Задания по истории Казахстана областной предметной олимпиады учителей 2016 г.
І. ТЕОРЕТИЧЕСКИЙ БЛОК
(всего 35 баллов, за каждый верный ответ - 1 балл)
(тестовые задания с одним правильным ответом)
1. На его личной печати был вырезан титул: «Бог – на Небе, Ха-хан – Могущество Божие на Земле. Печать Владыки Человечества». Надпись принадлежит:
А) Эмиру Тимуру Б) Берке-хану В) Чингиз-хану Г) Аттиле
2. Периодически Правители Казахского ханства предпринимали попытки кодификации обычного права (адата), до нашего современника, к сожалению, не дошли записи сводов законодательства, принятых в казахском обществе к началам ХVI и ХVII вв. Свод законов начала ХVII в.:
А) «Қасым ханның қасқа жолы» («Проторенный путь хана Касыма»)
Б) «Есім ханның ескі жолы» («Исконный путь хана Есима»)
В) «Жеті жарғы» («Жеты жаргы» хана Тауке)
Г) «Великая Яса»
3. Одной из характерных форм массового протеста и сопротивления народных масс средневекового общества на территории Казахстана являлось:
А) Фактическое устранение специально выбранными народом людьми своего сюзерена Б) Требование заменить неугодного хана другим
В) Вооруженное нападение на ставку неугодного хана
Г) Откочевка в соседние государства или территории
4. Эмир Тимур правил в Средней Азии:
А) 20 лет (1370-1390) Б) 25 лет (1370-1395) В) 30 лет (1370-1400) Г) 35 лет (1370-1405)
5. Ниже приведен отрывок из «Тарих-и Рашиди» Мирзы Мухаммада Хайдара Дулати. В нем пропущено название государства, описываемого в нем: «Восточная окраина__________ примыкает к землям калмаков и (включает в себя) Барс-Куль, Эмиль и Иртыш. На севере он граничит с Кокча-Тенгизом, Бумом и Кара-Талом, на западе – с Туркестаном и Ташкентом, на юге с ферганским вилайетом, Кашгаром, Аксу, Чалышем и Турфаном... Протяженность всех земель составляет путь семи-восьми месяцев». О какой стране говорится во фрагменте источника?
А) Могулистане Б) О Государстве кочевых узбеков В) Ак Орде Г) Ногайской орде
6. Мирза Мудаммад Хайдар Дулати называл этого хана «полным властелином во всем Дешт-и Кыпчаке», и что он «приобрел такую известность и могущество, какого еще никто не имел после Джучи-хана». Речь идет о:
А) Хакназар-хане Б) Жанибек-султане В) Бурундук-хане Г) Касым-хане
7. Основателем Ногайской Орды считается:
А) Едиге Б) Муса-мирза В) Ваккас-биймангыт Г) Ногай
8. В Среднем жузе потомки Джанибека и Гирея находились у власти до:
А) 1822 г. (в результате отмены ханской власти царским самодержавием)
Б) 1824 г. (в результате отмены ханской власти царским самодержавием)
В) 1831 г. (в результате отмены ханской власти царским самодержавием)
Г) 1867 г. (в результате отмены ханской власти царским самодержавием)
9. Традиционный ритуал избрания в ханы подъемом на белой кошме в ХVII в. проходил:
А) в Мавзолее Джучи-хана Б) в Мавзолее Ходжа Ахмеда Ясауи
В) на дворцовой площади в Сыгнаке Г) на центральной площади Сарай-Берке
10. Калмыками стали называться мигрировавшие в первой половине 20-х гг. ХVII в. через Северный Казахстан на Нижнюю Волгу, в Прикаспийские степи, ойратские племена:
А) Хошоутов Б) Торгоутов В) Чоросов Г) Дербетов
11. В рамках исторически сложившейся иерархии среди чингизидов приоритетное право на наследование верховной власти в Казахском Ханстве принадлежало в первую очередь, ближайшим родственникам умершего или погибшего хана:
А) сначала его сыновьям Б) сначала его братьям
В) сначала братьям его отца (дядям) Г) сначала его старшим сыновьям и дочерям
12. После гибели Барака-хана Ак Орды, на ханство был избран 17-летний Абулхайр, сын Давлат-и -Шайх-оглана. Это произошло в:
А) 1426 г. Б) 1428 г. В)1433 г. Г) 1434 г.
13. Казахские торе (султаны) вели свое происхождение, согласно традиционным представлениям кочевников, от старшей линии потомков Чингиз-хана:
А) Джучидов Б) Чагатаидов В) Тулуидов Г) Угэдэидов
14. В ХIХ в. среди книг, подаренных Франческо Петраркой одной из местных церквей был обнаружен памятник Кыпчакского языка кон. ХIII - нач. ХIV вв. - «Кодекс Куманикус». В него входят латино-персидско-кыпчакский словарь, грамматика тюркского языка и многое другое. Где сегодня хранится это уникальное произведение?
А) в библиотеке церкви Святого Марка в Венеции Б) в библиотеке Ватикана в Риме
В) в Британской библиотеке Г) в библиотеке Собора Санта Мария дель Фьоре во Флоренции
15. Господствующим племенем в Ак Орде (Кок Орде) были кыпчаки, в Ногайской орде мангыты, а в Могулистане......
