Мағжан Жұмабаев "Сүйемін"

Үй тапсырмасы 1- топ Ж.Жабаевтың өмір жолы мен шығармашылығына хронологиялық таблица жасап келу. 2-топ Ж.Жабаевтың шығармаларын жаттап келу.

“ Сандар сөйлейді” стратегиясы

1- ші топ

1846

1941

1946

1881

1916

1945

2- ші топ

Менің пірім Сүйінбай,

Сөз сөйлеймін сыйынбай.

Ж.Жабаев

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ТарМПИ инновациялық-педагогикалық колледжі

Сабақтың тақырыбы:

М.Әуезов “Абай жолы” романы

Топ: 1БИ-10-1

Пәні: Қазақ әдебиеті

Оқытушы: Ермекбаева А.Е.

Желтоқсанның он бесі

М.О. Әуезов “Абай жолы”

романы

Мақсаты:

• М. Әуезовтың шығармалары мен өмірі туралы мәлімет беру. Романдағы

кейіпкерлер тағдыры туралы түсінік беру, оқушылардың ойлау қабілеттерін арттырып, пікір айтуға дағдыландыру.

2. Оқушылардың ой еркіндігін, пікірін саралай білуге, тиянақты сөйлей білуге дағдыландыру, өз бетімен ізденуге жетелеу.

3. Жазушының шығармаларын оқытып, жалпы тіршілік атауының тұтастығын түсіндіріп, әдебиетке деген сүйіспеншілігін оятып, егеменді еліміздің жас ұрпақтарын жан-жақты жетілген адам атына лайықты азамат болып қалыптасуға тәрбиелеу.

Қазақ, халіңді түзеймін десең,

бесігіңді түзе!

Бесігіңді түзеймін десең,

әйелдің халін түзе!

Эпикалық шығармаларға әңгіме, роман,

эпопея, мысал, хикаят, жатады.

Эпикалық шығарма өзіне тән ерекшелігі

олардың негізгі бір мазмұнға құрылуы,

сюжет, композициясы , тақырыбы,

көркем бейнелері, яғни көркем

компоненттерінің барлығы жатады.

Сабақтың жоспары:

• Автор – көркем туындыны жасаушы, көркем туындыны жазушы. Автор және көркем туынды.

2. Көркем шығарманың сюжеті, көтерген тақырыбы, проблематикасы

3. Көркем образдары, образдар галереясы

І Автор көркем туындыны жасаушы, жазушы.

Автор және туынды

1. М.Әуезовтың өмірі, өскен ортасы

2. Өнеге мектебі, орыс –қазақ мектеп семинариясы,

жоғарғы оқу орындары

3. Алғашқы кездегі шығармалары “Қорғансыздың күні”,

“ Адамдық негізі - әйел”, “Еңлік-Кебек”, “Жетім”,

“ Қараш-қараш”.

4. Драматургиясы – “Қаралы сұлу”, “Бәйбіше-тоқал”,

“ Қарагөз”.

5. “Абай жолы” – ғасырлық туынды

М.О. Әуезов 1897 жылы Семей облысы, Абай ауданында дүниеге келген. Алғашында атасы Әуезден мұсылманша сауат ашып, хат таниды. Төңкеріс қарсаңында Алаш қозғалысының Семейдегі жұмысына қатысады. 20-жылдары Ленинград университетінде, Ташкенттегі Орта Азия университетінің асперантурасында оқиды. Бұл жылдары М.Әуезов әлем әдебиеті үлгісімен терең танысып, жан-жақты, кемел білім алып шығады.

“ Абай жолы” романы

1 том 1942 жылы

2 том 1947 жылы

3 том 1952 жылы

4 том 1956 жылы

1949 ж. Мемлекет сыйлығы берілді

1959 ж. Лениндік сыйлыққа ие болды

ІІ Көркем шығарманың сюжеті, көтерген тақырыбы, проблематикасы

Қайтқанда

Қат-қабатта

Шытырманда

Бел-белесте

Өрде

Қияда

1 том

Тайғақта

Жайлауда

Еңісте

Оқапта

Асуда

Тарауда

Биікте

2 том

М.Әуезов

(1897-1961 ж.ж.)

