"Музыкалық шығармаларда кездесетін өлшемдер, штрихтар, екпіндер және динамикалық белгілер"

Музыка  мектебінде  әр  аспапта  сабақ  беру  әдісі  жалпы  орта  білім   беретін   мектептерден   бөлек.   Әрбір  оқушымен  жекелей   сабақ   өткізіліп, қабілет   мүмкіндігіне   қарай   нақты   жұмыстар   жүргізіледі.

 Аспапты меңгерту  мен   қатар,  теориялық   білімдерін   байытып,   жетілдіріп   отырамыз.

Мен   оқушылармен    жекелей   сабақ   беру   барысында,   қобыз   аспабын меңгертудің   төмендегі   жұмыс   жоспарын   басшылыққа    аламын,  осы әдістер   арқылы   жақсы   нәтижелерге   жетемін.

Сабақтың жоспары:

·        Сабақты дұрыс ұйымдастыру

·        Қобызшының   отырысы,  оң   және   сол  қол  қойылымдары                  

·        Музыкалық  шығармамен  жұмыс  жасау

·        Оқушының  қабілетін, жас ерекшелігін ескеру

·        Апликатура   және   штрихтарды   меңгерту

·        Музыканы түсінуге, мәнерлі ойнауға үйрету

·        Оқушының    музыкалық     қабілетін  жетілдіру

·        Күрделі  шығармаларды өз бетінше  талдап,оқуға  үйрету

·        Нотаны парақтан бірден жүгірте оқуды меңгерту

Ашық  сабақ

       Музыкалық   шығармаларда  кездесетін өлшемдер, штрихтар, динамикалық белгілер және екпіндер.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:  Музыкалық  шығармаларда  кездесетін   өлшемдердің тұрлері,  шрихтарыдың   орындау ерекшеліктері, екпін түрлері  мен дыбыс динамикасыны  орындау  әдістері. 

Дамытушылық:  Күрделі  шығармаларды  оқыту барысында   оқушының  шығармашылық  қабілетін  ашу,  музыканы    сезінуге,   түсінуге баулу. Нотаны  жақсы  оқу  дағдыларын, ойнау  техникасын  дамыту.   

Тәрбиелік мақсаты: Ұлттық  өнер  мен  қатар  әлемдік классиктердің  шығармаларын  оқып  үйренуге  тәрбиелеу.

Сабақтың   әдісі: Жаңа  сабақты  меңгерту,  сұрақ-жауап, музыка  тыңдату, орындап  көрсету, өз  бетімен  жұмыс  жасауға  дағдыландыру.

Көрнекілік: Қобыз  аспабы,   күйсандық, оқулықтар, ноутбук.

Пәнаралық  байланыс:  Музыка   әдебиеті, сольфеджио, теория.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру  кезеңі:       

1.Сабаққа қалыпты  жағдай  жасау.

2.Сабаққа  дайындығы, оқу  құралдары, отырысы.

II.Қайталау сабағы.

III.Сергіту сәті (музыка тыңдау).

IV.Шығарманы  талдау,орындау.

V.Сабақты   бекіту.

VI.Үйге  тапсырма  беру.

VII.Оқушының   білімін   бағалау.

«Музыкалық  шығармаларда  кездесетін өлшемдер, штрихтар, динамикалық белгілер және екпіндер »

      Өлшемдер,штрихтар, екпіндер, динамикалық  белгілерді  интерактивті тақтаның  көмегімен слайд арқылы  көрсету. ( 1 слайд )

Музыкалық өлшемдер - Размер

Әлді және әлсіз үлестердің такт ішінінде кезектесіп орналасуы.        Өлшемдер  жай және күрделі  болып екіге бөлінеді.(2 слайд)

Жай өлшемдер   2/4; 3/4; 4/4;   Күрделі өлшемдер 3/8; 6/8; 9/8; 5/4;  7/4; 9/4;

Дыбысты  ойнаудың  түрлері - Штрихтар

Музыкалық  шығармаларды  орындау  барысында  оның  көркемділігіне,әсерлі  шығуына көбінесе  өлешдердің әртүрлі  штрихтардың, динамикалық белгілердің  және  екпіндердің алатын  орны  ерекше.              Әр бір аспаптың  өзіне  тән ерекшеліктеріне  байланысты  штрихтарды  орындау  әдісі болады.  (  3слайд)

Музыкалық екпіндер

Әр шығарма  белгілі бір екпінде орындалады. Оның  сипатына байланысты екпіні жай, орташа немесе жылдам  болуы  мүмкін. Оларды  итальян тіліндегі терминдермен  беріліп, шығарманың  басында  нота  жазбасының үстіңгі сол жағында  жазылады.  (4 слайд).

Динамикалық  белгілер

Музыкалық  шығармалар  бірде  жай, бірде қатты, бірде бәсең орындалады. Сондықтан  оның  күшін  көрсететін  белгілерді пайдаланамыз. Динамикалық  белгілер  әдетте итальян  тілінде  жазылып, көрсетіледі. (5 слайд)

Деташе, стаккато, легато, акцент,  пиццикато  штрихтарын  оқушылар   Оразбек Аружан және  Тұрсынова  Еңілік  шағын  шығармаларды  орындау  арқылы көрсетеді.

а) Украйнаның халық әні «По дороге жук»                                                                деташе  штрихына  арналған  шығарма.

б)  Р. Шуман  «Веселый крестьянин»  легато штрихына арналған шығарма.

в) Н.Бакланова «Хоровод» (үзінді)                                                                                       стаккато штрихына  арналған  шығарма.

г)С.Майкапар «Марш»                                                                                      акцент  штрихын көсету.

д ) В.Моцарт  «Аллегретто»                                                                                    пиццикато штрихымен орындау.

III.Сергіту сәті

И.Штраус   «Полька-пиццикато» -тыңдау

Австрияның ұлы композиторлары

В.А.Моцарттың  және  Ф.И.Гайднның   шығармалары.

               Австрияның  ұлы  композиторлары  Ф.Й.Гайднның  және            В.А.Моцарттың   шығармаларын   орындап   көрсету

Оразбек  Аружанның  орындауында   В.Моцарттың     шығармасы       «Песня пастушка»

Тұрсынова Еңліктің  орындауында  Й.Гайднның  шығармасы                           «Анданте»

1).Шығарманың  тональдығын  тауып, екпінін, өлшемін, динамикалық  белгілерін,  штрихтарын  және лиганың ерекшеліктерін нотадан қарап, ауызша талдап аламыз.

2) Шығарманы дыбыс күшін, екпінін, штрихтарына  көңіл  бөле  отырып нотасын  тікелей оқытамыз.

IV.Сабақты  бекіту. Венн диаграммасы( 10слайд)

V. Үйге тапсырма:  (11 слайд)

1) В.А.Моцарт «Песня пастушка» жаттау

2)Ф.И. Гайдн «Анданте» жаттау

VI. Еңбегін бағалау.

КҚМК «Күршім балалар музыка мектебі»

Ашық  сабақ­­­

Тақырыбы: «Музыкалық  шығармаларда  кездесетін өлшемдер,  штрихтар, екпіндер  және  динамикалық белгілер»

Оқытушы:  Тасболатова  Т.Б