А) Усуни Б) Жалаиры В) Дуглаты Г) Албаны
16. Мухаммед Шейбани хан погиб в ноябре 1510г., завлеченный военной хитростью в ловушку:
А) казахским ханом Касымом Б) могульским ханом Саидом В) иранским ханом Исмаилом I Г) тимуридом Бабуром
17. По словам известного казахстанского историка В.П. Юдина «самым кочевым» из кочевых образований Дешт-и Кыпчака:
А) было Казахское ханство Б) была Ногайская Орда В) был Могулистан Г) была Жембойлукская Орда.
18. Историческое предание относит разделение казахских племен на жузы ко времени правления хана:
А) Касыма Б) Хакназара В) Есима Г) Жангира
19. Правитель Золотой Орды темник Мамай был разбит войсками Дмитрия Донского на Куликовом поле в:
А) 1380г. Б) 1385г. В) 1390г. С) 1395г.
20. Последним старшим (общеказахским) ханом на казахском престоле был:
А) Абулхаир-хан Б) Аблай-хан В) Тауке-хан Г) Нуралы-хан
21. Переселение уйгур и дунган в Семиречье и Северный Кыргызстана происходило в:
А) 1881-1883 гг. Б) 1881-1885 гг. В) 1883-1885 гг. Г) 1877 гг.
22. Согласно переписи населения 1897г. самым крупным городом Казахстана (36 446 жителей) считался город:
А) Верный Б) Семипалатинск В) Уральск Г) Кустанай
23. В 1726 г. на знаменитом совете в Ордабасы военачальником общеказахского войска был избран:
А) Канжыгалы Богембай Б) Каракерей Кабанбай В) Абулхаир-хан Г) Тауке-хан
24. Аманат (историческое значение) – это:
А) Заложник, даваемый в обеспечение договора
Б) Посредник, выступающий при заключении договора
В) Чистокровная породистая лошадь
Г) Трудовая помощь родственникам
25. Если в конце ХIХ в. в горнорудной промышленности насчитывалось 19 тысяч рабочих, то к 1902г. их уже стало:
А) 25 тыс. чел. Б) 30 тыс. чел. В) 40 тыс. чел. Г) 45 тыс. чел.
(тестовые задания открытого характера)
26. Партия «Алаш» в своем проекте программы предлагала принципы организации государственности:
27. Цель поездки 1858 году Ч. Валиханова в Кашкар......
28. Уездный начальник докладывал: «Толпа казахов, около тысячи человек, несмотря на все усилия исполнить высочайшую волю, заявила, что людей на работу не дадут, умрут до последнего ... Затем, разойдясь по канцеляриям, уничтожила списки призываемых» о...... восстании
29. 1935 году вышла одна из значительных его работ – книга «Прошлое Казахстана в источниках и материалах». Он был одним из инициаторов создания педагогического и медицинского институтов в Алматы и первым ректором в том и другом вузах.
30. Ревизионизм – ........
31. Парадигма, отражающая стечение обстоятельств, множество событий, наступающих в какой-либо области человеческой деятельности (на какой-либо территории) и характеризующих её в определённый период времени; стечение обстоятельств, сложившаяся обстановка, создавшееся положение...
32. По мнению исследователей у дай-массагетов был обычай.....
33. Орган принявший решение о ликвидации Алаш-Орды .....
34. Труды ученого были посвящены теме медицины и биологии. Им написаны первые оригинальные учебники на казахском языке: «Естествознание», «Животные», «Организм человека», «Охрана здоровья учащихся» и др. учебники. Значительный вклад он внес в развитие казахского языка и литературы. Фонетическим закономерностям посвящен исследовательский труд «Закон сингармонизма в казахском языке». Опубликовал очерк «Устная литература казахского народа», посвященный теоретическим вопросам казахского фольклора ......
35. Годы говорят:
Гражданская война...
Провозглашение КазАССР...
Проведена Земельно-водная реформа...
Курс на индустриализацию...
Годы бедствия...
Принятие первой Конституции Казахской ССР...
Массовоая репрессия...
Первая столица КазАССР – г.Оренбург...
Первые годы голода...
Создание союза «Кошчи»...
Решение о переходе на НЭП...
Стройтельство Турксиба...
Курс на коллективизацию...
Создание Казахской ССР...
ІІ. ПРАКТИЧЕСКИЙ БЛОК
(всего 26 баллов)
36. Приведенные ниже фрагменты замените социальным или историческим термином
(за каждый верный ответ 1 балл, максимальное количество – 5 баллов)
1. В 20-30 годах в довоенные годы применялась принудительная высылка лица или целой категории лиц в другое государство или другую местность.
2. Наиболее острая форма социальной борьбы населения внутри государства, противобоство внутренних сил за власть и решение основных жизненных проблем противоборствующих сторон.
3. Превратить Казахстан в зависимое государство, которое будет находиться под властью другого государства – таковы были планы фашизма на пути к установлению мирового господства.
4. Обобщённое название крайне правых политических движений, идеологий и соответствующая им форма правления диктаторского типа, характерными признаками которых являются милитаристский национализм – «союз».
5. В своей научной статье «Как казахи стремились к свободе» К. Милтон Дж. Кларк писали правду о возвращении народа на Родину, которые по разным причинам остались на териттории другого государства.
