Саба?ты? та?ырыбы:Б?ранда шеге ж?не желімді ?олдана отырып б?йымдарды бір -біріне ?осу ж?не жинау
Саба?ты? ма?саты: Б?ранда шеге ж?не желімді ?олдана отырып б?йымдарды бір -біріне ?осу ж?не жинауды ?йрету
Білімділік: О?ушыларды? білімін арттыру
Дамытушылы?: О?ушыларды? ой ?рісін арттыру
Мектеп - шеберханасында жасалатын б?йымдар к?птеген б?ліктерден т?рады. Оларды бір - бірімен ?р т?рлі, ?діс - т?сілдермен біріктіреді. А?аштарды бір - бірімен біріктіру барысы толы?ынан жина?тау деп аталады.
Жалпы желімдер таби?и ж?не синтетикалы? желімдер болып екіге б?лінеді. Желімні? сапасын былай аны?тау?а болады:
а) жапсырыл?ан жерінен жарылмай, а?ашты? т?тас жерінен жарылса, онда оны? желімдеу сапасыны? жо?ары бол?аны;
б) жапсырыл?ан жерден жарылса, онда желім сапасы т?мен бол?аны.
Желімді пайдалану кезінде ?ауіпсіздік ережесін са?тау керек.
Сараманды? ж?мыста ?олданатын шикізаттар: керекті а?аштарды кесіп ж?не с?ргілеп, дайындаймыз. ?олданылатын а?ашты? шірігі, б?та?ы ж?не жарыл?ан жері болмауы керек. Жасалатын б?йым (тербелмелі ат) – негізінен а?аштан жасалады. Табанына ?ондырылатын рейканы? ?лшемі – 500х45х45 мм, рейканы? ?стіне ?ондырылатын та?тайды? ?лшемі – 660х115х30 мм, бір жа?тары д??геленген тігінен тіреуіш а?аш – 250х75х25 мм. Тіреуіш а?аш?а ?оз?алып т?ратын рейка ?лшемі 660х50х50 мм б?рандамен бекітіледі. ?оз?алып т?ратын рейканы? бір шетіне орынды? орнатамыз, ал екінші жа?ына арнайы ойыл?ан ойы??а атты? басын ж?не атты? басына ?ол т?т?а бекітеміз. Серіппе ?атты болуы тиіс. Мысалы: мотоцикл амортизаторы жарайды
??растырып бекітуді? шеге, б?рама шеге ж?не желімні? к?мегімен орналасады. ?нерк?сіпте шегелерді ?р т?рлі ?алы?ды?та, ?р т?рлі ?зынды?та шы?арады.
Шегені біріктіріп бекітуде негізгі пайдаланатын ??рал - бал?а болып табылады. Есте болатын бір жа?дай ыл?ал а?аш?а ?ара?анда, кепкен а?ашты? ?а? айырылып кетуі м?мкін.
Б?рама шегемен ??растырып бекіту ана??рлым берік болады. Б?рма шеге дегеніміз конус т?різдес металл ді?гектер.
Б?рама шегені? ?алпа?ында жалпа? б?рауыш?а арнал?ан бір ?ана кесік ойы?ты немесе крест т?ріндегі ойы?ы болады. Осы?ан ?осымша б?рама шегені? ?алпа?ында алты ?ырлы кілтке т?рі де кездеседі. Б?рама шегелерді? ?алпа?ы жартылай д??гелек елеусіз ж?не жартылай елеусіз болып б?лінеді. а?аштарды ??растыру кезінде б?рама шегелерді ?рып ?а?у?а болмайды. а?аш б?лшектерді желімдеу ар?ылы ??растырып бекітуді? бас?аша бекіту т?рлерінен бір?атар арты?шылы?тары бар.
?йге тапсырма беру
?орытындылау
Бекітемін: А.??рманаева
\Мектеп директорыны? о?у – ісі ж?ніндегі орынбасары\
6–сынып Айы,к?ні:
Та?ырыбы: Цилиндр формалы б?лшектерді сызба т?рінде к?рсету
Саба?ты? ма?саты: Цилиндр формалы б?лшектерді сызба т?рінде к?рсетуді? жолдарын ?йрету
Білімділік: О?ушыларды? білімін арттыру
Дамытушылы?: О?ушыларды? ой ?рісін арттыру
Цилиндрлер тобы двигатель т?рлеріне ?арай ?рт?рлі б?лшектерден ??ралады. ?йткені, жо?ар?ы тарауда атал?андай, двигательде бірнеше цилиндр болады ж?не ?рт?рлі орналасуы м?мкін. М?нда?ы т?рт цилиндрлер біріктірліп, бір ?атар?а орналастырыл?ан.
Цилиндр к?птеген двигательдерде б?лек жасалады. Олардын ішкі поршень ж?ретін беті е? жо?ар?ы класпен ?нделеді.Оны цилиндр «айнасы» деп атайды.Поршеньмен ?йкелісі аз болуы ?шін к?бінесе с?р шойыннан ??йып жасайды.М?ндай цилиндрлерді? екі т?рі болады. Егер сырт?ы бетіне тікелей суытатын с?йы? келіп т?ратын болса, онда оны «дым?ыл» ал керісінше болса «??р?а?» цилиндр деп атайды. Олар ?шін арнаулы ?я жасалып, сонда престеп-ты?ыздап орналастырады. Цилиндрлерді арнаулы ??йылып жаса?ан блокта?ы ?ялар?а бекітеді. Егер цилиндр «дым?ыл» болса, онда оны? т?менгі ж?не жо?ар?ы беттері ?ана ?я?а жанасады. Ол жерді арнаулы аралы? т?семдермен, с?йы? а?пайтындай етіп бітейді. Ал «??р?а?» цилиндрлерді ?н бойында бітеу жасал?ан ?ялар?а престеп орнатады.
