Екпін

П?н: ?аза? тілі

Сынып: 5 «б»

Саба?ты? та?ырыбы:   Екпін «кіріктірілген саба?»

Саба?ты? ма?саты:

1. О?ушылар?а  екпін ж?не оны? т?рлері туралы білім беру, жатты?у ж?мыстары ар?ылы тере?дету, екпінні? буынмен ты?ыз байланысты екендігін ??ындыру, оларды? ?йлесуі, байланысты?ыны? ма?ызын т?сіндіру;
2. Шы?армашылы? ж?мыс істеуге ?мтылдыру, аны? та  на?ты ма?сат ?ою?а м?мкіндік беру, ма?ынаны ажырата білу ?абілеттілігін арттыру.
3. Бір-біріні? пікірін ??рметтей алатын, ?з ойын т?жырымды жеткізе алатын, тілін ??рметтейтін, ортаны с?йетін, шы?армашылы? ?абілеті жо?ары дамы?ан ?аза?стан азаматтарын т?рбиелеу.

Саба?ты? к?рнекілігі:  кесте, сызбалар.

Саба?ты? ?дісі:  с?ра?-жауап, т?сіндірмелі, сын-т?р?ысынан ойлау ?дісі.

Саба?ты? т?рі:   Жа?а саба?ты ме?герту саба?ы.   кіріктірілген саба?.

П?наралы? байланыс:   орыс тілі, ?аза? ?дебиеті, а?ылшын тілі;

Саба?ты? барысы:

?йымдастыру кезе?і:

1. О?ушылармен амандасу;
2. О?ушыларды т?гендеу;
3. ?й тапсырмасын с?рау;

А) Орфография мен орфоэпия дегеніміз не?

В) Мысал келтірі?дер.

Фонетикалы? талдау ж?мысы

І топ                                                  ІІ топ                           ІІІ топ

Кітап                                              к?йлек                          ?дебиет

Таби?ат                                        м??алім                         Жамбыл

Жа?а саба?.

1. Д?птерлеріне б?гінгі  к?нді, айды жаз?ызу.
2. Саба? та?ырыбын аны?тау;
3. Жа?а саба?ты т?сіндіру;

С?йлеп т?р?анда, бір с?з бас?а с?здерге, бір буын бас?а буындар?а ?ара?анда к?шті, к?тері?кі айтылуын екпін дейміз.

Мысал:   О?у,  о?ушы,  о?ушылар

С?з                                                                                                  Ой                                                

Дыбыс                                                                 Тіркес

С?з екпіні.

Екі не одан да к?п буынды бір с?зді? ішіндегі бір буынны? к?тері?кі айтылуы с?з екпіні деп аталады.  ?аза? тіліндегі с?з екпініні? орны тияна?ты болады: екпін с?зді? е? со??ы буынына т?седі. Мысалы:  ?здік о?ушылар?а ба?алы сыйлы?тар берілді.

Ой екпіні.

С?йлем ішіндегі ерекше аударылу?а тиісті бол?ан бір с?зді о?шаулап,б?ліп айту ой екпіні деп аталады. Мысалы:

Атасы б?гін ауыл?а келді.

Атасы ауыл?а б?гін келді.

Ауыл?а б?гін атасы келді.

Тіркес екпіні.

Тілімізде бірнеше с?з тізбектеліп барып т?гелімен бір ?ана екпінге ие болады.  Екпінні? м?ндай т?рі тіркес екпіні деп аталады. Мысалы:  т?лім-т?рбие,  ата-ана, о?у ?шін,  ?ыры? ша?ты, ?н сал, ?ыпша бел.

Дыбыс екпіні.

Бір с?зді? ішіндегі бір дыбысты к?теріп не с?зып айту т?сілі дыбыс екпіні деп аталады.  Мысалы:   тамаша,  б?рекелді,  жарайсы? тамаша.

Жіктік жал?ауы бар с?зге               Болымсыз етістікті?         тай, дай деген ж?рна?тар?а

Мысалы:  

адамбыз                                     барма                                         тастай 

о?ушымыз                                  айтпа                                         м?здай  

барамыз                                     ?алма                                         ?ыстай

ІІ.  Орыс тілімен байланыстырамыз.

Ударение-выделение (слрга, слова) солой голоса или повышением тона.   В русском языке ударение подвижное.

Лес-леса                                                               атлас-атлас

День-дни                                                              замок-замок

Вода-воды                                                           верхом-верхом

Дерево-деревья                                                  мука-мука

Доска-доски

Лист-листья

Кольцо-кольца

Окно-окна

Стол-столы

Вес-весы

Дом-дома

ІІІ. Шет тілі п?німен байланыстырамыз.

ІV.  Жина?тау стратегиясы бойынша  о?ушыларды? ойын жина?тау.

?аза? тілі                                Орыс  тілі                                   Шет тілі

т?ра?ты екпін                        жылжымалы екпін                      т?ра?ты емес 

V. О?улы?пен ж?мыс.  339-жатты?у.  Ше?бердегі с?здерде екпін ?ай буын?а т?скен. Екпін т?спей т?р?ан ?осымшаларды бір б?лек, екпін т?сетін с?здерді бір б?лек жазы?дар.

VI.    «Тіл-?нер»   ойыны.   ?ш тілді білеміз бе?

?аза? тілі

Орыс тілі

Шет тілі

VII.  Ойын.   Білімі?ді бай?ап к?р?  Конверт ар?ылы ?р топ  конверттерді та?дап алады. 

І топ.

«Ту?ан жер келбеті»  (О?ушылар ма?ал-м?телдер жазады.)

ІІ топ.

«Алтын бесік-ту?ан жер»  (О?ушылар на?ыл с?здер жазады)

ІІІ топ

«Ту?ан жердей жер болмас» (ша?ын ойтол?ау жазу. )

 VІІІ.  Саба?ты бекіту.

Абайды?  «?ылым таппай ма?танба»  деген ?ле?інен екпін т?спейтін с?здерді табу. 

ІХ. ?й тапсырмасы: 342-жатты?у, 344-жатты?у  Ережелерді жаттау.

Х.  Ба?алау:  Жауап беру де?гейлеріне байланысты  ба?алау.