37. Прочитайте текст и дайте определение
(за каждый верный ответ 1 балл, максимальное количество – 5 баллов)
Недоказанное утверждение, предположение, выдвигаемое для объяснения какого-либо явления.
Это форма правления в государстве, при которой отсутствуют постоянные и легальные центральные органы власти. Управление государством ведётся стихийно по принципу децентрализации в зависимости от меняющегося желания толпы под действием различных ораторов и демагогов.
Наиболее крайняя форма расовой дискриминации. Означает лишение определенных групп населения в зависимости от их расовой принадлежности политических, социально-экономических и гражданских прав, вплоть до территориальной изоляции.
Форма правления, при которой глава духовенства, церкви является главой государства
Социально-политическая фантазия, несбыточная, неосуществимая мечта, вымышленное, научно не доказана, не существует в жизни, невозможно реализовать, в основном безошибочные проекты, лучше существующих обществ.
38. Исторический портрет (задание на соответствие)
(за каждый верный ответ 1 балл, максимальное количество – 5 баллов)
А) Общественный и политический деятель. Окончил экономический факультет лесотехнического института в Санкт-Петербурге. В 1917г. был назначен комиссаром по Казахстану. Один из организаторов создания национально-демократической политической партии «Алаш».
В) Поэт, ученый-тюрколог, переводчик, педагог-просветитель, публицист, общественный деятель, лингвист, основоположник казахской филологии. Выпускник Оренбургской учительской семинарии. Являлся одним из лидеров партии «Алаш».
С) Журналист, публицист, поэт, просветитель-педагог, переводчик. После окончания педагогических курсов работал учителем в аульной школе. Автор сборника стихов «Оян қазақ!». Жизнь и творчество тесно связаны с партией «Алаш».
Д) Видный общественный деятель Казахстана, правовед. Окончил юридический факультет Петербургского университета. В 1907г. избирался депутатом 2-й Государственной думы от Уральской области.
Е) Первый казахский профессиональный инженер-специалист. На IV Чрезвычайном мусульманском съезде в г.Коканде был избран премьер-министром. В 1919г. перешел на сторону Советской власти.
А. Байтұрсынов
М. Дулатов
М.Тынышпаев
Ә. Бөкейханов
Б. Қаратаев
39. Прочитайте текст и определите основную идею
(за каждый текст по 1 баллу, максимальное количество – 3 балла)
Сущность политики включала комплекс мероприятий, затронувших экономическую и социально-политическую сферу. Применены чрезвычайные меры в снабжении городов и армии продовольствием, свертывании товарно-денежных отношений, национализации всей промышленности, включая мелкую. Снабжение населения продовольственными и промышленными товарами по карточкам, всеобщая трудовая повинность и максимальная централизация управления народным хозяйством и страной в целом.
Захват рабоче-крестьянскими Советами власти в центре и на местах с первых дней вызвал вооруженное сопротивление свергнутых классов. Это война стала продолжением борьбы за власть. С 25 октября 1917 года страна разделилась на два враждующих лагеря по классовому признаку, борьба между которыми привела к кровопролитию.
В Оренбурге возник один из очагов Гражданской войны в Казахстане – административном центре Оренбургской губернии и Тургайской области. Во главе с делегатом II Всероссийского съезда Советов С. Цвиллингом был арестован ревком в городе Оренбурге.
Возмущение вызвало явное противоречие между традиционно командными действиями Центра и провозглашенными демократическими принципами перестройки. Расценив политический протест как угрозу власти, правительство отреагировало на него приведением в готовность алматинского гарнизона и оцеплением площади силами, во много раз превосходящими количество демонстрантов. По приказу правительства был создан секретный оперативный план «Метель - 86». Были задержаны и наказаны около 8500 человек.
40. Историчекие события
(за каждый верный ответ по 0,5 баллов, максимальное количество – 1 балл)
1. Событие 1954г.
А) ХХ сьезд КПСС
В) Решение о культе личности и его последствия
С) Возведение фундамента космодрома «Байкоңур»
Д) Первые испытание на Семипалатинском полигоне
Е) Восстание политических войнов в Кенгире
2. Одно из событий, повлиявших на национальную культуру и его особенности в 50-е годы
А) Решение о созданиии Немецкой автономной области.
В) Прибытие народов в Казахстан с других республик.
С) Нет должного внимания к преподаванию русского языка в школах с государственным языком обучения.
Д) Назначение постороннего человека на должность руководителя в Республике, не имеющего общего с областью.
Е) Выход в свет книги О.Сулейменова «АзиЯ»
41. Заполни таблицу: организации созданные в 1917г. (2 балла)
|
| Название организации | центры | Организаторы |
| 1 |
| Верный | руководителя в Республике |
| 2 | «Русско-мусульманская солдатская организация» | -
|
|
| 3 |
| Петропавл |
|
| 4 | «Революционный союз казахской молодежи» |
|
|
| 5 | «Жас қазақ» |
|
|
42. Хронология событий международных отношений (3 балла )
| Место | События международных отношений | время |
|
| Республика Казахстан, Республика Кыргыстан, Китайская народная Республика, Российская Федерация, Республика Таджикистан |
|
|
| Соглашение о создании СНГ |
|
|
| Вывод союзных войск |
|
|
| Проведены первые ядерные испытания |
|
|
| Присоединился к заключительному акту организации по безопасности и сотрудничеству в Европе |
|
|
| Прошло заседание организации по безопасности и сотрудничеству в Европе |
|
|
| Прекращена работа организации Варшавского договора |
|
|
| Встреча Президента Республики Казахстан, Председателя Китайской Народной Республики. Была подписана Бишкекская декларация |
|
|
| Декларация по ядерному оружию и обеспечение безопасности |
|
|
| Переселение корейцев из Дальнего Востока в Казахстан |
|
43. Установите правильную последовательность в развитии экономики Республики
Казахстан за годы независимости (1 балл)
1. Разгосударствление и приватизация крупнейших предприятий республики, привлечение иностранных инвесторов и управляющих, формирование финансовой системы, основанной на национальной валюте – тенге.
