«Қазақ халқының қалыптасуы.Қазақ хандығының қалыптасуы мен нығаю»

Сабақ жоспары

Пәні:Қазақстан тарихы

Оқытушы: Жолдасбаева Ақсұлу

Тобы: «Қонақүй шаруашылығында қызмет көрсетуді ұйымдастыру»

Күні: 21.10.2016 .

Сабақтың тақырыбы: «Қазақ халқының қалыптасуы.Қазақ хандығының қалыптасуы мен нығаю»

Мақсаты: Қазақ хандығын 1465-1466 жылдары Керей мен Жәнібек құрғанын,қазақ хандары туралы түсіндіру.

1Білімге құштарлығын арттыру,Отаншылдыққа,ынтымақ,бейбітшілікке тәрбиелеу

2 Есте сақтау қабілетін дамыту,өз бетімен әрекет етуге,ғылыми тұжырымдарға өз пікірін қоса білуге,фактілерді дәлме дәл келтіре біліге үйрету.

Күтілетін нәтиже:Студенттер үй тапсырмасын сұрау арқылы білімдерін жетілдіреді.Жаңа тақырыпты меңгере отырып,қазақ хандығының құрылғаны және қазақ хандары туралы мағлұмат алады.

Сабақтың түрі: теориялық

Сабақтың әдісі: сұрақ жауап,,карточкамен жұмыс,сөзжұмбақ шешу,тест әдісі,кубизм әдісі,математикалық есеп,рефлекция,түсінік айту.

Көрнекілігі: Қазақстанның саяси картасы, интерактивті тақта,кубик,карточка,стикер,смайлик.,слайд.,алма ағашы суреті,парақша,лекция жинағы,хандардың суреттері

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 2мин

Амандасу,достық шеңберін құру(орамжіпті студенттер бір-біріне тілек айтып лақтырады,осылай достық байланыс құрылады)

ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі

ХІҮ ғасырлардағы Қазақстан аумағындағы мемлекеттер.

Үй жұмысынан сұрақ.

Ойын:« Басыңды қатыр»

Бағалау:

ІІІ Жаңа сабақ

1Қазақ хандығы құрылуының алғышарттары.

2Қазақ жұртының Өзбек ұлысынан бөлінуі

3Қазақ хандығының бөлінуі

4Қазақ хандығының нығаю,зерттелуі

XV ғасырдың 60-жылдары өмірге келген Қазақ хандығы бұл мезгілге дейін аяқталып қалған қазақ халқының қалыптасуының табиғи жалғасы әрі жиынтығы болатын.Өз ішінде алаш атанған қазақ ұлтының негізгі өмірлік сұранысын,яғни этностық аумағының бүтіндіні,шаруашылығы мен күнделікті тұрмыс-тіршілігінің қауіпсіздігін Ақ орда,Моғолстан мемлекеті,Әбілхайыр Ордасы Әбілхайыр хандығы және Ноғай ордасы сияқты мемлекеттік құрылымдар қамтамасыз ете алған жоқ.Өйткені бұл хандықтардың өз ішінде де саяси және экономикалық тұрақтылық болған емес.Сондықтан да қалыптасу жолында тұрған қазақ ұлтының аумағы мен жеке тайпалық бөліктерінің түрлі тұрақсыз биліктердің құрамына еніп,тынымсыз қайта бөлініп отыруы ұлттық ұюға жағымсыз ықпал жасумен болды.Бұл мезгіл-Орталық Азия кеңістігінде Шыңғыс хан дәуірі,

Тіптен одан да бұрынғы ру және тайпалық араласудың күні өткен уақыт болатын.Ұлттық ұюға біржола бет бұрған ендігі кезеңде халықтардың тұрақты өмірі мен тіршілігін,атамекеннің тұтастығын,үдемелі дамуға деген табиғи ұмтылысын қамтамасыз ете алатын жалқы фактор-мемлекет тұтастығының болуы еді.Әрқайсысы жеке хандықты иемденуді үміттеніп,тынымсыз соғыс жүргізуге әдеттенген Шыңғыс хан әулетінің арасындағ мұндай қоғамдық сұраныстарды дәл түсініп,оны қанағаттындыруға бар күшін серп еткендері де аз болған жоқ.

Ж әнібек пен Керейдің порттреттері,слайд.

