Конспект урока по башкирскому языку на тему "Баш?ортостанды? баш ?ала?ы". Сифат.
Асы? д?рес.
Тема: ?ф? - Баш?ортостанды? баш ?ала?ы.
Сифат.
6 класс. Баш?орт теле ( д??л?т теле)
?тк?р?е:
?м?тдинова А.А.,
Баш?орт теле ??м
???би?те у?ытыусы?ы.
Тема: ?ф? - Баш?ортостанды? баш ?ала?ы. Сифат.
Ма?сат:1.Баш?ортостанды? баш ?ала?ы тура?ында м??л?м?тте арттырыу;??йл?? телм?рен ??тере?;
2.сифат тема?ын ны?ытыу;
3.тыу?ан илебе?г?,баш ?алабы??а ??й??,х?рм?т т?рби?л??.
Йы?а?лау: мультимедиа проекторы, ??р?тт?р.
Д?рес барышы.
1.Ойоштороу м?ле. И??нл?ше?.
2.Артикуляцион к?неге?.Баш?орт теленд? д?р?? ??йл?шер ?с?н т?лд?р?е шымартып алайы?.
1) Баш?орт теленд?ге ??енс?лекле ?нд?р?е ?абатлайбы?;
?,?,?,?,?,?,?,?,?
2)Ши?ыр у?ыйбы?:
Тау башында бал?ый бер ?ала,
Ул ?ала ?ф? тип атала.
Я?тыра? яна йондо??ары,
Матур?ар егет ??м ?ы??ары.
-У?ыусылыр,был ши?ыр?а нинд?й ?ала тура?ында ??? бара?(?ф?)
Эйе, ?ф? - Баш?ортостанды? баш ?ала?ы.
3.Д?ресте? тема?ын ?йте?,ма?сатын а?латыу.
Б?г?нг? д?ресте республикабы??ы? баш ?ала?ы ?ф?г? арнайбы?.
?ф?н?? и?т?лекле урындары мен?н танышырбы? ??м сифат тема?ын ны?ытырбы?.
4.?й эшен тикшере?.
5.Т?п ?л?ш.
Та?та?а ??йл?мд?р я?ыла.
?ф? - ?ур ??м матур ?ала.
?ф?л? т?рл? у?ыу йорттары бар.
-А?тарына ?ы?ыл?ан ?????рг? и?тибар итеге?.Был ?????рг? нинд?й ?орау ?уйып була?.(Нинд?й?)
Ним? ул сифат? (предметты? билд??ен белдере?се? Нинд?й? ?ай?ы? ?орау?арына яуап бире?се ??? т?рк?м?)
Балалар, и?к? т?ш?р?йек ?ле, т???л?ш? буйынса нинд?й сифаттар була? Та?та?а ?арайы?.
Сифаттар?ы? т???л?ш?.
Сифаттар
Ми?алдар
Тамыр (простые)
а?,б?л?к?й,?аты
Я?алма (производные)
балы?лы, й?йге, тарихи,??тл?,??т???
?ушма (сложные)
а?лы –?аралы, т?мле - татлы, матур-матур,?уйы ?ары
Д?фт?р??рг? б?г?нг? числоны, класта эш тип я?абы?.
Матур я?ыу: 2 ??йл?мде я?ып ?уйы?ы?.
?ф? - ?ур ??м матур ?ала.
?ф?л? т?рл? у?ыу йорттары бар.
6. Та?тала сифаттар бирелг?н, шулар?ы ?с ба?ана?а б?леп я?ы?ы?.(3 у?ыусы та?тала.)
?ур, балы?лы,к?сл?-к?сл?, ?уйы й?шел, ?ыш?ы, бейек, ауыр, то?ло, эреле – ва?лы, асы? ?ы?ыл, ш?к?р?е?, ?аты. (1 ба?анала 4 ???)
? х??ер бе? ?е??е? мен?н ?ф?н?? и?т?лекле урындарына с?й?х?тк? сы?абы?. Баш?ортостан карта?ынан кем ?ф?н? табып к?р??т??
Китап буйынса эш. “?ф?”тиг?н текст ??т?нд? эшл??.
-у?ытыусыны? у?ыуы;
-?? аллы у?ыу;
-сылбырлап у?ыу;
-русса?а т?ржем? ите?;
-?орау?ар?а яуап бире?:
-Баш?ортостанды? баш ?ала?ы нисек атала (?ф?)
-Ул ?ай?а урынлаш?ан?
-?ф? эрг??енд? А?и?елг? нинд?й йыл?алар ?ушыла?
-?ф? нинд?й ?ала?
-Унда ним?л?р бар?
Ял минуты. ?ф? урамдары ки?,
Йорттары бейек,
Ел?? ел и??, а?астар б??ел?.
-Бик я?шы, у?ыусылар. ? х??ер ?ф? тура?ында.. ??йл?п ?т?.