2. Процесс поиска новой модели рентабельной экономики (хозрасчет, кооперативы).
3. Разрыв хозяйственных связей с республиками бывшего СССР, вытеснение Казахстана из рублевой зоны и единого промышленного комплекса.
4. Достижение высоких макроэкономических показателей.
5. Период неустойчивой стабильности.
Установите правильную последовательность в политическом развитии Республики Казахстан за годы независимости (1 балл)
1. Процесс поиска модели политической системы Казахстана, учитывающей политические, экономические, социокультурные, психологические, геополитические и национальные особенности страны.
2. Становление парламентско-президентской формы правления.
3. Усиление и рост демократической составляющей политической системы страны.
4. Процесс создания архитектуры политической системы страны.
44. Перечислите основные мероприятия большевиков на территории Казахстана (20-30-е годы ХХ века). Оформите в виде таблицы. Дайте свою оценку тому, что дала Советская власть народу Казахстана? (4 балла)
ІІІ. ТВОРЧЕСКИЙ БЛОК
(всего 39 баллов)
Даны темы эссе
(коллегиальным решением всех участников олимпиады выбирается одна тема для всех)
Для осуществленя каких целей организуется всемирная выставка ЭКСПО – 2017?
Цель Алаша и независимый Казахстан
Инновационные процессы в системе образования
Воспитание личности как субъекта межкультурных отношений
Критерии оценивания:
Смысл высказывания раскрыт - 10 баллов
Смысл высказывания в явном виде не раскрыт, но содержание ответа свидетельствует о его понимании -3 балла
Смысл высказывания не раскрыт, содержание ответа не даёт представления о его понимании - 0 баллов
Суждения и аргументы раскрывается с опорой на теоретические положения, выводы и фактический материал - 10 баллов.
Суждения и аргументы приведены с опорой на теорию, но без использования фактического материала ИЛИ суждения и аргументы приведены с опорой на фактический материал, но без теоретических положений - 6 баллов
Суждения и аргументы не приведены - 0 баллов
2016 ж. мұғалімдердің облыстық пән олимпиадасының Қазақстан тарихы пәнінен тапсырмалары
І. ТЕОРИЯЛЫҚ БЛОК
(барлығы 35 балл, әрбір дұрыс жауап - 1 балл)
(бір дұрыс жауаппен тест тапсырмалары)
1. «Аспанда – Тәңір, Хан – жер бетіндегі құдырет. Адамзат иесінің мөрі» мөріге ойылып жазылған сөздер кімге арналған:
А) Әмір Темірге Б) Берке-ханға В) Шыңғыс ханға Г) Аттилаға
2. Қоныс тұраққа, мал-мүлікке, адамдар арасындағы қарым-қатынасқа қатысты туындайтын дау-шардың шешімдері сараланды:
А) «Қасым ханның қасқа жолы» Б) «Есім ханның ескі жолы»
В) «Жеті жарғы» Г) «Ясы»
3. 1579 ж. Баба сұлтанның қазақ ханына берген қалалары:
А) Сауран мен Созақ Б) Испиджап пен Тараз В) Алмалық пен Баласағұн Г) Сауран мен Йасы
4. Орта Азияда Әмір Темір биледі:
А) 20 жыл (1370-1390) Б) 25 жыл (1370-1395) В) 30 жыл (1370-1400) Г) 35 жыл (1370-1405)
5. Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарих-и-Рашиди» еңбегінде: «Шығыс шеті___________қалмақтардың жерімен шектеседі және Барыскөл, Емел және Ертісті өзіне қосады. Солтүстігінде оның шекарасы Көкшетеңіз (Балқаш), Түркістанмен және Ташкентпен шектеседі, оңтүстігінде Ферғана уәлаятымен, Қашғар, Ақсу, Шалыш және Тұрфанмен шектеседі» айтылған ел:
А) Моғолстан Б) Көшпелі өзбектер мемлекеті В) Ақ Ордада Г) Ноғай ордасында
6. Мұхаммед Хайдар Дулати Қасымның бүкіл Дешті Қыпшақ даласына билік жүргізгенін, Жошыдан кейін бұл жұртта одан ұлы хан болған емес деді:
А) Хакназар хан туралы Б) Жәнібек сұлтан туралы В) Бұрындық хан туралы Г) Касым хан туралы
7. Ноғай Ордасының негізін қалаушы:
А) Едіге Б) Муса мырза В) Ваккас би маңғыт Г) Ноғай
8. Орта жүз билігінде Жәнібек пен Керей ұрпақтары отырды:
А) 1822ж. (нәтижесінде хандық билік жойылды)
Б) 1824 ж. (нәтижесінде хандық билік жойылды)
В) 1831 ж. (нәтижесінде хандық билік жойылды)
Г) 1867 ж. (нәтижесінде хандық билік жойылды)
9. ХVII ғ. ақ киізге хан сайлау дәстүрлі салт өтті:
А) Жошы хан кесенесінде Б) Қожа Ахмет Йассауи кесенесінде В) Сығанақтағы сарай алаңында Г) Сарай-Беркенің орталық алаңында
10. ХVII ғ. 20 жылдары Солтүстік Қазақстаннан төменгі Еділге, Каспий маңы даласында қоныстанған ойрат тайпаларын қалмақтар деп аталған тайпа:
А) Хошоуттар Б) Торгоуттар В) Чоростар Г) Дербеттер
11. Сол кездегі салт-дәстүр бойынша, байлыққа қосымша, хан болып сайлану үшін төре тұқымы, яғни Шыңғыстың ұрпағы болу басты талап еді. Мұрагерлікке ие бола алатындар:
А) бірінші ұлдары Б) ағалары В) әкесінің ағалары Г) үлкен қыздары мен ұлдары
12. Ақ Орданың ханы Барақ қайтқаннан кейін билікке 17 жасар Давлат-и -Шайх-оғлы ұлы Әбілқайыр келді:
А) 1426 ж. Б) 1428 ж. В)1433 ж. Г) 1434 ж.
