“Teaching to think critically”

Tersakan Basic school

Master Class

Theme: “Teaching to think critically”

Prepared: Uaisova Shazyzat Shajahmetkyzy

2014 school year

Еліміздің ертеңі-бүгінгі

жас ұрпақтың қолында,

ал жас ұрпақтың тағды-

ры- ұстаздың қолында.

Н.Ә. Назарбаев.

Қай кезеңде, қай заманда болсын мектептегі басты тұлға-мұғалім.«Мұғалім әрдайым ізденісте болса ғана шәкірт жанына нұр құя алады»- деп Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай, қазіргі заманның мұғалімі заман талабына сай білім беруге жаңалықпен қаруланған, оқытудың жаңа технологияларын жете біліп, шебер қолдана алуы керек.Жаңа технологияның басты мақсаттарының бірі–баланы оқыта отырып ой еркіндігін, белсенділігін, ізденімпаздығын қалыптастыру,өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру.

Осыған байланысты бізге таныс болған «Білім берудегі Кембридж тәсілдерінің теориялық негіздері» жоғарыда аталған ғұлама ұстаз ағамыздың ұстанымын көздейді. Кембридж бағдарламасы негізінде сабақтарға өзгерістер еңгізіп,оқушылар қызығушылықтарының оянуына ықпал жасау- өте бір қуантарлық жай болды. Сондықтан, алдарыңа ұсынып отырған шебер сынып тақырыбын «Teaching to think critically», «Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету» деп атадым.

Critical thinking is an active way of learning. Critical thinking teaches the ability to:

-raise questions;

-gather, asses and interpret information;

-come to well-reasoned conclusions and solutions;

-think outside “the box”;

-communicate effectively with others.

Қазіргі сабақтарда оқушыларды сыни тұрғыдан ойлауға үйретуде топтық жұмыстардың маңызы зор. Оқушылар бірлесіп оқып үйренуде шағын топтармен, жүппен жұмыс жасағанда, ортақ мәселелерді талқылағанда жаңа пікірлерге шығармашылықпен қарау тұрғысында жаңалықтар ашу бағытында жұмыс істейді. Топ мүшелері өз ойларын ортаға салып және сол ойларын қорытып тұжырымдайды, ортақ жобаны дәлелдеп, қорғап шығуға тырысады.

Шағын топтарда бірлесіп жұмыс жасағанда мына жайттарды есте ұстау қажет: өзара сыйластық, бір-біріне құрметпен қарау, кезекпен сөйлесу, тыңдау дағдысын үйрету, ұтымды жұмыс істеу.

There are a lot of methods which can help us to form and develop critical thinking. Some ones are given below are applicable for English lessons. But it’s not the total list of the methods of the technology called “Reading and writing through Critical Thinking” (RWCT).

Осыған орай «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан дамыту» бағдарламасымен танысып, сонда сабаққа сәйкес келетін стратегияларын пайдаланғанымда, оқушылардың сабаққа деген қызығуын, ынтасын байқадым. Төмендегідей аталатын бірнеше стратегияларым 9 сыныпта өткізілетін «Choosing schools»тақырыбыны байланысты. Қолданатын стратегияларым:

1.Қызығушылықты ояту стратегиясы. “Greeting” training.

Ойын шарты:Егер мен 1 рет қол соқсам, сіздер бір-біріңізге “Good morning!” деп амандасасыздар, егер мен 2 рет қол соқсам, қол беріп амандасасыздар, ал 3 рет қол соқсам “Good buy!” деп қоштасасыздар.

2.Ой шақыру стратегиясы. Brainstorming. 9 сыныпта өтетін «Choosing schools» тақырыбын өту кезеңді мынадай жұмбақпен бастадым:

Riddle:

My first is in CAKE but not in TAKE

My second is in HAT but not in CAT

My third and fourth is in HORSE and also in FORCE

My fifth is in SO but not in NOW

My sixth is in ICE but not in NICE

My seventh is in NOSE but not in ROSE

My last is in GAME but not in SAME

-Can you guess this riddle and say? Оқушылар жұмбақтың мағынасын түсініп , жауабын табады. Жауабы: “Choosing”.

3.Мағынаны ажырату стратегиясы. Ассоциация. “Association”. Steps of realization:

1.a circle inside which there is a theme.

2.writing information related to the given theme-any word or expression that come up to minds-individual and pair work.

3.a group presentation of the theme.

4.general list of information taken from groups is observed.

Education student teacher

School

Book knowledge grade

4.Кластер. “Cluster”.Steps of realization:

1. a circle inside which there is a theme.

2. writing information related to the given theme-any word or expression that come up to minds-individual and pair work.

3.a group presentation of the diagram

4.general list of information taken from groups .

“Cluster” contains only constituent parts of the object\theme.

Primary school

Infant school

High school

Types of school

Secondary school

High school

Nish school

“Bolashak” school

NISChschool

5.Венн диаграммасы.Venndiagram.Тақырып бойынша салыстырмалы сипаттама және екі жақтың бірдей сипаттамасы беріледі.

Steps of realization:

1.2 circles- one inside the other.

2.finding out, then writing specific for each and common

for both objects.

3.comparing objects in groups.

4.a group presentation of results.

Student

Teacher

School.

Teacher.

