Мероприятие "21 февраля- международный день родного языка"

1. февраль – Халыҡ-ара Туған тел көнө

Йыр булырлык һүҙҙәр биргән,

Туған телем, рәхмәт һиңә.

Алып барыусы: Һаумыһығыҙ,ҡәҙерле уҡыусылар, уҡытыусылар, клгән ҡунаҡтар. Һеҙҙе күреүебеҙгә шатбыҙ.
Туған телдәр байрамына арналған сарабыҙҙы асыҡ тип иғлан итәбеҙ.

1. Тыуған ояһынан айырылған ҡош

Ҡанатына мәңге ял тапмай.

Туған телен яратмаған кеше,

Башҡаларҙың телен яратмай.

2. Халҡым теле миңә – хаҡлыҡ теле.

Унан башҡа минең телем юҡ.

Илен һөймәҫ кенә телен һөймәҫ,

Иле юҡтың ғына теле юҡ.

1. 1999 й. ноябрь айында ЮНЕСКО үткәргән конференцияла туған телдәр проблемаһы ҡарала һәм ул 2000 й.февраленән билдәләнә башлай. Ер шарандағы 6700 телден яртыһына юғалыу ҡурҡынысы янай. Шуға ла һәр халыҡтын ғөрөф-ғәҙәтен, йолаларын, йыр-мондарын, ауыҙ-тел ижадын, ғүмемән, телен һаҡлап ҡалыу маҡсатында 21 февраль – Халыҡ-ара туған тел көнө тип иғлан ителә. Хәҙер һеҙҙен иғтибарға ошо дата айҡанлы сығышыбыҙҙы тәғдим итәбеҙ.

2. Донъяла һәр саҡ халыҡтың рухи хазинаһы, халыҡты халыҡ иткән бер булмышы бар. Ул- тел.

1. Тел - халыҡтың иң ғәзиз бүләге, йәшәү, аралашыу рәүеше. “Теле бар6ың иле бар, иле бар6ың – даны бар”,- ти сәсәндәр.

1 а.б. Туған тел – ул ата-әсә теле. Кешенең донъяла тәү ишеткән һүҙе, асылған теле, рухи моңо. Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәрим был турала бына нисек бәйән итә

«Әсәм теле – иман телем,

Әгәр һине һағынмаһам,

Көн дә һиңә табынмаһам,

Телдәремдән яҙыр инем».

2 а.б. Тел – кешенең ғүмерлек юлдашы. Тыуғандан алып һуңғы һулышына тиклем тел һәм һүҙ кеше менән бергә йәшәй.Һәр халыҡтың үҙ теле, көйө, яйы бар. Сабый тәү тапҡыр әсәһе әйткән һүҙҙәрҙең мәғәнәһен аңлау, уның һорауҙарына яуап биреүҙән үҙ телендә һөйләшергә өйрәнә. Шуға ла туған тел әсә теле тип атала.

класс башкарыуында йыр “Әсәйем ҡәҙерлем”

1 а.б. Тел – милләтте милләт иткән иң мөһим шарттарҙың береһе.

2 а.б. Хәҙерге башҡорт теле – башҡорт халҡының милли теле. Ул төрлө ырыу – ҡәбилә телдәренең берләшеүе һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән.

1 а.б. Башҡорт теле гәлсәр шишмәләр сафлығын, баллы һауаһын, тәбиғәте матурлығын, башҡорт халҡының сабыр холҡон, азатлыҡҡа ынтылышын, йырҙарының моңон, йәшәү матурлығын сағылдыра.

1 а.б. Ата-бабаларыбыҙ борон-борондан үҙ туған теленә бик һаҡсыл булған. Быуаттар буйына тупланған аҡыл хазинаһын тел аша үҫеп килеүсе быуындың күңеленә һеңдерергә тырышҡан.

.

2 а.б.Туған телде ҡәҙерләп һаҡлаусы, киләсәк быуынға еткереүсе - халыҡ булһа, уның нәфислеге, моңо – әҙиптәр ҡулында. Шағирҙар – халыҡ теленең иң матур өлгөләрен, байлығын, күркәмлеген үҙҙәренең ижадында сағылдырып, халыҡ күңеленә ҡайтарыусылар. Әйҙәгеҙ, уларҙың шиғырҙарын тыңлап китәйек.

1. Бөгөн беҙҙә ҡунаҡҡа килгән « Тан нурҙары” түнәрәгенен ағзалары . Һеҙгә һүҙ бирәбеҙ.

2а.б. Һәр халыҡтың туған теле – уның мәҙәниәте, тарих көҙгөһө. Шуға да телебеҙ сафлығы, матурлығы, аһәңлелеге өсөн барыбыҙға ла арымай-талмай көрәшергә, эшләргә кәрәк.

1а.б. Беҙҙең телебеҙ – матур, күркәм тел. Әгәр милләттең теле ҡулланылмай башлаһа, ул юҡҡа сыға. Бының өсөн һуғыш та, ҡан ҡойоу ҙа кәрәкмәй. Телен бөтөрһәң, халыҡтың әҙәбиәте лә, мәҙәниәте лә, ғөрөф – ғәҙәттәре лә бөтә. Беҙҙең, киләсәк быуындың төп бурысы – телебеҙҙе һаҡлау. Тел өсөн көрәш – милләт өсөн көрәш ул.

1а.б. Аңла, балам...

Илдәр, телдәр, диндәр алмашына –

Ниҙәр көтә әҙәм балаһын

Аңла, балам, һине үҙең итеп

Туған телең һаҡлап ҡалаһын.

2а.б. Ваҡыт менән бергә үҙгәрә бел

Телдәр өйрән, балам, донъя күр.

Йөҙ сөйөрмә ләкин үҙ телеңдән

Был – Ватанды һатыу менән бер.

1а.б. Һин тыуғас та, әсә һөтө менән

Иренеңә тамған туған тел.

Туған телең юйһаң, әсәйеңде

Онотоуың булыр, балам, бел

2а.б. Туған тел кешене белемле, аҡыллы, йыйнаҡ фекерле, тотанаҡлы, ғилем донъяһына ынтылыусан итеп тәрбиәләй. Кешенең үҙ иленең патриоты, үз халҡының улы, ҡыҙы булыуы ла туған телгә бәйләнгән. “Телде үҫтергән, илде үҫтерер”,- ти халыҡ мәҡәле. Телебеҙҙе һаҡлайыҡ, үҫтерәйек.

Йыр “ Башкорт моно”