13. Қазақ төрелері (сұлтандары) көшпенділер дәстүріне сәйкес шығу тегі Шыңғыс ханның тарайтын тармағы:
А) Жошыдан Б) Шағатайдан В) Төледен Г) Үгедейден
14. ХIХ ғ. Франческо Петрарконың жергілікті жердің шіркеуінің сыйлаған кітаптардың арасында қыпшақ тілінде жазылған ХIII ғ. аяғы - ХIV ғ. басына жататын «Кодекс Куманикус» ескерткіші табылды. Ескерткіште латын-парсы-қыпшақ сөздігі, түрік тілі грамматикасы және т.б. Бүгінгі күні шығарма сақталуда:
А) Венециядағы Әулие Марк кітапханасында Б) Римдағы Ватикан кітапханасында
В) Британия кітапханасында Г) Флоренциядағы Санта Мария дель Фьоре шіркеуінде Собор кітапханасында
15. Ақ Ордада (Көк Орда) қыпшақтар, Ноғай Ордасында маңғыттар, Моғолстанда басым тайпа:
А) Үйсін Б) Жалаирлар В) Дулаттар Г) Албандар
16. Мухаммед Шайбани хан 1510 жылы қарашада қаза болды. Әскери айламен құрыққа түсірді:
А) Қасым Б) моғол ханы Саид В) иран ханы І Исмаил Г) темір әулеті Бабыр
17. Белгілі Қазақстандық тарихшы В.П. Юдиннің сөзі бойынша «ең көшпелі» Дешті Қапшақ көшпелі бірлестіктерінен құрылды:
А) Қазақ хандығы Б) Ноғ Ордасы В) Моғолстан Г) Жембойлық Ордасы
18. Тарихи деректер бойынша қазақ тайпаларының жүздерге бөлінуі болды:
А) Қасым тұсында Б) Хакназар тұсында В) Есім тұсында Г) Жәңгір тұсында
19. Алтын Орданың Мамай қолбасшылық еткен әскері Куликово даласында Дмитрий Донской бастаған орыс әскерінен жеңіледі:
А) 1380ж. Б) 1385ж. В) 1390ж. Г) 1395ж.
20. Қазақ билігінде Ұлы (жалпықазақ) хандардың соңғы ханы:
А) Әбілқайыр Б) Абілай В) Тәуке Г) Нұралы
21. Жетісу мен Солтүстік Қырғыстанға ұйғырлар мен дүнгендер қоныс аударды:
А) 1881-1883 жж. Б) 1881-1885 жж. В) 1883-1885 жж. Г) 1877 жж.
22. 1897 жылы халық санағына сәйкес (36 446 халық) Қазақтандағы ірі қала:
А) Верный Б) Семей В) Орал Г) Қостанай
23. 1726 ж. Ордабасы кеңесінде жалпықазақ қолбасшысы болып сайланды:
А) Қанжығалы Богембай Б) Қаракерей Қабанбай В) Әбілқайыр Г) Тәуке
24. Аманат (тарихи маңызы) - .....
А) Келісімді қамтамасыз етуде кепілдікке беру
Б) Келісім шартқа отырған кезде делдалдық болатын тұлға
В) Асыл тұқымды жылқы Г) Туысқандарға еңбек көмегін көрсету
25. ХIХ ғ. аяғында тау-кен өндірісінде 19 мың жұмыскер болса. 1902 ж. саны жетті:
А) 25 мың адам Б) 30 мың адам В) 40 мың адам Г) 45 мың адам
(ашық тест тапсырмалары)
26. «Алаш» партиясы өз бағдарламасының жобасында мемлекеттік құрылымның қандай нысанын ұсынды?
27. Ш.Уәлихановтың 1858 жылғы Қашқарияға саяхаты сипаты жағынан......
28. «Мыңға тарта қазақтардың тобы біздің еркімізге бағынбай, жұмысқа адам бермейтіндерін, соңғы адамдары қалғанша шайқасатындарын мәлімдеді. Соңынан кеңселерге шабуыл жасап, шақырылғандардың тізімін жойды»,- деп айтылған көтеріліс.........
