Конституциялы? ???ы?тар мен міндеттер

$24. Конституциялық құқықтар мен міндеттер

Мақсаты:

Адам құқықтары ұғымы,Қазақстан

Республикасының азаматтығы,жеке

құқықтар мен бостандықтар

ұғымдарымен оқушыларды таныстыру

және түсінік беру.

Құқықтық санасын,құқыққа құрмет

дағдысын дамыту.

Құқықтық жауапкершілікке, заңды

сыйлауға баулу

Күтілетін нәтиже:

Оқушылар Қазақстан

Республикасының азаматтығы,жеке

құқықтар мен бостандықтар туралы

түсінік алады. Құқықтық

жауапкершілікке және заңды

сыйлауға үйренеді

Ми ға шабуыл

1. Қалай ойлайсыңдар, адам құқықтары

дегеніміз не?

2. Конституция дегеніміз не?

3. Егер бұл құқықтардың ішінен кейбіреуін

алып тастасақ, өмір қалай болар еді?

4. Адамның және азаматтың құқықтары мен

бостандықтары туралы не білесіңдер?

Конституция - конституциялық құрылысты

бекітетін, адам мен азаматтың

құқығы мен еркіндігін бекітетін,

мемлектеттік биліктің федеральдық

органдарын тағайындайтын негізгі

құрылтайшы саяси- құқықтық акт.

Декларация- тараптар мақұлдаған

жалпы принцитер мен

мақсаттарды қалыптастыратын

салтанатты акт

Міндет – адамдар бұлжытпай

орындауға тиісті тәртіп пен

қарым-қатынасқа қойылатын талап

Мораль - адамның іс-әрекетін

қайырымдылық пен зұлымдық,

әділдік пен әділетсіздік және т.б.

тұрғысынан реттеп отыратын

нормалар мен принциптер жүйесі.

Құқық- қоғамдағы адамдардың

өзара қарым- қатынасын реттеп отыратын

мемлекет белгілеп, қорғайтын нормалар мен

ережелер жиынтығы, осы нормаларды

зерттейтін ғылым

Қазақстанда балалардың

құқықтық жағдайы

мына заңдарда

көрініс тапқан

«…18 жасқа толғанға дейінгі әрбір адам бала болып саналады»

Бала құқығы туралы Конвенция. 1-бап

Қоғам балаларға қатысты түрде қамтамасыз етуі тиіс негізгі принциптер:

-Бала мүддесін барынша жақсы қамтамасыз ету;

• Кемсітпеу;
• Өмір сүру, есею және ержету құқығы;

• Бала көзқарастарына құрметпен қарау;

• Баланы қорғау, оның қоғам өміріне;

белсенді түрде қатысуын қамтамасыз ету.

• Өз-өзін қорғауға, заңмен қорғалу құқығы

• Өз пікірін білідруге

• Азаматтыққа құқығы

• Тегін білім алу құқығы

• Сабақтан тыс уақытта еңбек ету құқығы, өз жалақысы мен стипендиясын жарату құқығы

• Салымдар салып, оны пайдалану құқығы

• Өмір сүру құқығы
• Өмір сүру құқығы

• Өз ата-анасын білу құқығы

• Жеке өмір сүру құқығы

• Мамандық таңдау

құқығы

• Отбасында өмір сүріп, тәрбиелену құқығы

• Сөз, ар-ождан бостандығы

• Аты-жөні, ұлты болу құқығы

• Ата-анасымен, басқа да туыстарымен қарым-қатынас жасау құқығы

• Дұрыс тамақтану, тұрғын үй және медициналық көмек алу құқығы

• Балалар қоғам бірлестігіне қатысу құқығы

• Авторлық құқықты жүзеге асыру құқығы

• Сыйлыққа, мұраға алған заттарға жеке меншік құқығы

• Адамдық қадір-қасиетіне қолсұғушылықтан қорғану құқығы

• Мәдени және шығармашылық өмірге

жан-жақты қатысу құқығы

• Эксплуатацияның барлық түрінен

қорғану құқығы

Бала құқығы жөніндегі

құжаттар

Қай құжат артық?

