"Мейірімділік адамның жан жүрегін жылытады"

Тәрбие сағаты "Мейірімділік адамның жан жүрегін жылытады"
Мақсаты: Балалардың «мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:
- мейірімділіктің адам өміріндегі маңызын түсіндіру;
- мейірбандылыққа тәрбиелеу.
Әңгімелесу
- Мейірімділікті қалай көрсетуге болады?
- Өздеріңе мейірімділік көрсеткен кезде қандай сезімде болдыңдар?
Мәтінмен жұмыс «Сары тауық пен балапандары» М.Төрежанов
Күздің бір күні сары тауық балапандарын ертіп, ауылдан ұзап кеткен. Аяқ астынан жаңбыр құйып кетті. Суық жаңбырдың астында қалған сары тауық балапандарын қанша асықса да мекеніне жеткізе алатын емес.
Өйткені балапандарының жылы жүні әлі шықпаған балғын жас еді.Сары тауық қатты састы. Шөжелерін қос қанатының астына алып, бауырына басты. Бір балапаны сыймай сыртта қалды. Ана айла жасап, балапандарын кезектестіріп бір-бірден тыста ұстап, тоңа бастағанда бауырына алып отырды. Кезек ең кенжесіне келгенде ана оны сыртқа шығармады.
- Оны неге шығармайсыз?- деп сұрады бір ақ балапан.
- Ол тым жас.
- Жас болса қайтеді? Кезегі келгенде ол да шықсын.
- Сырқаттанып қалады.Кішімізге өзгеміз қамқоршы болуымыз керек емес пе? Кәне, мұның орнына кім барады?- деп сұрады анасы.
- Мен,-деді тұңғышы.
- Мен барайын?-деді оған тетелесі.
- Кезекті маған беріңіз!-деді одан кішісі.
- Мен қалам ба сонда?-деді алғашқы қарсылық білдірген балапан.
- Қатесін түсінген сенің барғаның жөн!- деді сары тауық балапанда тысқа қарай ысырып.
- Сары тауық су өтіп қатты жаурады. Бірақ балапандарын тоңдырған жоқ. Балаға деген ыстық махаббатымен жылытып, сақтап қалды.
Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады.
Пікірлесу
- Сары тауық өз балпандарын қандай жақсы қасиеттерге баулыды?
- Сары тауық өз аналық мейірімін қалай көрсете білді?
- «Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады» дегенді қалай түсінесіңдер?
- Сендер біреуге мейірімділік танытқан кезде қандай сезімге бөлендіңдер?
Ойын «Мейірімді жүрек»
Шарты: Балалар үлкен шеңбер құрып отырады. Ойын бастаушы жүрекшені ұстап тұрып:
«Балалардың мейірбандық жүрегі,
Адамдарға бақыт, шаттық тіледі», - деп айтады.
Басқа балалар да осы өлең жолдарын қайталап, қасындағы көршісіне оның жақсы қасиеттерін білідіретін жылы сөздер айтады. (Сен мейірімдісің! Сен кішіпейілсің! Сен әдемісің! Сен қайырымдысың!)

Жаңа ақпарат
«Мейірімділік» ― адамдар бір-бріне жылы сезімін білдіріп, тек жақсылық ойлау, игілік жасау арқылы мейірімділік таныта алу.
Тапсырма
«Мейірімділік» кестесін құру
Мейірімді істер Мейірімді адамның қасиеттері
Қорытындылау, жүректен-жүрекке
- Күлімдеген күн мейірімді!
- Кіршіксіз ақ қар мейірімді!
- Таза мөлдір су мейірімді!
- Бәрімізді көтеріп тұрған жер мейірімді!
- Аяулы анам мейірімді!
- Қадірлі әкем мейірімді!
- Әлпештеген әжем мейірімді!
- Еркелеткен атам мейірімді!
- Жылы жүзді ұстазым мейірімді!
- Тату-тәтті достарым мейірімді

Жарияланды 30-05-2012, 18:42 Категориясы: Тәрбие сағаты 

Тақырыбы: «Балаға жылулық сыйла»
Мақсаты:Балалардың «мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:
- мейірімділіктің адам өміріндегі маңызын түсіндіру;
- мейірбандылыққа тәрбиелеу.
Әңгімелесу
- Мейірімділікті қалай көрсетуге болады?
- Өздеріңе мейірімділік көрсеткен кезде қандай сезімде болдыңдар?
Мәтінмен жұмыс «Сары тауық пен балапандары» М.Төрежанов

