Къырымтатар тили дерси 5 - сыныф
Дерс мевзусы: Исим.
Дерснинъ макъсады:
1.Исим акъкъында талебелернинъ бильгилерни текрарламакъ, пекитмек.
2. Талебелернинъ агъзавий ве ве язма нутукъларыны зенгинлештирмек, инкишаф этмек.
3. Талебелерге Ватангъа севги дуйгъуларыны ашламакъ.
Дерс теминаты : дерслик, даркъатма васталар, джедвель.
Дерснинъ кетишаты
Текрарлав ве пекитюв
Фронталь суаль-джевап.
Ашагъыдаки суаллерге эсасланып, сёз чешитлери акъкъында талебелернинъ бильгилери текрарлана.
Исим насыл маналарны ифаделей?
Исим насыл чешитлерге болюнелер?
Исимлер джумледе насыл вазифелерде келелер?
Талебелерге карточкалар вастасынен вазифелер бериле.
а) Берильген джедвельни мисаллернен толдурунъыз6
Къошулуп язылгъан кошма исимлер
Айры язылгъан япма исимлер
Чифт исимлер
Багъчасарай
…….
Имля лугъат
………..
Агъа-къардаш
………….
Схемагъа эсасланып, 4 джумле язынъыз.
Нокъталар ерине уйгъун кельген ялгъаманы къоюнъыз:
Алиме…:
а) алтынджы сыныфта окъуй.
б) достлары чокъ.
в) бутюн окъув алеметлери бар.
г) эр кес урьмет эте.
в) Схема узьре джумлелер тизинъиз.
Нокъталар ерине уйгъйн кельген саиплик я да тюшюм келишлерининъ ялгъамаларыны къоюнъыз:
Алие газете… саифелерини окъуды.
Рефат китап… окъуды.
Ашагъыда берильген исимлернинъ синонимик чифтлерини къошып язынъыз.
Янлыш-
Сайгъы-
Иш-
Ватан-
Къайгъы-
Дженк-
Раатлыкъ-
Къуванч-
Сабыр-
Къабилиет-
Такъдир-
Истек-
Къасевет, чыдам, тынчлыкъ, урьмет, юрт, хата, этмек, талий, уруш, шенълик, арзу, истидат.
Аталар сёзлерини кочюрип язынъыз . Асыл ве япма сёзлерни бельгиленъиз. Сёз япыджы ялгъамаларны къайд этип,имлясыны агъзавий шекильде анълатынъыз.
Авджы авында, ёлджу ёлунда керек.
Гъурбетликте яшамакътан, Ватанынъда ольмек хайырлы.
Догърулыкъ ёлу кенъдир.
Тербиев иш.
Юкъарыдаки аталар сёзлери эсасында, талебелерге Ватангъа севги дуйгъуларыны ашламакъ макъсадынен, субет кечириле.
Берильген сёзлерни келишлернен тюрлендиринъиз.
Эништем, къолунъ, фикри, низамынъ, бурну.
Тестлер боюнджа джевапланув.
Суаль:
Мулькиет ялгъамаларынен кельген исимлерни косьтеринъиз:
а) достсынъ, рессамдыр,
б) достны, рессамны,
в) достум, рессамым.
8. Берильген джедвельге бакъып, айтынъыз.
Мулькиет ялгъамаларынен кельген исимлернинъ язылувында догърултув, ер ве чыкъыш келишлеринде насыл денъишмелер пейдаола?
Б.к
С.к
Д.к.
Т.к.
Е.к.
Ч.к.
Ат
Атнынъ
Аткъа
Атны
Атта
Аттан
Атнынъ
Атынънынъ
Атынъа
Атынъны
Атынъда
Атынъдан
Аты
Атынынъ
Атына
Атыны
Атында
Атындан
9.Аталар сёзлерини окъуп, маналарыны изаланъыз.
Дост сёзюни ташлама, ташлап, башыны къашыма!
Зенаатым-къанатым.
Инсаннынъ со бир, къылыгъы бинъдир.
Ишлеген демир тотланмаз.
Иш яшта дегиль, баштадыр.
Эв вазифеси
Юкъарыдаки аталар сёзлерини кочюрип, къайд олунгъан исимлерни морфологик талиль этинъиз.