“ Абай жолы”

романы

Абай аға

Кек жолында

Қарашығын

Өкініште

Қақтығыста

Қоршауда

Түн-түнекте

Құз-қияда

Қапада

Қастықта

Шайқаста

Жұтта

3 том

4 том

Абайдың өсу жолы

1 том

2 том

4 том

3 том

3 том

4 том

2 том

1 том

Құнанбайдың құлдырау жолы

ІІІ Көркем образдары, образдар галереясы.

“ Абай жолы” романындағы кейіпкерлер тобы

№

Тақырыбы

1

Кейіпкерлер

“ Шыңға шыққан жас шынар”

2

“ Адамның емес, ата ұлдары”

Абай

3

4

Құнанбай, Оразбай, Тәкежан (дәулетті адамдар)

“ Аталының қорлығы қосқандар”

“ Жарқ етпес қара көңілім”

Дәркембай (кедей)

5

Зере, Ұлжан, Тоғжан, Әйгерім, Ділдә

“ Өмірге көзімді ашқан”

Пушкин, Толстой, Михаэлс

Романдағы Құнанбай әрекеті

Эпопеяның негізгі бөлімдері

“ Қайтқанда”

Құнанбайдың іс-әрекеті

“ Қат-қабатта”

Қодар мен Қамқаны өлім жазасына кесуі.

Қарашоқыда үкімді орындату

Құнанбайдың аталас руларға өктемдігі.

“ Жолда”

Жігітек, Бөжей ауылын шабуы

Қарқаралыда мешіт салдыртуы

Шытырманда

“ Бел-белесте”

Абайды Құлыншаққа жіберуі

Бөжейлердің Құнанбаймен татуласуы

Кәмшәт жайын, Абайдан естуі.

Құнанбайдың Майбасар мен Құдайбердіні жазалаған жігітек аулын шабуға жиналуы.

“ Өрде”

Құнанбайдың шегінуі

Құнанбайдың Байсал қыстауына таласуы.

“ Тайғақта”

Өз мойнына кінә алуы

Құнанбайдың Базаралыны жат көрмеуі, оны бағалай түсіне білуі.

Құнанбайдың қажыға аттануы

“ Оқапта”

Абайға таққан үш кінә

Өз немересі Әмірді өлтірмек болуы.

Ақшоқыда туған Абай әнінің Құнанбайға жат естілуі, әнге тиым салуы

М.Әуезов “Абай жолы” романындағы әйелдер бейнесі

“ Жолыңа жаным

“ Көзімнің қарасы”

Сүйген жарлары –

құрбан”

Тоғжан, Әйгерім

Бақытсыз

шерменделер –

Керімбала, Үмітей

“ Қарашығым қоңыр

қозым...”

Абайдың аналары -

Зере мен Ұлжан

“ Күндестің аты –

“ Сенсіз дүние маған

“ Қапастағы еркелер”:

күндес”:

жоқ”

Салтанат,

Айғыз, Ділдә

Нұрғаным, Еркежан

Мағрипа, Мәкен,

Салиха

Романдағы Абай әрекеті

Эпопеяның негізгі бөлімдері

Абай іс-әрекеті

“ Қайтқанда”

Әке қолындағы қаннан үркеді, қатты шошиды. Ауырып қалады

“ Қат-қабатта”

Шөже өнеріне сүйсінеді, әрі әкесі үшін қатты ұялады. Шындықты мойындайды

“ Жолда”

Алғаш рет әкесінің қаталдығына қарсы шығады

Шытырманда

Тоғжанды сүйе тұра, ескілікке қарсы шыға алмайды

“ Бел-белесте”

Әкесінің Бөжей аулына істеп отырған әділетсіздігін бетке басады

“ Өрде”

Ескілікке қарсы шыға алмайды, әке тілін алмай, Бөжейге ас береді, елге аты тарайды

“ Қияда”

Жұттан кедей аулын қорғайды. Орыс әдебиетіне бой ұрып, өз бетінше оқи бастайды. Әкесіне тойтарыс береді.