Ұйымдастыру

«Білікті бірді жығады,білімді мыңды жығады»

1 XV ғасырдың орта кезеңінде қазақ жерінің қандай хандықтары өмір сүрді?

2 Әбілхайыр хан Ақ Ордада билікті өз қолына алу үшін қанша жыл күресті?

3 Моңғол шапқыншылығының қандай зардаптары болды?

Студенттерді үш топқа бөлеміз

1Ұлы жүз

2 Орта жүз

3Кіші жүз

Мәтінді оқи отырып постер қорғауға:

1Ұлы жүз тобына:Қазақ хандығының құрылуы,алып жатқан аумағы

2 Орта жүз тобына:Керекй мен Жәнібектің Жетісуға көшудегі мақсаттары

3Кіші жүз тобына:Қазақ хандығының этникалық құрылымы көрші елдермен қарым-қатынасы

Әр топ өздерін қорғап шығады

Қазақ хандығының құрылуының себептері

Біріншіден

Керей мен Жәнібек сұлтандардың қазақ хандығын құруға ұмтылуы

Екіншіден

Халықаралық бұқарасының Әбілхайыр ханға наразылығының күшеюі

Үшіншіден.

Алым-салықтың көбеюі

Төртіншіден.

Әбілхайыр ханның ойраттардан жеңіліп қалуы

Топтарға өзіндік жұмыс

«Хандар» тобына:

Қазақ хандығының құрылу барысы

«Билер» тобына:

Қазақ хандығының аумағы мен халқы

«Батырлар» тобына:

Қазақ хандарының жүргізген сыртқы саясаты

Сабақты бекіту

Венн диаграммасы

«Хандар» тобы -Крей мен Жәнібекті Н.назарбаевпен

Салыстырады

«Билер» тобы-қазақ хандығының аумағын ҚР территориясымен салыстырады

Қорытындылау

«Сиқырлы торша»

10 20

10 20

Әбілхайыр мемлекетінде өзбек, қазақ, қатаған, ноғайлы ұлыстарының рулары болды. Оларды бәрін

А) «тоқсан екі баулы қыпшақ»

В) « Алаш мыңы»

С) «қазақтар»

Жәнібек пен Керей ханды қарсы алған Моғолстан ханын ата?

А) Жошы

В) Әбілхайыр

С)Есенбұға

Бетпақдаладағы Таңбалы Нұрада қандай шешім қабылдады?

А) Әбілхайырға қосыламыз

В) Жеке ел боламыз

С) Қытайға көшіп кетеміз

Қазақ хандығының негізін қалаушы тұлғалар

А) Керей мен Жәнібек

В) Әбілхайыр мен Есенбұға

С) Шыңғыс хан мен Қасым хан

Қазақ хандығы қай хандықтың тұсында күшейді?

А) Жәнібек

В) Керей

С) Қасым

Қазақ хандығының алғашқы территориясы

А) Жетісу, Шу алқабы

В) Сарыарқа

С) Солтүстік Қазақстан

«Қазақ» атауы қандай мағынаны білдіреді?

А) Бостандық, сүйгіш, ержүрек, еркін адамдар

В) Көшпелі мемлекет

С) ру,тайпа,халық, ұлт аты

Қазақ хандығының құрылған жылдары:

А) 1227-1228

В)1465-1466

С)1219-1220

Математикалық лото

4000/2-532=

1468 жылы

Әбілхайыр хан қайтыс болды

728х2+10 =

1466 жылы

Қазақ хандығының құрылған жылы

3800/2+91=

1991 жылы

Қазақстанның тәуелсіз алған жылы

Цифрлар сөйлейді:

603-404 жж Батыс Түрік қағанатының құрылуы

1511ж Қасым хан болды

1711-1781 жж Абылай хан өмір сүрді

1781 Абылай хан дүние салды

1995 ж ҚР Конституциясы қабылданды

1523 ж Қасым хан дүние салды

Бағалау:

Үйге тапсырма:

Қазақ хандығының территориясын кескін картаға түсіру.

Қазақ хандығы мен Жәнібек хандар туралы ой-толғау жазу.

Цифрлар сөйлейді:

603-404 жж Батыс Түрік қағанатының құрылуы

1511ж Қасым хан болды

1711-1781 жж Абылай хан өмір сүрді

1781 Абылай хан дүние салды

1995 ж ҚР Конституциясы қабылданды

1523 ж Қасым хан дүние салды

Қорытындылау:Топ басшылары ұяшық таңдайды.10-20-30 Бағасымен бағаланады.

Үй жұмысы:Қазақ хандары.