гибискус китийский, сингониум, циссус антарктический, мирт, герань, сансевьера, традисканция, драцена, кактустар, бегония, папоротник, бұлардың барлығы адам ағзасына өте жақсы әсер етеді..
Бастауыш сынып оқушыларының кабинетінің ауданын білгеннен кейін, бөлме өсімдіктерінің санын және аттарын білген соң кесте сыздым.
15-25 м 2 ауданы бар бөлмелерге 5-7 жақсы өсетін өсімдіктер қажет екенін ғалымдар дәлелдеген.
Осы ақпаратқа сүйене отырып мынандай қорытындыға келдім: бастауыш сынып кабинеттерінде бөлме өсімдіктері жеткілікті. Кабинет экологиясын және денсаулықты жақсарту үшін информатика, тарих, АӘД кабинеттеріне қажетті өсімдіктер санынның тізімін құрып бердім.
Қорытынды
Гүл. Не бары үш әріптен ғана тұрады.Солай бола тұра бүкіл әлемнің әсемдігі мен әдемілігін бойына жинаған ерекше қасиетінің мәні сонда – көпшілік көңілін өзіне аудара білетіндігі дер едік. Расында, бір сәт айналаға зер салып қараңыздар. Керемет, қарасаңыз көзіңіз тоймайтын гүлге көмкерілген ғажайып дүние. Ендеше, мұндай ғажайыпты жасау сіздің өз қолыңызда дегіміз келеді. Ол үшін гүлді сүйіп,гүл өсірудің әдіс – тәсілін үйреніңіз. Гүл жайлы, тіпті кез келген өсіп тұрған өсімдік жайлы әңгіме айту үшін, ең әуелі оның ішкі әлемі, биологиялық ерекшеліктері ұрықтануы, басқа да тірі организмдер секілді өзінен кейін ұрпақ қалдыратынын біздер әсте ұмытпауымыз керек.
Ата-бабаларымыз: «Гүл – жердің көркі» дейді емес пе? Десек те, гүлдің де гүлі бар. Ол үшін «Гүл өсіре білесіз бе?» деген сұраққа жауап іздейміз. Жасыл желек патшалығының төресі гүлдер жайлы, олардың құпиялары, сонымен қатар, адамзат өміріне ауадай қажет дәрілік шипалығы, басқа да биология ғылымына тікелей қатысты гүл ерекшеліктері жөнінде жан-жақты ізденуге болады. Өсімдіктер бөлмеге таза ауа мен хош иіс, оның ішкі жабдықталуына өзіндік жарасымдылық, әдемілік және үйлесімділік береді. Бөлме өсімдіктерінің өсуі, гүлдеуі үшін табиғи жағдайға өскен ортасына сай болатындай етіп, қолайлы жағдай жасау керек.Ол үшін қажетті мөлшердегі жарық, ауа, топырақтың ылғалдылығы және температуралық режим керек.Өсімдіктердің ең басты қасиеті – олар адам өміріне зиянды микроорганизмдерді қырып жіберетін ерекше зат – фитонцидтерді өз бойынан, бөліп шығарады.
Өсімдіктер көп өсірілген жерде оп-оңай тыныс алуға болатынын байқайсыз. Олар өз бойларынан бізге оттегі шығарып қана қоймай, адам айналасындағы қоршаған ортаның биоаумағын тазартады. Үй ішінде әдемі өсімдіктер көп болса, сіздің көңіл күйіңіз әрқашан жадыраңқы жүреді. Кейбір адамдардың гүлдерге су құйған кезде олармен сөйлескенін көруге болады. Гүлдер де адамзат сияқты оларды жақсы көргенін сезеді.
Сондай-ақ, адам өмірі үшін ең басты пайдасы – ауадағы көмірқышқыл газын өз бойына сіңіріп, оттегіні бөліп шығарады. Бөлме өсімдіктері үйді тек шаңнан тазартып қана қоймай, жиhаздардан және еден мен қабырғадағы синтетикалық жабулардан бөлінетін улы заттарды (бензол, формальдегид) бейтараптандырып отырады. Бұл тұрғыда шырмауық, фикустың Бенджамин түрі және филодендрон мен кәдімгі алоэ өсімдіктері өте пайдалы .Бөлме өсімдіктерінің тағы бір ерекшелігі – ауаны үнемі ылғалдандырып тұрады. Кейде үй ысығаннан бөлмедегі ауа қатты құрғап кетеді . Әсіресе адамның көзі тез шаршап, шашы мен терісі құрғай бастайды. Мұндай кезде бөлмеде спармания, циперус,т.б.өсімдіктер болғаны дұрыс. Бұлар құйылған судың 90%-ын жапырақтары арқылы сыртқа шығарып, ауаны тез ылғалдандырып отырады.
Тұжырым:
Менің зерттеуімде өз мақсатыма жеттім деп ойлаймын. Себебі мен өсімдіктер туралы алған ақпаратпен ғана шектелмей арман қарай бастаған ісімді жалғастырамын. Егер өсімдіктер туралы көп ақпарат білсем қай өсімдік адам ағзасына зиян, қайсысы пайдалы екенін білеміз. Гүл әдемілік үшін ғана емес сонымен қатар адам ағзасына пайда жағымен көрсете білу керек.
Гипотеза моего исследования подтвердилась: действительно, если мы будем больше знать о комнатных растениях, то сможем правильно выбрать те, которые положительно влияют на наше здоровье.
Цветы в классах должны быть подобраны не только в эстетических целях,
но и для оздоровления атмосферы.
Сондықтан гүлдер біздің достарымыз. Біз оларды ешқашан ұмытпайық және де ұқыпты күте білейік.
Пайдаланылған әдебиеттер.
1. «Биология және салауаттылық негізі» 1/2005. 63 бет
2. «Биология және салауаттылық» 6/2005 73 бет
3. «Биолог анықтамалығы» 1/2012 электрондық нұсқасы
4. «Қазақстан әйелдері» 2/2009 44 бет
5. «Қазақстан әйелдері» 6/2009 44 бет
6. «Қазақстан әйелдері» 11/2009 42 бет
7. «Өсімдіктер сыр шертеді» Қ. Сыбанбеков
Қосымша
3-4 сынып оқушылары арасындағы сауалнама нәтижелері
1. Сынып кабинетінде өсімдіктер қажет пе?
Ия – 90%
Жоқ – 10%
2. Олардың алатын орны?
Безендіреді – 75%
Денсаулықты нығайтады –20%
Білмеймінт-5%
3. Өздеріңнің сынып бөлмелеріңдегі өсімдіктердің аттарын білесіңдер ме?