“ Тайғақта”

Абайдың Дәркембайды жұбатуы, Әйгерімді кездестіруі. Әйгерімге үйленуі

“ Жайлауда”

Майбасардың кедей-кепшікке істеп отырған зорлығына тыйм салуы

“ Еңісте”

Абайдың Пушкинді оқуы.

“ Оқапта”

Ласовский, Андреевтермен пікірлесуі.

Әмірді ажал тырнағынан арашалауы.

“ Биікте”

Михайловпен кездесуі. Достық

Қансонарда өлеңінің тууы

Пушкинді аударуы. Татьянаның зарын Әйгерімнің әсем әнімен қазақ сахарасына танытуы

“ Эпилог”

Абай – ақын. Абай өлеңдерінің халық арасына таралуы.

Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы.

Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,

Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы

Шын хакім, сөздің асыл – баға жетпес,

Бір сөзің мың жыл жүрсе дәмі кетпес.

Қарадан хакім болған сендей жанның,

Әлемнің құлағынан әні кетпес.

М.Жұмабаев

2-слайд

3-слайд

4-слайд

5-слайд

6-слайд

7-слайд

8-слайд

9-слайд

Оспан Құнанбайұлы (оң жақтағы бірінші)

10-слайд

Абайұлы Әбдірахман

11-слайд

Кітапханадағы Абай

12-слайд

Қалың елім, қазағым, қайран жұртым

13-слайд

А.Байтұрсынов

М.Жұмабаев

Абай ізбасарлары

С.Торайғыров

14-слайд

Орыс жажушылары

Абайдың көзін ашқандар

Өлсем, орным - қара жер сыз болмай ма?

15-слайд

Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз. Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуы тиіс. Н.Ә.Назарбаев

1-топ

Абай поэзиясы

Табиғат лирикасы

Махаббат лирикасы

Халық- мұңы лирикасы

Білім – ғылым лирикасы

Өнер лирикасы

Мінез лирикасы

2-топ

Сұрақ-жауап стратегиясы

• Әдеби шығарма дегеніміз не?
• Жанр түрін ата
• Өлең дегеніміз не?
• Идея дегеніміз не?
• Өлеңнің құрылысын ата

1-топ

Абай жолы

2-топ

Құнанбай жолы

“ Абай жолы” романынан үзінді

Ақын қонақтар

Проблемалық полемика

1-топ

№

1

Сұрақтар

Дұрыс

“ Абай жолы” романындағы негізгі кейіпкер - Абай

2

Дұрыс емес

Ұлжан - қатыгез, зұлым, қара ниет адам

3

Роман Абайдың жиырма жасар кезінен басталады

4

Құнанбай Тобықты руынан шыққан ақылды, мейірімді адам

5

Абайдың орыс жан досы - Толстой

6

7

“ Желсіз түнде жарық ай, сәулесі суда дірілдеп” халық-мұң лирикасы

“ Абай жолы” романы 19 ғ. ІІ жартысында жазылған туынды

2-топ

ТОПТАСТЫРУ стратегиясы

М.Әуезов

кім?

Әуезов

шығармалары

Дебат стратегиясы

Ұлжан бақытты ана болды ма?

1-топ жақтаушы

2-топ даттаушы

Ой толғау стратегиясы

Жүрегімнің түбіне терең бойла,

Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым, кінә койма.

Ғұмырдария стратегиясы

Қазақтың ұлы ақына Абай Құнанбаевтың өмір жолын зерттеген Абай танушылар: Мұхтар Әуезов, Зейнолла Қабдолов, Қажым Жұмалиев.

Мұхтар танушылар: Кәкен Оразалин, Мекемтас Мырзахметов, Дүкенбай Досжанов “Мұхтар жолы” романын жазған.

“ Абай жолы” романын орыс тіліне аударып, жазған орыстың жазушысы Собольев.

“ Абай жолы” романы 54 тілге аударылған.

Инсерт әдісі

Кімді оқыдым

Танысқан шығармам

Берген тәрбиесі

Менің көзқарасым

Үйге тапсырма

• М.Әуезов өміріне хр о нологиялық таблица жазып келу
• “ Абай жолы” романындағы “Шытырманда” бөлімін оқып, жоспар құру