29. Бұл адамның «Қазақстанның өткені деректер мен құжаттарда» атты кітабы 1935 жылы жарық көрді. Алматыда педагогикалық және медициналық институттар құруды бастаушылардың бірі, бұл оқу орындарының тұңғыш ректоры болды....
30. «Ревизионизм» сөзінің мағынасы....
31. Дәл сол уақыт үшін қалыптасқан нақты жағдайлар, нақты шарттар, кез келген салада уақытша қалыптасқан хал-ахуал:
32. Зерттеушілердің пікіріне қарағанда дай - массагеттерде болған рәсім...
33. «Алашорда» үкіметі мен оның аймақтық бөлімшелерін толық жою туралы бұйрық шығарған орган.....
34. Медицина, биология тақырыбындағы «Табиғаттану», «Жануарлар», «Адамның тән тірлігі», «Оқушылардың саулығын сақтау» т.б оқулықтары мен қазақ тілі мәселелеріне арналған «Қазақ-қырғыз тіліндегі сингармонизм заңы, әдебиет фольклор мәселелерін қарастырып, зерттеген......
35. Жылдар сөйлейді
Азамат соғысы...
Қазақ АКСР-нің құрылуы...
Жер-су реформасының жүргізілуі...
Индустрияландыруға бағыт алу...
Ұлы нәубат...
Қазақ КСР-нің тұңғыш Конституциясының қабылдануы...
Жаппай репрессиялардың орын алуы...
Орынбордың Қазақ АКСР-нің тұңғыш астанасы...
Алғашқы ашаршылық жылдары...
«Қосшы одағының» құрылуы...
Жаңа экономикалық саясатқа көшу туралы шешім...
Түрксібтің салынуы...
Ұжымдастыруға бағыт алу...
Қазақ КСР-нің құрылуы...
ІІ. ПРАКТИКАЛЫҚ БЛОК
(барлығы 26 балл)
(мәтіндік тапсырмалар)
36. Асты бір сызықпен сызылған фрагменттерді қоғамдық немесе тарихи терминмен ауыстырыңыз (әрбір дұрыс жауап 1 балл, ең көп саны – 5 балл)
1. 20-30 жылдары халыққа, оның ішінде жеке ұлттарға қарсы бағытталған күшпен көшіру халықтарды жаза ретінде туған жерінен басқа өлкеге жер аудару саясаты соғысқа дейін қолданды.
2. Жұмысшы-шаруа Кеңестерінің орталықтағы және жергілікті жерлердегі билікті басып алуы алғашқы күннен-ақ құлатылған таптардың қарулы қарсылығын туғызды. Мемлекет ішінде билік үшін сол ел азаматтарының өзара соғысы билік үшін күрестің жалғасы болып шықты.
3. Қазақ елін бiр елге тәуелді елге айналдыру, ал оның халқын құлдыққа түсіру – гитлершілердің дүниежүзілік үстемдік орнату жолындағы басты нысандарының бірі болды.
4. Соғыс жылдарындағы әдебиеттердің алдыңғы қатарлы мақсаттарының бірі – халықтардың өскелең ұлттың таным-түсінігін көрсету ұлттық характерінің ерлігін ашу, әрбір халықтың негізгі идеологиясы шовинистік, агрессиялық бағыт болып табылатын реакциялық саяси ағымға қарсы бірлескен күреске қосқан үлесін бекіту болып табылады.
5. К. Милтон Дж. Кларк өзінің «Қазақтар еркіндікке қалай ұмтылды?» атты ғылыми мақаласында түрлі себептермен бөгде мемлекет аумағында қалған адамдарды отанына қайтарылған халықтар туралы шындықты жазды.
37. Төменде берілген түсініктерді қатысты терминмен байланыстырыңыз
(әрбір дұрыс жауап 1 балл, ең көп саны – 5 балл)
Фактілермен әлі дәлелденбеген ғылыми болжам
Грек ойшылдарының еңбектерінде кездесетін басқару нысаны; билік жауапсыз популистердің, демагогтардың қолында шоғырланатын, саяси экстремизм түрінде, халық топтарының, тобырдың деструктивті әрекеттерінде, үкіметке, парламентке ультиматум қоюдан, мемлекеттік мекемелерді басып алу, өрт қою, диверсиямен байланысты санасыз акциялардан көрінетін демократияның шектен тыс тұрпайы түрі –
Нәсілдік белгілеріне бола байырғы тұрғындарды арнаулы қамаушада, оқшауландырып ұстау арқылы саяси, әлеуметтік-экономикалық және азаматтық құқыларынан айыратын нәсілдік кемсітушіліктің шектен шыққан түрі –
Саяси билік шіркеу басшысының, дін басының қолында шоғырланатын басқару түрі –
Әлеуметтік-саяси қиял түрі, орындалмайтын арман, ойдан шығарылған, ғылыми негізделмеген, шынайы өмірде жоқ, жүзеге асыру мүмкін емес, көбіне өмір сүріп отырған қоғамнан әлдеқайда жақсы, мінсіз жобалар –
38. Аса көрнекті тарихи қайраткерлерді олардың өмір –деректерінен үзіндісі негізінде атаңыз (сәйкестендіруге тапсырма)
(әрбір дұрыс жауап 1 балл, ең көп саны – 5 балл)
А) Қоғам және саяси қайраткері. Санкт-Петербордағы орман-техникалық институтының экономика факультетінің түлегі. 1917 жылы Уақытша Үкіметтің Қазақстандағы комиссары болып тағайындалды. Алаш партиясы құрылтайшыларының бірі.
