Экология негіздері

«№114 жалпы орта мектебі»коммуналдық

мемлекеттік мекемесінің биология

пәнінің мұғалімі Абенова Сарқыткул

2017-2018 оқу жылы

Түсінік хат

.

Табиғаттың тарылтпайық мөлдір кәусар тынысын.

Пәк табиғат, әр жүректің тамылжыған жырысың.

Ей, адамзат ! Ақылға сал, қатыгездік жасама.

Өзіңдағы содан тудың - Табиғаттың ұлысың.

Табиғат - бұл біздің қоршаған орта. Ол адам баласының санасынан тыс, өздігінен пайда болған дұние. Адам табиғатсыз өмір сүре алмайды. Табиғат өлі және тірі табиғат болып екіге бөлінеді. Өлі табиғатқа ауа, су, пайдалы қазбалар,, топырақ құрайтын аналық жыныстар жатады.

Табиғат пен адам дамуы егіз, бір-бірімен тығыз байланысты. Сондықтан, адамзаттың табиғатқа, қоғамға, жаратылыс әлеміне, айналасындағы жан-жануарға деген ізгі қатынасы сүйіспеншілік сезімінің дамуымен айқындалады.

Осы сабақ 9 -10 сынып оқушыларын табиғатты аялаумен қатар қорғауға тәрбиелеу мақсатында аптасына 1 сағаттан өтіледі. Сол үшін «Экология негіздері» таңдау пәні бағдарламасы биологияның негізгі курсына қосымша болып табылады.

БҰҰ шешімі бойынша маусымның 5-ші жұлдызы қоршаған ортаны қорғаудың бүкіл дүниежүзілік күні деп атап өтілуде. Қазіргі кезде балаға жас шамасына карай экологиялық білім және тәрбие беруге ерекше көңіл бөлінуде.

Табиғаттың өте тамаша қасиеті өзі бөліп шығарған қалдықтардан біздің көмегімізсіз - ақ, өзін – өзі тазарта алады. Алайда адамзат іс – әрекетінен бөліп шығарылған көң – қоқысты, ақыл -ойымен өмірге келген халық шаруашылығының улы, зиянды қалдықтарын табиғат өздігінен тазалай алмайды. Ол адам баласының қажетін тек уланбаған тап – таза қалпында ғана өтейді. Қысқасы, таза табиғат біздің ырыс – құтымыз, ал ластанған табиғат қасірет өкілі. Таза табиғат үшін күрес, келешек үшін күрес. Табиғаттың тозуы - экологиялық дағдарыс. Бұл ғаламат апат. Ал одан құтылудың бірден - бір жолы адамның санасыз әрекетінен бүкіл табиғаттың тозуына қарсы бірлесіп күрес жүргізу. Осы күресті бірлесіп жүргізу үшін адам бойында табиғатқа қасиет қалыптасуы әркімнің отбасы, ошақ қасынан.үлкендердің өнегелі іс - әрекетінен басталады. Бұл бүкіл халықтың дәстүрлік мәселесі екендігін біз оқушыларға ұғындыра білуіміз керек

Экологиялық тәрбиенің мақсат-міндеті жас ұрпаққа өзі мекен еткен табиғи ортаның әсемдігін, мөлдірлігін, тұнық ауасын бұзбауға, үйлесімділігін сақтауға, қамқорлықпен, жанашырлықпен, мейірімділікпен, сезімталдықпен қатынас жасауға тәрбиелеу. Жас ұрпаққа табиғатты қорғау мен байлығын ысырап етпеудің ғылыми негіздерінің басты заңдылықтарын үйрету керек.

Мақсаты:

Табиғатты қорғау әркімнің міндеті.

Жаратылыстану пәндерінде экологиялық білім мен тәрбие барысында оқушыларға берілетін оқу-тәрбиелік жұмыстарының ең маңызды мақсаттары мен міндеттерін басшылыққа алу керек.

- оқушылардың қоршаған орта туралы білімін ұдайы кеңейтіп, олардың биология ғылымына деген қызығушылығын арттыру;

биология пәнінің тақырыптарын экологиялық мәселелермен байланыстыру;

- әр тақырыптағы экологиялық мәселелерді шешудің жолдарын іздеуге дағдыландыру;

оқушылардың жергілікті жердің экологиялық проблемаларын шешудегі жеке басының жауапкершілігін қалыптастыру.

Экология заңы

1.Тірі және өлі табиғат бір-бірімен байланысты.

2. Экология біздің тілімізде айнала қоршаған орта тұрғын үй деген ұғымды білдіреді.

3. Барлық адамдар әрқашан өзінің тазалығына, денсаулығына

мұқият көзбен қарау керек.

4.Бар ағза жоғалмайды (бір түрден екінші түрге алмасады:
мысалы, өсімдік жапырағы қурап жерге түседі, жерде шіріп,тыңайтқыш ретінде қолданылады).

Заңдылықтарды үйрене отырып, экологиялық міндеттерді жүзеге асырамыз.

Экологиялық міндеттер:

1.Табиғи ортаны сақтау (жануар, өсімдік, құстарға қамқорлық жасау)

2.Табиғи ортаны жақсарту (алаңды көгалдандыру, ағаш егу)

3.Эстетикалық бағалы өңірлерді білу ( қорықтар мен қорықшаларды )

4.Экология тақырыбына сурет көрмесін ұйымдастыру.

5. Оқушылардың экология ғылымына  көңіл бөліп  ,жаратылыстану пәндеріне деген қызығушылығын арттыру .

6. Өз үйіміздің , ауылымыздың , мектебіміздің айналасындағы жағдайларына баса назар аударуға.

7.Әртүрлі табиғатты қорғау туралы эссе жазуға дағдыландыру.

Экологиялық білім және тәрбие нәтижесі

1.Оқушыға экологиялық білім туралы ой салу қоршаған ортаны қорғау.

2.Оқушының өз бетінше ізденушілігін арттыру.

Оқушылардың міндеттері:

Табиғат пен Жер – Ананы сүйе білу

Табиғатты қорғау әркімнің міндеті

Ағын судың қадірін білу

Сирек кездесетін дәрілік өсімдіктерді табиғат аясында танып білуге және пайдалану жолдарын үйрену

Жергілікті жердің экологиялық проблемаларын білуге

Қоршаған ортаның адам ағзасына әсерін

Табиғаты үшін жаны ашитын тұлға болу

Табиғат туралы өлең жырлары мен нақыл сөздерді жатқа білу

Кеппе шөптерді дайындай білу

Сабақты өткізу формалары: лекция, семинар,сұрақ –жауап.

  Күтілетін нәтиже:

1.Оқушылар өз бетінше ізденеді.

2.Оқушылардың Отанға деген патриоттық сезімі оянады.

3.Оқушыларға бағыт- бағдар бере отырып,шығармашылыққа тәрбиеленеді.

Білім меңгеру деңгейін бақылау:Білімді меңгеру және бақылау оқушының білім алуына көмектесіп, оның және мұғалімнің білім сапасы жөнінде мәлімет береді. Оқушы тек оқулықпен шектелмей сабақтан тыс газет , журналдармен ізденіп жұмыс жасайды. Әр тақырыпқа оқушылар рефарат дайындап келеді. Мұғалім оқушының
тақырыпты қаншалықты деңгейде меңгергенін ұғады. Әр сабақта мұғалім оқушының жұмысын тексеріп отырады. Білім, іскерлік және дағдыларды тексеру және бақылау тәрбиеге де ықпал етеді. . Таңдау курсына баға қойылмайды.