Жаңа тақырыпты түсіндіру және оның алғашқы бекітілуі. Саннан квадрат түбі алу операциясы санды квадраттауға кері екені туралы мұғалім тарапынан назар аударылады. Осыдан кейін, квадрат түбір ұғымының анықтамасы мен оның белгіленуі, түбір астындағы өрнек ұғымының қарастырылуы енгізіледі. Квадрат түбірді анықтау талдауы арқылы оқушылар мұғаліммен бірге түбір астындағы өрнек жайлы шартты орнатады. Содан кейін, мұғалім қай жағдайда түбір астындағы өрнектің мағынасы болмайтынын түсіндіреді. Оқушылардан мұғалім неліктен олай болатынын түсіндіруді сұрайды. Математика тарихынан. Оқушыларға математикалық белгі радикалдың « » енгізілуі туралы қысқаша ақпарат беріледі. Есепті шешу. Квадраттың ауданы 144 см кв тең. Осы квадраттың қабырғасының ұзындығы неге тең? Берілген есепті шешу арқылы мұғалім оқушыларды арифметикалық квадрат түбір ұғымына итермелейді, сол уақытта мұғалім 12 саны 144 санының арифметикалық квадрат түбірі болатынын дәлелдейді. Есепті шешу барысында оқушыларға сұрақ қойылады: Квадрат түбір мен арифметикалық квадрат түбір немен бір-бірінен ерекшеленеді? Осыдан кейін мұғалім оқушылардан өз беттерімен арифметикалық квадрат түбірдің анықтамасын қорытып шығаруды ұсынады. Оқушылардың жауаптарынан кейін мұғалім дәл анықтаманы қорытады. жазылымы «a санының квадрат түбірі» деп оқылатынын мұғалім көрсетеді («арифметикалық» сөзі айтылмайды). Есепті шешкеннен кейін мұғалім оқушыларға слайдтағы суреттерге пікір білдірулерін сұрайды. Оқылғанды бекітуге арналған тапсырмалар. I. Мұғалім оқушыларға жеке толық квадраттан түбір алуға тапсырмаларды орындауды оқушыларға ұсынады, тапсырмада мағынасы болмайтын өрнектер де кездеседі. Оларды оқушылар анықтап, оның неге олай болатындығ туралы жазулары керек. Тапсырманы орындағаннан кейін, слайдтағы дайын жауаптар арқылы оқушыларға өздерін тексеру ұсынылады. Осыдан кейін, мұғалім кейбір оқушылардан неліктен кейбір өрнектердің мағынасы болмайтынын түсіндіруді сұрайды. Бағаалау критерийлері: Толық квадраттан арифметикалық квадрат түбірді дұрыс шығарады; Мағынасы болмайтын өрнектерді дұрыс анықтайды; Бұл өрнектердің неліктен мағынасы болмайтынын түсіндіреді. Орындалған тапсырмаға мұғалім кері байланыс береді, өрнектің мағынасы болу шартына назар аудара отырып. Ескерту ретінде мұғалім толық квадраттан алынатын квадрат түбірлер рационал сан болатынын, ал кері жағдайда иррационал сан болатыны жайлы айтады, мысалы және т.б. сандары сияқты. II. Әрі қарай мұғалім оқушыларға жұпта, келесі тапсырмаларды дәлелдеуге береді: 1) 5 саны – 25 санының арифметикалық квадрат түбірі; 2) 0,4 саны – 0,16 санының арифметикалық квадрат түбірі; 3) (– 8) саны 64 санының арифметикалық квадрат түбірі болмайды; 4) 0,6 саны 3,6 санының арифметикалық квадрат түбірі болмайды; Тапсырманы орындап болғаннан кейін, слайдта берілген дайын жауаптар арқылы оқушылар жұпта бірін-бірі тексереді. Бағалау критерийлері: Арифметикалық квадрат түбірдің анықтамасын дұрыс қолданады; Ұсынылған тұжырымдамаларды дұрыс дәлелдейді. Қажет жағдайда мұғалім тұжырымдардың дәлелдеулеріне пікір білдіреді. Арифметикалық квадрат түбірдің негізгі қасиетін қорыту. Мұғалім оқушыларға жеке есептеуге арналған тапсырмаларды орындауды ұсынады: , , . Алғашқы екі мысалды шығарғаннан кейін мұғалім оқушыларға келесі сұрақты қояды: «Сіздер нені байқадыңыздар?». Осыдан кейін, байқалған заңдылықты формула түрінде жазып алып, осы формуланы үшінші мысалды шешуде қолдану ұсынылады. Осыдан кейін оқушылар сұраққа жауап береді «Бұл қасиет қандай жағдайларда дұрыс болады?» және өз жауаптарын негіздейді. Арифметикалық квадрат түбірдің негізгі қасиетін оқу слайдта көрсетілген түсіндірмелермен сүйемелденеді. Соңында оқушылар келесі формулаға келеді: және арифметикалық квадрат түбір анықтамасынан, егер мағынасы болатын болса, онда және . Бағалау критерийлері: Толық квадраттан арифметикалық квадрат түбірді дұрыс шығарады; Арифметикалық квадрат түбірдің негізгі қасиетін формула түрінде дұрыс жазады; Арифметикалық квадрат түбір анықтамасы көмегімен арифметикалық квадрат түбірдің негізгі қасиетін негіздейді. , мұндағы түріндегі теңдеулерді шешу. Оқушыларға 3-4 оқушыдан тұратын топта жұмыс істеу ұсынылады: берілген теңдеудің шешімін талдау, содан кейін екі теңдеуді шығару. Кейін барлық берілген жағдайлар бойынша қорытынды жасау. Сонымен қатар, бен теңдеулерінің нақты сандар жиынында қандай мағынасы болатынын анықтау. Бағалау критерийлері: Тапсырмаларды орындап болғаннан кейін және оқушылардың жұмысын тексеріп болғаннан кейін, мұғалім келесі сұлбаның көмегімен қорытынды жасайды: Теңдеу Нақты түбірлері жоқ Бір түбірі бар Екі түбірі бар Осыдан кейін мұғалім оқушылардың назарын болатынына аударады, ал егер , онда х=-3 немесе х=3. |