В) Ақын, түріктанушы-ғалым, аудармашы, ағартушы-педагог, публицист, қоғам қайраткері, тілтанушы, қазақ филологиясының негізін қалаушы. Орынбор мұғалімдер семинариясының түлегі. Алаш партиясы құрылтайшыларының бірі.
С) Журналист, публицист, ақын, ағартушы-педагог, аудармашы. Педагогикалық курстарын тәмәмдаған, ауылдық мектепте мұғалім болған. «Оян, қазақ» жинағының авторы. Оның өмірі мен қызметі Алаш партиясымен тығыз байланысты.
Д) Қазақстанның көрнекті қоғам қайраткері. Санкт-Петербор университетінің заң факультетінің түлегі. 1907 жылы Орал облысынан ІІ Мемлекеттік Думаның депутаты ретінде сайланған.
Е) Қазақтың тұңғыш кәсіби инженері. IV Төтенше мұсылмандық съезде Қоқан Автономиясының Уақытша үкіметінің премьер-министрі болып сайланған. 1919 жылы Кеңес өкіметі жағына өтті.
А. Байтұрсынов –
М. Дулатов –
М. Тынышпаев –
Ә. Бөкейханов –
Б. Қаратаев –
39. Мәтінді талдай отырып, негізгі ойды анықтаңыз
(әрбір мәтінге 1 балл, ең көп саны – 3 балл)
Азамат соғысы жылдарындағы қалыптасқан қиындықтармен байланысты Кеңес өкіметі 1918 жылдың орта кезінде елдегі барлық материалдық ресурстармен, адам күштерін барынша жұмылдыру, қалаларды, өнеркәсіп жұмысшыларын, Қызыл Армияны азық-түлікпен қамтамасыз ету, елде қатал еңбек тәртібін орнату мақсатында енгізді. Бұл экономикалық күйзеліс, Кеңес мемлекетін шетел интервенттері мен ішкі жаулардан қорғаудың қажеттілігінен туған еді. Ол бойынша елдегі байлар мен кулактардың қолындағы тауарлы астықтың көп бөлігі ешқандай қайтарымсыз алынды, бұқара халықты азық-түлікпен бір орталықтан қамтамасыз ету көзделді, ауыл шаруашылық өнімдерін өз еркімен сатуға тыим салынды.
Жұмысшы-шаруа Кеңестерінің орталықтағы және жергілікті жерлердегі билікті басып алуы алғашқы күннен-ақ құлатылған таптардың қарулы қарсылығын туғызды. Ол билік үшін күрестің жалғасы болып шықты. Ел 1917 жылғы 25 казаннан бастап соғыс жағдайында өмір сүрді немесе бұл дата елді таптық белгісі бойынша бір-біріне жау екі лагерьге бөліп тастады, арадағы күрес бітіспес қанды қырғынға ұласты. Қазақстанда негізгі ошақтарының бірі Орынбор губерниясы мен Торғай облысының әкімшілік орталығы Орынборда – Кеңестердің II Бүкілресейлік съезінің делегаты С. Цвиллинг бастаған революциялық комитетті тұтқындауымен пайда болды.
Саяси тәуелсіздікті талап еткен ұрандармен алғашында 300-дей адам жиналып, кешкісін көтерілісшілер саны 20 мыңға жетті. Бірақ көтерілісшілердің қойған талап-тілектері аяқ асты етіліп, «бұзақыларды» күшпен тарату мақсатында алаңға құқық қорғау органдарының қызметкерлері мен арнайы әскери күштер тобы жеткізілді. КСРО ІІМ-нің бұйрығы негізінде дайындалған «Құйын» операциясы бойынша көтеріліс қатыгездікпен басып жаншылды. Келесі күні алаңға қайта жиналмақ болған көтерілісшілерге қарсы әскер күші қолданылды. Көтерілісшілердің қалған топтарын ығыстыру үшін жедел отряд, милиция мен жасақшылардан арнайы топтар құрылып, қала көшелеріне аттандырылды. Алаңдағы көтерілісшілер таратылған соң ішкі істер бөлімдеріне 2401 адам жеткізілген, қала сыртына апарып тасталғандарды қосып есептегенде барлығы 8,5 мың адам ұсталған
40. Тарихи оқиғаның белгілі бір уақыт аралықтарының дамуында анықтай білуі, ажырата білуді қажет ететін логикалық сұрақ
(әрбір дұрыс жауап 0,5 балл, ең көп саны – 1 балл)
1. 1954 ж. болған оқиға
А) КОПКП-ның ХХ сьезі
В) «Жеке адамға табынушылық және оның зардаптары туралы» қаулы
С) «Байқоңыр» ғарыш айлағы космодромының іргесі қаланды
Д) Семей полигонында алғаш рет қуаттылығы 500 килотонналық сутегі бомбасы сыналды
Е) Майдангерлер болған саяси тұтқындардың Кеңгірдегі көтерілісі
Қарама-қайшылықтарын шығара білуге арналған логикалық сұрақ
2. 50-жылдарда ұлттық мәдениет пен оның ерекшеліктеріне кері әсер еткен оқиғалардың бір көрінісі
