Т?рбие са?ат та?ырыбы: "Наурызым- ??т берекем!"
Т?рбие са?ат ма?саты: ?аза?ты? мейрамы - Наурыз мейрамы туралы о?ушылар?а т?сінік беру; ?лтжандылы??а, д?ст?рлерді ?астерлей білуге т?рбиелеу; ?йымшылдылы??а, ?нерге баулу
К?рнекілік: на?ыл с?здер, суреттер, ?лтты? та?амдар, ?лтты? б?йымдар, магнитофон, шарлар, г?лдер;
Барысы:
Наурыз – шы?ыс елдеріні? ?зіндік тарихы бар ежелгі мейрамы. Наурыз ?аза? тіліне тікелей аудар?анда «Жа?а к?н» деген ма?ынаны білдіреді. Жа?а жылды ?арсы алу – к?н мен т?нні? те?елу к?ніне с?йкес келеді. Наурыз – таби?атты? жа??аруыны?, малды? т?лдеп, а?ты? молаюыны? белгісі. ?аза? хал?ы б?лк ?нді жа?а, таза киімдерін киіп, салт-д?ст?р бойынша тазару,жа?ару к?ні деп ?арсы ал?ан.
Наурыз – к?ктем мен е?бекті?, досты? пен бірлікті? мейрамы болумен бірге, хал?ымызды? салт-д?ст?рлерін ??рметтеп,?лтты? ?асиеттерімізді бойына сі?іріп, жан-жа?ты дамы?ан ?негелі,?нерлі азамат т?рбелейтін ?лтты? мейрамымыз.Наурызды? ма?ынасы – наурыз парсыша «нау» (жа?а) ж?не «руз» (к?н) Жа?а жылды? бірінші к?ні деген ма?ына?а ие. Ол к?нтізбелік жылды? ?шінші айы (31 т?улік), к?ктемні? басы. ?аза?тар б?л мейрамды ?з-Наурыз мейрамы деп те атайды. Халы?ты? ежелгі наным-сенімінде наурызды? ал?аш?ы ?ш к?нінде жер-к?кті жарып ерекше дыбыс естіледі. М?ны тек ?ана ж?ма?тан шы??ан ?ой, сол ар?ылы оны ба?ып ж?рген ?ойшы ?ана естиді. Б?л к?ні б?кіл таби?ат?а, тіршілік иесіне, ?сімдік, жан жануар?а ерекше сезім, ?уат, ?асиет н?ры ??йылады.
О?ушы: «?лысты? ?лы к?ні» жайында а?ыз.
Бір к?ні Н?х пай?амбарды? кемесі ?азы??рт тауына келген с?тте жерді? бетін жайла?ан топан су кері ?айтады. Сол с?т жер бетіне табаны тиген барлы? тіршілік иелері к?к аспаннан т?скен ?асиетті ?азаннан бірге д?м татады. Содан, б?л к?нді «?лысты? ?лы к?ні» деп жариялайды. Наурызды тойлау тарихы ?лы Абай ?зіні? «Біраз с?зі ?аза?ты? ?айдан шы??аны туралы» жазбасында Наурыз тарихын к?шпелі халы?тарды? «хиби?и», «х?за?и» деп аталатын к?не заманына ?штастырады. Парсыны? «нау» с?зі ?рт?рлі ?згерістерге ?шыра?анымен, сол ма?ынада к?п халы?ты? тілінде са?талып ?ал?ан. Ол орысша нов (ай), немісше нойе, латынша нео. Осылайша «нау» с?зі ?нді-еуропалы? халы?тар дараланудан да б?рын пайдаланыл?ан.
?н: «Наурыз» хор
О?ушы: Наурыз неге жыл басы?
Жеріміз К?нді бір айналып шы?атын мерзім жылды? шартты т?рде ?ш ?ш айынан: наурыз, с?уір, мамыр к?ктем, маусым, шілде, тамыз жаз, ?ырк?йек, ?азан, ?араша к?з, желто?сан, ?а?тар, а?пан ?ыс мезгілдері болып б?лінетіні баршамыз?а аян. К?ктем наурызды? 22-інен, жаз маусымны? 22-інен, к?з ?ырк?йекті? 23-інен, ?ыс желто?санны? 23-інен басталады. Ендеше, Жа?а жылымызды? д?л 22 наурыздан басталуы жыл мезгілдеріні? астрономия за?дылы?ымен де д?л келеді.
О?ушы: Наурызды кім ?алай тойла?ан?
?лы ??ламалар ?бу Райхан Бируни, Омар ?айям т?різді ?лем таны?ан тарихи т?л?аларды? е?бектеріндегі Шы?ыс халы?тарыны? Наурыз мейрамын ?алай тойла?аны туралы деректерге назар аударса?, парсы тілдес халы?тарды?Наурызды бірнеше к?н тойла?ан. Я?ни, олар Наурыз к?ндерінде мынадай салт-д?ст?р, ырымдар жаса?ан:
?р жерде ?лкен от жа?ып, от?а май ??й?ан.
Жа?а ?нген жеті д?нге ?арап болаша?ты болжа?ан.
Жеті а? кесемен д?ст?рлі ?лтты? к?же «сумалы?» ?сын?ан.
Ескі киімдерін таста?ан.
Ескірген шыны ая?ты сындыр?ан.
Бір-біріне г?л сыйла?ан.
?йлеріні? ?абыр?асына д??гелек ою – «к?н символын» сал?ан.
?йлеріндегі тіреу а?аш?а г?л ілген.
Жамбы ату т?різді т?рлі жарыстар ?ткізген.
Б?л к?ні к?рі-жас м?з болып, бір-біріне жа?сы тілектер айт?ан, араздаспа?ан.
О?ушы: Наурыз атаулары, Наурыз к?же
Наурыз мейрамына байланысты мынадай атаулар бар: Наурыз к?ні, Наурыз айы,Наурызнама, Наурызк?же, Наурыз тойы, Наурыз жыры, Наурыз ж?мба?, Наурызбата, Наурыз тілек, Наурыз т?л, Наурызк?к, Наурыз есім, Наурыз шешек,Наурызша, ?з, ?ыдыр, Саумалы?, М?харрам (тыйым), Самар?анны? к?к тасы
Сондай- а?, ?лысты? ?лы к?нінде адамдар бір-біріне тілек білдірген:
?лы? ?я?а, ?ызы? ?ия?а ?онсын!
Елі?е елеулі, хал?ы?а ?алаулы бол!
Айы? тусын о?ы?нан, Ж?лдызы? тусын со?ынан!
Ба? берсін, ?ыдырдарысын!
?лыс о? болсын, А? мол болсын!
