Саба?ты? та?ырыбы: Асты? ауыз ?уысында ?орытылуы. Тісті? ??рылысы мен ?ызметі. Тісті? к?тімі
Саба?ты? ма?саты: Білімділік:асты? ауыз ?уысында ?орытылуы. Тісті? ??рылысы, ?ызметі,к?тімі ж?не сілекейді? б?лінуі жайлы т?сініктерін ?алыптастыру.
Дамытушылы?:о?ушыны ?здігінен о?ып, ой-?рісін тере?детуге баулу, ізденіске жетелеу.
Т?рбиелік:ауыз ?уысыны? гигиеналы? талабы, тіс к?тіміне к??іл б?лу. ?з денсаулы?тарына жауапкершілікпен ?арау?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Аралас саба?
Саба?ты? ?дістері: с?ра?-жауап, с?ра?тар, тест тапсырмасы
Саба?ты? к?ркемділігі:
Ауыз ?уысында тістерді? орналасуы. Тісті? ??рылысы. Сілекей бездері
І кезе?. ?ызы?ушылы?ын ояту.
?йымдастыру
а) амандасу
б) о?ушыларды т?гендеу
в) саба??а дайынды?тары
?й тапсырмасын тексеру кезе?і
1. Ас?орыту м?шелерін ата?ыз. Жауабы: ауыз ?уысы, ж?т?ынша?, ??еш, ас?азан, аш ішек, то? ішек.
2. Организмні? ??рылыс материалы. Жауабы: н?руыздар
3. Адам денесіндегі суды? орташа м?лшері. Жауабы: 60-65%
4. ?зынды?ы 11-13 см б?лшы? етті м?ше. Жауабы: ж?т?ынша?
5. Ас ?орыту жолыны? ед?уір ?зын б?лігі. Жауабы: аш ішек
6. Организмні? энергия к?зі. Жауабы: к?мірсулар
7. Адам?а т?улігіне ?ажет су м?лшері. Жауабы: 1,5-2,5 литр
8. ?зынды?ы шамамен 25 см б?лшы? етті т?тік. Жауабы: ??еш
Ой ша?ыру
1. 32 ?айра?
Бірін-бірі шы?дайды (тіс)
2. ?ызыл т?лкі ы?пайды
?з інінен шы?пайды (тіл)
ІІ кезе?
Жа?а саба?
Ауыз ?уысына т?скен та?амды тістер майдалайды, ?нта?тайды, сілекеймен дымдайды, тіл ар?ылы ?оз?айды. Та?ам тіл т?біріне ауыс?анда ж?ту рефлексі пайда болады.
Тістер пішіні мен ?ызметіне ?арай к?рек тіс, ит тіс, ?лкен ж?не кіші азу тістер деп ажыратылады.Адамны? тісіні? жалпы саны-32. ?сті?гі ж?не асты??ы жа? с?йекті? ?рбір жартысында 2 к?рек тіс, 1 ит тіс, 2 кішкентай ж?не 3 ?лкен азу тістер орналас?ан. С?т тістер саны – 20. Оларды? аламасуы 6-7 жаста басталып, 15 жас?а келгенде ая?талады.
Ауыз ?уысында тістерді? орналасуы Тісті? ??рылысы
Сілекей бездерінде сілекей т?зіледі. Адамда ?ш ж?п (шы?шыт, жа? асты, тіл асты) бездері ж?не микроскопиялы? ?са? бездер бар.
Сілекей бездері
Зертханалы? ж?мыс №13. Крахмал?а сілекейді? ?сері.
Ма?саты: сілекейде крахмалды ыдырататын фермент бар екеніне к?з жеткізу.
Керекті ??рал-жабды?тар: крахмалдан?ан ??р?а? д?ке, йодты? ?лсіз ерітіндісі бар ыдыс, басына ма?та орал?ан сірі?ке.
Барысы:
1. Сірі?кедегі ма?таны сілекейге батырып алып, крахмалдан?ан д?ке ортасына ?ріп жазы?дар.
2. Д?кені ала?андары?а алып, 2-3 минут ?ысып, содан кейін йод ерітіндісіне салы?дар.
3. Д?кені? ?алай боял?анын ба?ыла?дар.
?орытындылау
Тест тапсырмасы
1. Ас?азан мен то? ішекті жал?астыратын т?тік пішінді б?лшы? етті м?ше
А) аш ішек
В) то? ішек
С) со?ыр ішек
Д) ?лтабар
Е) ??еш
2. Асты? иісіне сілекейді? б?лінуі
А) шартсыз рефлекс
В) шартты рефлекс
С) жасанды рефлекс
Д) рефлекс
Е) рецептор
3. Адамда ас?орыту жолыны? ?зынды?ы
А) 3-5 м
В) 8-10 м
С) 15-18 м
Д) 8-15 м
Е) 5-8 м
4. Шартты рефлексті зерттеген ?алым:
А) И.И.Мечников
В) И.М.Сеченов
С) Х.Досм?хамедов
Д) И.П.Павлов
Е) У.Гарвей
5. Сілекей ??рамында су м?лшері
А) 40-50%
В) 60-70%
С) 98-99%
Д) 20-25%
Е) 10-15%
6. Ересек адамны? тісіні? саны
А) 26
В) 28
С) 24
Д) 35
Е) 32
7. С?т тістерді? алмасуыны? басталуы
А) 6-7 жаста
В) 3-4 жаста
С) 10 жаста
Д) 2-5 жаста
Е) 11-12 жаста
8. Сілемейлі ?абы?пен жабыл?ан тамырлары мен ж?йкелері к?п ?оз?алмалы б?лшы? етті м?ше
А) тіс
В) тіл
С) сілекей
Д) ауыз
Е) без
Ба?алау
?й тапсырмасы: «Егер сіз тіс д?рігері болса?ыз, не істер еді?із?» атты та?ырыпта эссе жазып келу
Ба?алау.