Септік жалғаулар

вавыаываывалтавыотывртывртыврыврлрдлырдлвырмдлрв ьвравравырдвывллв ыврлрдлывлорвылрлврлдыврлдывраыввылддлашщцушкщмм

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Септік жалғаулар»

Септік жалғаулары

Септік жалғауы дегендегі септік деген термин сеп (жәрдем, көмек, дәнекер) деген ұғымды береді. Осы сөзден туған септеу деген сөз екі түрлі мағынада жұмсалады, мысалы, бірі – екі нәрсені (жіпті) жалға, ұластыру; екіншісі – сөздердің септік жалғауларын қабылдап өзгерту жүйесі. Қазақ тілінде мынандай септіктер бар: атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес.

Септіктердің сұрақтары алғашқы кім? не? деген негізгі сұрақтардан туындайды. Сондықтан осы сұрақтардың соңына қосылып тұрған жалғау сөздерге де қосылады, бірақ бұлардың варианттары түрліше болып келеді.

Септік жалғаулары

Сөздерді бір-бірімен байланыстыратын жалғаулардың бірі – септік жалғаулары. Сөздерге грамматикалық мағына беріп, оларды бір-бірімен жалғастырып, септестіріп, байланыстырып тұратын қосымшаларды септік жалғаулары деп атайды.

Септік жалғаулары

Септіктер:

сұраулары:

Атау

жалғаулары:

кім, не?

Ілік

кімнің, ненің?

жалғауы жоқ;

Барыс

-ның, -нің, - дың, -дің, -тың, -тің;

кімге, неге?

Табыс

кімді, нені?

Жатыс

-ға, -ге, -қа, -ке, - на, -не, -а, -е;

-ды, -ді, -ты, -ті, -ны, -ні, -н;

кімде, неде?

Шығыс

кімнен, неден?

-да, -де, -та, -те, -нда, -нде;

Көмектес

-нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен;

кіммен, немен?

-мен, менен, -бен, -бенен, -пен, -пенен.

Септік жалғаулары

Сөздердің жалғауларды қабылдап, өзгерту жүйесін сөздердің септелуі дейді. Қазақ тілінде сөздерді септеудің екі түрі бар. Олар жай септеу және тәуелді септеу .

Сөздердің жай септелуі дегеніміз ол сөздердің тәуелденбей тұрып септелуі. Ал сөздердің тәуелденіп барып, яғни тәуелдік жалғауын жалғаған соң барып септелуін тәуелді септеу деп атайды.

Жай септеудің түрі:

Септіктер:

сұраулары:

Атау

кім, не?

Ілік

кімнің, ненің?

Барыс

бастық, мекеме;

Табыс

кімге, неге?

бастықтың, мекеменің;

кімді, нені?

бастыққа, мекемеге;

Жатыс

бастықты, мекемені;

кімде, неде?

Шығыс

кімнен, неден?

бастықта, мекемеде;

Көмектес

бастықтан, мекемеден;

кіммен, немен?

бастықпен, мекемемен.

Тәуелді септеудің түрі:

Септіктер:

сұраулары:

Атау

кім, не?

Ілік

кімнің, ненің?

Барыс

балам, қолым;

Табыс

кімге, неге?

балам-ның, қолым-ның;

кімді, нені?

балам-а, қолым-а;

Жатыс

балам-ды, қолым-ды;

кімде, неде?

Шығыс

кімнен, неден?

балам-да, қолым-да;

Көмектес

балам-нан, қолым-нан;

кіммен, немен?

балам-мен, қолым-мен.

Предмет: Астрономия

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 9 класс

Скачать
Септік жалғаулар

Автор: Нурбаева Даниал Сембаевна

Дата: 18.05.2017

Номер свидетельства: 416598

Похожие файлы

септік жал?аулары

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(32) "септік жал?аулары"
    ["seo_title"] => string(18) "sieptikzhalgaulary"
    ["file_id"] => string(6) "294971"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1455770134"
  }
}

Септік жал?аулары

object(ArrayObject)#874 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(32) "Септік жал?аулары"
    ["seo_title"] => string(31) "sieptik-zhalg-aulary-atty-sabak"
    ["file_id"] => string(6) "281194"
    ["category_seo"] => string(12) "russkiyYazik"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1453480736"
  }
}

Саба?ты? та?ырыбы: Зат есімні? септік жал?аулары

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(87) "Саба?ты?  та?ырыбы: Зат есімні? септік жал?аулары "
    ["seo_title"] => string(53) "sabak-tyn-tak-yryby-zat-iesimnin-sieptik-zhalg-aulary"
    ["file_id"] => string(6) "170661"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1423579038"
  }
}

Батыс ?аза?стан облысы. Септік жал?аулары.

object(ArrayObject)#874 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(75) "Батыс ?аза?стан облысы. Септік жал?аулары."
    ["seo_title"] => string(38) "batyskazakstanoblysysieptikzhalgaulary"
    ["file_id"] => string(6) "309820"
    ["category_seo"] => string(13) "vsemUchitelam"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1458882633"
  }
}

А.Құнанбаевтың «Күз» өлеңі. Септік жалғаулары

object(ArrayObject)#852 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(84) "А.Құнанбаевтың «Күз» өлеңі. Септік жалғаулары"
    ["seo_title"] => string(50) "a_k_u_nanbaievtyn_kuz_olien_i_sieptik_zhalg_aulary"
    ["file_id"] => string(6) "375109"
    ["category_seo"] => string(10) "literatura"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1483451023"
  }
}

Септік жалғаулар

Просмотр содержимого документа «Септік жалғаулар»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Септік жалғаулар»