Күздің бір күні сары тауық балапандарын ертіп, ауылдан ұзап кеткен. Аяқ астынан жаңбыр құйып кетті. Суық жаңбырдың астында қалған сары тауық балапандарын қанша асықса да мекеніне жеткізе алатын емес.
Өйткені балапандарының жылы жүні әлі шықпаған балғын жас еді.Сары тауық қатты састы. Шөжелерін қос қанатының астына алып, бауырына басты. Бір балапаны сыймай сыртта қалды. Ана айла жасап, балапандарын кезектестіріп бір-бірден тыста ұстап, тоңа бастағанда бауырына алып отырды. Кезек ең кенжесіне келгенде ана оны сыртқа шығармады.
- Оны неге шығармайсыз?- деп сұрады бір ақ балапан.
- Ол тым жас.
- Жас болса қайтеді? Кезегі келгенде ол да шықсын.
- Сырқаттанып қалады.Кішімізге өзгеміз қамқоршы болуымыз керек емес пе ?Кәне, мұның орнына кім барады?- деп сұрады анасы.
- Мен,-деді тұңғышы.
- Мен барайын?-деді оған тетелесі.
- Кезекті маған беріңіз!-деді одан кішісі.
- Мен қалам ба сонда?-деді алғашқы қарсылық білдірген балапан.
- Қатесін түсінген сенің барғаның жөн!- деді сары тауық балапанда тысқа қарай ысырып.
- Сары тауық су өтіп қатты жаурады. Бірақ балапандарын тоңдырған жоқ. Балаға деген ыстық махаббатымен жылытып, сақтап қалды.
Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады.

Пікірлесу
- Сары тауық өз балпандарын қандай жақсы қасиеттерге баулыды?
- Сары тауық өз аналық мейірімін қалай көрсете білді?
- «Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады» дегенді қалай түсінесіңдер?
- Сендер біреуге мейірімділік танытқан кезде қандай сезімге бөлендіңдер?

Ойын «Мейірімді жүрек»
Шарты: Балара үлкен шеңбер құрып отырады.Ойын бастаушы жүрекшені ұстап тұрып:
«Балардың мейірбандық жүрегі,
Адамдарға бақыт, шаттық тіледі», - деп айтады.
Басқа балалар да осы өлең жолдарын қайталап, қасындағы көршісіне оның жақсы қасиеттерін білідіретін жылы сөздер айтады.( Сен мейірімдісің! Сен кішіпейілсің! Сен әдемісің! Сен қайырымдысың!)

Жаңа ақпарат
«Мейірімділік» ― адамдар бір-бріне жылы сезімін білдіріп, тек жақсылық ойлау, игілік жасау арқылы мейірімділік таныта алу.

Тапсырма
«Мейірімділік» кестесін құру

Мейірімді істер Мейірімді адамның қасиеттері

Қорытындылау, жүректен-жүрекке
- Күлімдеген күн мейірімді!
- Кіршіксіз ақ қар мейірімді!
- Таза мөлдір су мейірімді!
- Бәрімізді көтеріп тұрған жер мейірімді!
- Аяулы анам мейірімді!
- Қадірлі әкем мейірімді!
- Әлпештеген әжем мейірімді!
- Еркелеткен атам мейірімді!
- Жылы жүзді ұстазым мейірімді!
- Тату-тәтті достарым мейірімді!

Қазақтың ұлттық психологиясындағы қыз бала тәрбиесі

Жақсы қыз - өмір сәні.

Сөкпей сөйле, ұлыңа,
Күлмей сөйле, қызыңа.
Жіберіп қойып еркіне,
Күлкі болма жұртыңа.

Қыз бала тәрбиесіне ертеден-ақ мән берген. Өмірдің гүлі, ел болашағы қыз бойында, іс-әрекетінде, психологиясында өз мінез-құлқына тән құбылыстар болады. Балғын шақтың қызығы да осында.

Абай атамыз «Жаман тәрбие – болашақтағы қайғыңыз» деген. Қыздың абыройы мен ары – бүкіл елдің абыройы мен ары.
Қыз әдемілік пен іңкәрлік символы. Жібектей мінезімен уыздай тәтті қылығымен, іскерлігімен, ұқыптылығымен, ізеттілігімен, иманды, инабаттылығымен сыйлы.
«Қызға қырық үйден тыю, қала берді есіктегі қара құлдан тыю» деген аталы сөз, желкілдеп өскен қыр қызғалдағына көрсетілген қысым емес, қайта пәк күйінде құлпырып өссін, жаман аттан аулақ болсын дегені.
Қазақ қыздарынан қаншама ақылгөй даналар, мейірімді аналар, отбасының құты мен берекесі бола білген тұлғалар шықтыдесеңші.Азулы алты қарыс Шыңғыс ханның жары Бөрте ше? Текті анадан туған төрт ұлы дүниенің төрт бұрышын биледі ғой. Кешегі «Жетімдеріміз, жетім болып жүріп-ақ жетілгенбіз» деген ақиық ақын Мұғағалиды. Маңғыстаудың Әулиесі атанып жүрген Әбіш ағамызды тәрбилеп өсірген аналарымыздың өмір жолы кейінгіге өнеге.
Ұрпақ тәрбиесіне халықтық педагогика мен ұлттық психология көмектеседі. Ата-бабамыздың салт-дәстүрін қыз бала тәрбиесіне пайдалана білсек.Тәрбие көрген қазақ қыздары ерлерін пір тұтып, оның ата-анасы мен бауырларын құрметтеп, үлкеннің алдын кесіп өтпей сыйлап, қадірлеген. Бұндай әйелдерді ер азаматтар да қатты құрмет тұтқан. Бір дуан елді ашса алақанында, жұмса жұдырығында ұстаған атақты аға сұлтан Құнанбайдың анасы Зеренің алдын кесіп өтпегенін «абай жолы» романынан бәрімізде оқыдық.
Біздің №13 орта мектеп гимназиясы қыз бала тәрбиесіне мән беріп келеді. Мектеп директоры Алевтина Сабырқызының бастауымен 2005 жылы «Ақбөбек» қыздар клубы құрылған еді. 