?ф? ?ала?ына 1574 йылда ниге? ?алын?ан. Элек баш?орттар ?ф?н? Им?н ?ала тип ата?ан. ?ф? 7 район?а б?лен?. ?ф?л? Тыу?ан я?ты ?йр?не? музейы, М.В.Нестеров исеменд?ге Художество музейы,халы? ша?иры М.?афури?ы? йорт – музейы бар.?алала алты театр эшл?й, ундан ашыу ю?ары у?ыу йорто бар,м?кт?пт?р,техникумдар,колледждар бик к?п.Слайдтар к?р??тел?.
-Р?хм?т,.. !
У?ытыусы: ?ф?г? килг?нд? яр башында – ике м??аб?т ??йк?л ?аршы ала. Бере?е баш?орт хал?ы мен?н рус хал?ыны? м??гелек ду?лы?ын данлай. Икенсе?е Салауат Юлаев?а арнал?ан. Салауат батыр тек? са?ылда ат ??т?нд? илен ?а?лап тора.
С.Юлаев ??йк?ле турында .. ??йл?п кит?.
С.Юлаев – баш?орт хал?ыны? милли геройы. Салауат Юлаев ??йк?ле – илебе???ге и? ?ур атлы скульптура.Уны? ауырлы?ы 40 тонна. Ул бронзалаштырыл?ан суйындан ?ойол?ан. ??йк?лде? авторы – скульптор С.Д.Тавасиев.
-Р?хм?т,..
-. Ду?лы? монументы тура?ында ??йл?п ?т?.
?ф? ?ала?ыны? к?нья?ында Ду?лы? монументы бар. Был монумент?а ниге? 1957 йылда баш?орт ??м ру? хал?ыны? ду?лы?ы х?рм?тен? ?алын?ан. Элек баш?орттар?ы? ер??ре к?п бул?ан.Уны? байлы?ына б?т??е л? ?ы?ы??ан, йыш ?ына яу ас?андар.Бер ва?ыт баш?орттар ру? батша?ына яр?ам ?орап бар?андар. Батша?а то?ро хе?м?т итерг? ??? бирг?нд?р. Баш?орт хал?ы ??ене? яр?амсыллы?ы, батырлы?ы мен?н дан ал?ан. ?ле л? был ике халы? ду? ??м татыу й?ш?й??р.
У?ытыусы: ?алала театр?ар?ар бар. Баш?орт Академия драма театры,Опера ??м балет театры, “Нур” татар драма театры, Милли й?шт?р театры, Рус драма театры,?урса? театры.
Шулай у? ?ф?л? Д??л?т циркы ла бар.
?ф? ?ала?ы бик ?ур, бай ?ала.Урамдары ки? ??м матур. Бе? уны? мен?н ?орурланыр?а тейешбе?.
Шулай итеп ?аланы? нинд?й данлы?лы, тарихи урындарын белдек?
7.Ны?ытыу.
-Б?г?нг? д?реск? йом?а?лау ?тк?р?йек. Быны? ?с?н тест ?орау?арына яуап бир?бе?. Тестар?ы таратып бир?м. Д?фт?р??р?? эшл?й??р.
Тест
1. Ним? ул сифат?
А. Предметты белдере?се ??? т?рк?м?
Б. Билд?не белдере?се ??? т?рк?м?
В. Эште белдере?се ??? т?рк?м?kb
2. ?ай?ы юлда сифаттар ?ына я?ыл?ан?
А. а?,??т?л,??л?м
Б. у?ый,китап,й?шел
В. Матур, т?мле,бейек
3. Т???л?ш? буйынса нинд?й сифаттар була?
А. Тамыр, я?алма, ?ушма
Б. Т?п, тамыр, я?алма
В. ?ушма,я?алма.
4.?ф? урамдары ки? ??м матур.
А. Исем
Б. Сифат.
В. ?ылым.
5.?ф? ?ала?ына ?асан ниге? ?алын?ан?
А. 1574й
Б. 1997й
В. 1555й
6.Элек баш?орттар ?ф?н? нисек ата?ан?
А. й?к? ?ала
Б. им?н ?ала
В. ?ур ?ала
7.С.Юлаев ??йк?лене? скульпторы кем?
А. С.Д.Тавасиев
Б. М.В.Нестеров
В. А.С.Виноградов
8.Исемд?рг? д?р?? сифаттар?ы ?уйып я?ы?ы?.(Найдите пару)
1) Китап
А)?ур?а?
2) ?уян
Б) Б?л?к?с
3) ?й
В) У?ал
4) Алма
Г) Матур
5) ??л?м
Д) ?ы?ы?лы
6) С?ск?
З) Т??л?
7) Бала
Ж) ?ур
8) Айыу
И) Т?мле
-Бик я?шы, у?ыусылар. Д?фт?р??реге??е алмашып эшеге??е тикшереге?. Экранда д?р?? яуаптар.
8.?й эше. 84 –се к?неге?,31- се бит.
?е??е? д?рест? ?атнашып ултырыуы?ы??а, тырышып эшл??еге?г? бик ??н???тмен. Афарин! Д?рест?н бик м??им, я?ы белемд?р ал?ан?ы?ы??ыр тип уйлайым.
9. Ба?алау.
Д?ресте йыр мен?н тамалап ?уяйы?.
«Г?з?л ?ф?м - баш?алам» йырын баш?арыу.
-Д?рес б?тт?! Сы?ыр?а м?мкин!