40 жас

Президент

30 жас

Сенат депутаты

25 жас

Полиция, сот

20 жас

Мәслихат депутаты

18 жас

Сайлау, үйлену құқығы

17 жас

Өсиет жазу құқығы

16 жас

Төлқұжат, еңбек ету құқығы, қылмыстың барлық түрлері бойынша жауапқа тартылу

15 жас

Жұмыс істеу (рұқсатпен)

14 жас

Қылмыстық ісі үшін жауапқа тартылу, еңбекақыға иелік ету

10 жас

Асырап алуға, қорғаншы болуға келісім беру, ата-аналарының қайсысымен тұруын таңдау құқығы

6-7 жас

Тұрмыстық келісім шаралар, мектепке оқуға бару

0 жас

Туу, құқыққабілеттілікке ие болу

Сіздің құқықтарыңызды кімдер шектей алады?

• Сенің ар-ұятың
• Жалпыға ортақ нормалар мен әдеп ережелері
• Заңдар

Міндеттерім бар

Құқығым бар

Құқық Кітапхана ережесімен шектелген

Мен міндеттімін:

• білім алуға
• тәртіп сақтауға
• кітапхана қорының сақталуын
• үлкендерді сыйлауға;
• ана тілдің тазалығын сақтауға;
• әрдайым таза, ұқыпты жүруге;
• темекі шекпеуге, спирттік ішімдіктер ішпеуге

Кітапхананың оқу залында ары-бері жүріп жүрсің, өйткені сен еркіндік құқығым бар деп есептейсің

р

қ

ұ

қ

б

а

м

б

а

р

ы

рІм

мі

нд

ет

те

Еркін жүріп-тұру құқығы

Кітапханадағы тәртіпті

бұзбау міндеті

Құқық Кітапхана ережесімен шектелген

Балалар мына құқықтарды атағанын ескертеміз:

• Мектепке тегін оқуға,
• Ойнауға
• Демалуға
• Театрға баруға
• Өнермен айналысуға
• Дәрігерлік көмекті тегін алуға
• Дербес ойынға ие болуға
• Қалаған спорт түрімен шұғылдануға
• Туыстарға қыдыруға
• Өзенде шомылуға
• Табиғатты қорғауға
• Құстарға қамқорлық жасауға
• Ата-аналарына көмек беруге
• Мұғалімдерін тыңдауға
• Тәртіп бұзбауға
• Саябаққа баруға құқықты

Ереже

Май ОКЖ

Ереже – бұл кітапхана құжаты

Кітапхана ережесі оқушылар мен олардың ата-аналарының құқықтары ме н міндеттерін анықтайды

Оқырман залында досыңмен әңгімелесіп отырсың, өйткені сен сөз бостандығына құқым бар деп есептейсің

р

қ

ұ

б

қ

а

м

б

а

р

ы

рІм

мі

нд

ет

те

Кітапхана қызметкерлерін сыйлау міндеті, оқырмандарға кедергі келтірмеу міндеті

Сөз бостандығына құқық

Құқық Кітапхана ережесімен шектелген

Кітапханада ұялы телефон арқылы музыка тыңдап отырдың, өйткені мәдениет жетістіктерін пайдалану құқығым бар деп есептейсің

б

қ

а

ұ

р

қ

м

б

а

р

ы

рІм

те

ет

нд

мі

Мәдениет

жетістіктерін

пайдалануға

Кітапхана ережелерін орындауға

Құқық Кітапхана ережесімен шектелген

№ 1 Ереже

Міндетсіз құқық жоқ

№ 2 Ереже

« Өзіңе тілемейтініңді басқаға да тілеме»

№ 3 Ереже

Сенің құқығың басқалардың құқығы басталатын жерде шектеледі.