1.    Негізгі идеясы: 

Руыңды тәрбиелейін десең, ұлыңды тәрбиле,
Ұлтыңды тәрбиелейін десең, қызыңды тәрбиеле.

2.    Мақсаты: «Қазақ қызы» деген атқа лайық ойы әсем, жаны әсем, тәні әсем, ісі әсем тұлға болып қалыптастыру.

3.    Міндеті: Қыз балалар ережесін қабылдап және оны орындап жүру.

4.    Әдісі: Сырласу, пікірлесу, талдау, дөңгелек стол, кештер.

5.    Эмблемасы: Кінәдан пәк, жаны, ары таза қазақтың сұлу қызы.


Негізгі жұмыс түрлері төмендегідей болады: «Қыздар сұлу көрінер» атты сырласу кешінде заман талабына сай киіне білу сөз болды. Жат елге еліктеу, ашық-шашық киіну сынық мінез, ибалы қазақ қызына жараспайтыны айтылып, кіндік көрсетуге тиым салынды.
«Қыз қызылың беттегі» атты сырласу кешінде қыз баланың ар-намысы, абырой-беделі туралы сөз болды.
«Сәлем – сөздің анасы» атты пікірлесу сағатында 7-8 сынып қыз балаларымен сәлемдесу туралы әңгіме өтті. Амандасу – бейбіт пейіл, достық ықыластың белгісі екенін, мәдениеттің алғашқы беташары екенін, бала жастан бойға біткен асыл қасиет екені айтылды. Сәлемдескенде дауысты көтермей, жылы шыраймен ізет көрсету-сәлемдесу әдебінің шарты. Бұл ата-баба салты, асыл қасиетіміз жастарға аманат екенін, мектебіміздің барлық қызметкерлері мен ұстаздарға ілтипатпен сәлем беріп жүру керектігі тапсырылды.
7,8,9 –сынып арасында өткізілген «Шаш сәндей, күте білесіз бе?» атты сырласу сағатынада шаш күте, сәндей білу өнер екенін, бұрымы бұлғақтаған, шашбауы сылдыраған әсемдікпен бірге шашбаудың әсем күлкісі қазақ қызының бойындағы ұяңдық пен инабаттылықты сездіретіні айтылды. Мектебіміздің ұзын бұрымды қыздары шақырылып, қыздарымызға шашын өсіріп жүру үгіттелді.
«Мейірімділік деген не?» тақырыбында өткен жұмысымызда қыз балаға тән мейірімділік, жанашырлық, адам баласымен сүйіспеншілікпен қарым-қатынас жасауды бойына сіңіру мақсат етілді. Қыз балаға тән емес жауыздық пен қатыгездік мінездерден жиркентіп, аулақ болу мақсатында «Алтын орда» газетінде жарияланған «Қанышер қыздар қайдан шықты» атты оқиға оқылып, талданды.
Жыл сайын 6-сынып қыз балаларымен «Тәні саудың-жаны сау» деген атпен мектеп дәрігерімен біріге отырып гигена тақырыбында кеңестер берілетін сырласу сағаты тұрақты түрде қазан айының ішінде өтіп тұрады.

Мен Қазақстанның кішкентай азаматтарына ізгілік пен жан жылуы сендерден ешқашан адаспасын деп тілеймін.

Сара Назарбаева

Қазір біздің балалар бәрінен де бұрын ересектердің мейірі мен жан жылуына мұқтаж. Балалар – ел болашағы, біздің мұңымыз да, үмітіміз де солар.

Мен Қазақстанның кішкентай азаматтарына ізгілік пен жан жылуы сендерден ешқашан адаспасын деп тілеймін.