6.БББ стратегиясы . “KWL”.It is applicable for brainstorming. Steps of realization:

Бұл стратегияның екі бөлімін сабақ басында , ал сөңғы бөлімін сабақ соңында қолданамын.Кембридж бағдарламасы бойынша бұл стратегия сабақтың «қызығушылықты ояту, мағынаны ашу, ой толғаныс»кезеңдерінде өткізуге тиімді.

7.«Бес жолдық өлең». “Sinqwain”.

I. Students are to compose “Sinqwain”- a verse in 5 lines.

II. the subject is the theme of the lesson. It must be a noun.

III.the structure of “Sinqwain”:

1) the subject- a noun.

2)2 adjectives-that describe the subject of “Sinqwain”.

3)3 verbs denoting actions due to the subject.

4)a phrase in 4 words related to the theme.

5)a synonym of the noun given in the 1-st line.5)бірінші сөзге синоним.

1. тақырыптың атауы.

2. екі сын есім арқылы тақырыпқа сипаттама.

3. үш етістік арқылы тақырыпты сипаттау.

4. төрт сөзді сөйлем арқылы тақырыпты ашу.

5. бірінші сөзге синоним.

1)school;

2)primary, secondary;

3)learn, study, educate;

4)we study at school;

5)lycee.

8. « Кубизм». «Cubism».Әр алты жағындағы белгілі бір тақырыпқа арнайы тапсырма жазылады, оқушылар кубикті алдарына немесе арттарына лақтыру арқылы кубиктің әр тапсырмасын орындайды.

1. English lesson: Name the ABC in English.

2.Maths: Count from 1 to 10.

3.Geography:Name the names of continents.

4.Information science.Name all Informational communicative technologies

( Internet services, web-camera, TV, computer, WIKI, mobile phone etc).

5.PT. Name in English types of sport.

6.Biology.Name in English kinds of animals.

8.Джигсо әдісі.Jigsaw method.Оқушыларға «Alternative American school» мәтіннің кесінділері беріледі, содан толық мәтін шығару керек.Оқушылар құрастырған мәтінді өз тізбектері бойынша оқып шығады.

9. «Балық сүйегі». “Fishbone” method.Steps of realization.

Reasons

The problem Conclusion

Facts

1.individual reading of text.

2.the problem (of the text) is defined while reading.

3.then students go upper and try to discover reasons.

4.giving facts to the reasons.

5.makingconclusion.

6.discussion of the problem in pairs and groups.

7. groups’ presentation.

1.мәтінді жеке оқыту.

2.мәтіннің проблемасын табу.

3.проблеманың себептерін табу.

4.себептердің деректерін табу.

5.қорытындысын белгілеу.

6.жұппен, топпен талқылау.

7. топтық қорғау.

Бұл стратегияны постерге суреттеп және оны топпен қорғауға болады. Өйткені, осындай жұмыс істеу арқылы оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттері арттырылады.

10. «Автор орындығы». «An author’s chair». Steps of realization:

1.Students are given the definite theme.

2.Students express their thoughts in written form.

3.A student is called to read his production. There is a chair in the middle of the room. He sits down on it and reads.

4.other students are attentive, they ask questions, comment.

1.Оқушыларға «Choosing schools» тақырыбы бойынша жоба жазу беріледі.

2.Оқушылар жобаларын жазбаша түрінде орындайды.

3.Бір оқушы өз қалауы бойынша жобасын ортаға оқуға шығады. Бөлме ортасында орындық тағайындалады. Оқушы осы орындыққа отырып,өз жобасын оқиды.

4.Басқа оқушылар мұқият тыңдайды, сұрақтар қояды, автормен бірге талқылайды.

11. «Ашық және жабық сұрақтар». «Thin and thick questions».

«Ашық сұрақтар»:

-мәтіннің сұрақтарына жауаптар табу;

-әріпті диктантындағы жоқ әріптерді толықтыру;

-сөздік диктантындағы жоқ сөздерді толықтыру.

«Жабық сұрақтар»:

-тесттер;

-сәйкестендіру жаттығулары;

-кестедегі сөздерді, сөйлемдегі дұрыс орындарына қою.

Жалпы сыни тұрғыдан ойлайтын оқушылар белсенді болады, олар сұрақ қойып, дәлелдерді анықтайды. Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету оқушыны мұғаліммен, сыныптастарымен, яғни, оқушы оқушымен еркін сөйлесуге, бір-бірінің ойын тыңдауға, құрметтеуге, өзекті мәселені шешу жолдарын бірлесе отырып ізденуге, қиындықты жеңуге баулиды.

Шебер сынып тақырыбымды оқушының сыни тұрғыдан ойлап шығарған өлең жолдарымен аяқтағым келеді.

Балалардың жоғары талаптары,

Жетіліп, пісіп келеді қанаттары,

Жаңашыл әдіспенен оқып едік-

Оңай болды оқыту сабақтары.

Біз әлі мұны терең үйренеміз,

Әр күні неше түрлі күйге енеміз.

Осындай сабақ бізде жиі болып,

Барлығын да біз жылдам игереміз,-дей отыра,

келешекте осы технология элементтерін қолдана білейік, құрметті әріптестер!

Пайдаланған әдебиеттер:

1.«Қазақстан мектебі» -6\2013;

2. «Қазақстан мектебі» -6\2014;

3.«Қазақстан мектебі» -10\2013;

4. «Ағылшын тілі» -3\2012;