А) Неміс автономиялық облысын құру туралы шешімнің қабылдануы
В) Қазақстан халқына өзге республикалардан адамдардың келіп қосылуы
С) Қазақ тілді мектептерде орыс тілін оқытуды жақсартуға көңіл бөлінбеуі
Д) Республика басшылғына өлкеге ешқандай қатысы жоқ адамның тағайындалуы
Е) О.Сүлейменовтің «АзиЯ» кітабының жарық көруі
41. Кестені толтырыңыз: 1917 жылғы құрылған ұйымдар (2 балл)
|
| Ұйымның атауы | Орналасқан жері | Ұйымдастырушылар |
| 1 |
| Верный |
|
| 2 | «Солдаттардың орыс-мұсылман ұйымы» |
|
|
| 3 |
| Петропавл |
|
| 4 | «Қазақ жастарының революцияшыл одағы» |
|
|
| 5 | «Жас қазақ» |
|
|
42. Халықаралық қатынастарға байланысты оқиғалардың хронологиясын анықта (3 балл )
| Орны | Халықаралық қатынас оқиғасы | Уақыты |
|
| Қазақстан Ресеймен, Өзбекстанмен, Түркменстамен, ҚХР-мен Қырғыстан шекараға қатысты мәселелерді толық реттеді |
|
|
| Тәуелсіз Мемлекеттер Одағын құру туралы шешім қабылданды. |
|
|
| Кеңес әскерлерін әкету |
|
|
| Алғашқы ядролық сынақ өткізілді. |
|
|
| Қазақстанның жалпыадамзаттық қауымдастыққа енуіндегі үлкен қадам Еуропамен қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі кеңестің қорытынды актісіне қол қойды |
|
|
| Еуропамен қауіпсіздік және ынтымақтастық Кеңесі өтті |
|
|
| Варшава шарты енетін елдер ұйымының жұмысы тоқтатылды |
|
|
| Қазақстан-Қытай арасындағы келісімдер нәтижесінде, шекараны нақтылау негізінен аяқталып, өзара келісімге қол қойылды |
|
|
| Ядролық қаруға байланысты бірлескен шаралар декларациясы |
|
|
| Қиыр Шығыстан Қазақстанға корейлерді қоныс аудару |
|
43. Қазақстан Республикасының тәуелсіздік жылдарындағы экономикасының даму дұрыс реттілігін орында (1 балл)
1. Теңге – ұлттық валюта негізінде қаржы жүйесін қалыптастыру, басқарушылар мен шетел инвесторларды тарту, республиканың ірі кәсіпорындарын жекешелендіру және мемлекет иелігіне алу
2. Тиімді экономиканың (шаруашылық есеп, кооперативтер) жаңа моделін іздеу үдерісі
3. Қазақстанды рубльдік аймақтан және біртекті өндіріс кешенінен шығару, бұрыңғы КСРО республикаларымен шаруашылық байланыстардың үзілуі
4. Жоғары макроэкономикалық көрсеткіштерінің жетістіктері
5. Тұрақсыз тұрлаулығы кезеңі
Қазақстан Республикасының тәуелсіздік жылдарындағы саяси дамуының дұрыс реттілігін орында (1 балл)
1. Қазақстанның саяси моделін іздеуде елдің ұлттық, геосаяси, психологиялық, әлеуметтік-мәдени, экономикалық, саяси ерекшеліктерін есепке алатын үдеріс
2. Президенттік-парламенттік басқару формасының қалыптасуы
3. Елдің демократиялық саяси жүйесінің құрастырушысының өсуі және күшеюі
4. Елдің саяси жүйесінің архитектурасын құру үдерісі
44. ХХ ғ. 20-30 жылдары Қазақстан территориясында большевиктердің негізгі шараларын ата. Кестеге түсір. Қазақстан халқына Кеңес үкіметі не берді? Өз бағаңызды беріңіз. (4 балл)
ІІІ. ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ БЛОК
(барлығы 39 балл)
Эссе тақырыптары берілген
(қатысушылардың барлығына алқалық шешіммен бір тақырып таңдалады)
Дүниежүзілік ЭКСПО – 2017 көрмесін өткізудің еліміз үшін маңызы
Алаш мұраты және тәуелсіз Қазақстан
Білім беру жүйесіндегі инновациялық процесстер
Тұлға тәрбиесі мәдениетаралық қатынастардың субъектісі ретінде
Бағалау критериі:
Негізгі ойды ашуы - 10 балл
Негізгі ой ашылмаған, бірақ мазмұны бойынша түсінігі бар - 3 балл.
Негізгі ойы ашылмаған, мазмұны ешқандай түсінік бермейді - 0 балл
Өзіндік ойы, дәйектері байқалады - 10 балл
Өзіндік ойы түсініксіз келтірілген немесе келтірілмеген - 0 балл
Пікірі мен дәйектері теорияға негізделген, фактологиялық құжаттар келтірілген - 10 балл
Пікірі мен дәйектері теорияға негізделген, фактологиялық құжаттар келтірілмеген немесе пікірі мен дәйектері фактологиялық матералдары келтіріліп, теориялық ережесіз - 6 балл.
Пікірі мен дәйегі келтірілмеген - 0 балл