Осы цилиндрлер бекітетін ?орапты двигательдерді? блогы деп атайды. Оны алюминни ?оспасына? немесе с?р шойынна? ??йып жасайды. Блокты? астын?ы жа?ы ке?ейтіліп картерді ??райды. Олар арнаулы астаумен жабылып, майлау ж?йесіне ?ажетті жа?ар май?орын ?стап т?рады. Оны? ?стіне, сол картер б?лігінде иінді білік бекитін арнаулы орындар ?арал?ан.
?орытынды.
Бекітемін: А.??рманаева
\Мектеп директорыны? о?у – ісі ж?ніндегі орынбасары\
6–сынып Айы,к?ні:
Та?ырыбы: ?ол сайманмен цилиндр т?різді б?йым жасап шы?ару
Саба?ты? ма?саты: ?ол сайманмен цилиндр т?різді б?йым жасап шы?аруды ме?герту
Білімділік: О?ушыларды? білімін арттыру
Дамытушылы?: О?ушыларды? ой ?рісін арттыру
Просмотр содержимого документа
«?здік саба? жоспарлары»
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
5 –сынып Айы,күні:
Сабақтың тақырыбы:Бұранда шеге және желімді қолдана отырып бұйымдарды бір -біріне қосу және жинау
Сабақтың мақсаты: Бұранда шеге және желімді қолдана отырып бұйымдарды бір -біріне қосу және жинауды үйрету Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ой өрісін арттыру
Тәрбиелік :Оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету, эстетикалық жағынан дамыған жеке тұлға тәрбиелеу
Мектеп - шеберханасында жасалатын бұйымдар көптеген бөліктерден тұрады. Оларды бір - бірімен әр түрлі, әдіс - тәсілдермен біріктіреді. Ағаштарды бір - бірімен біріктіру барысы толығынан жинақтау деп аталады. Жалпы желімдер табиғи және синтетикалық желімдер болып екіге бөлінеді. Желімнің сапасын былай анықтауға болады: а) жапсырылған жерінен жарылмай, ағаштың тұтас жерінен жарылса, онда оның желімдеу сапасының жоғары болғаны; б) жапсырылған жерден жарылса, онда желім сапасы төмен болғаны. Желімді пайдалану кезінде қауіпсіздік ережесін сақтау керек. Сарамандық жұмыста қолданатын шикізаттар: керекті ағаштарды кесіп және сүргілеп, дайындаймыз. Қолданылатын ағаштың шірігі, бұтағы және жарылған жері болмауы керек. Жасалатын бұйым (тербелмелі ат) – негізінен ағаштан жасалады. Табанына қондырылатын рейканың өлшемі – 500х45х45 мм, рейканың үстіне қондырылатын тақтайдың өлшемі – 660х115х30 мм, бір жақтары дөңгеленген тігінен тіреуіш ағаш – 250х75х25 мм. Тіреуіш ағашқа қозғалып тұратын рейка өлшемі 660х50х50 мм бұрандамен бекітіледі. Қозғалып тұратын рейканың бір шетіне орындық орнатамыз, ал екінші жағына арнайы ойылған ойыққа аттың басын және аттың басына қол тұтқа бекітеміз. Серіппе қатты болуы тиіс. Мысалы: мотоцикл амортизаторы жарайды Құрастырып бекітудің шеге, бұрама шеге және желімнің көмегімен орналасады. Өнеркәсіпте шегелерді әр түрлі қалыңдықта, әр түрлі ұзындықта шығарады. Шегені біріктіріп бекітуде негізгі пайдаланатын құрал - балға болып табылады. Есте болатын бір жағдай ылғал ағашқа қарағанда, кепкен ағаштың қақ айырылып кетуі мүмкін. Бұрама шегемен құрастырып бекіту анағұрлым берік болады. Бұрма шеге дегеніміз конус тәріздес металл діңгектер. Бұрама шегенің қалпағында жалпақ бұрауышқа арналған бір ғана кесік ойықты немесе крест түріндегі ойығы болады. Осыған қосымша бұрама шегенің қалпағында алты қырлы кілтке түрі де кездеседі. Бұрама шегелердің қалпағы жартылай дөңгелек елеусіз және жартылай елеусіз болып бөлінеді. ағаштарды құрастыру кезінде бұрама шегелерді ұрып қағуға болмайды. ағаш бөлшектерді желімдеу арқылы құрастырып бекітудің басқаша бекіту түрлерінен бірқатар артықшылықтары бар. Үйге тапсырма беру
Қорытындылау
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
6–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсету Сабақтың мақсаты: Цилиндр формалы бөлшектерді сызба түрінде көрсетудің жолдарын үйрету Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ой өрісін арттыру
Тәрбиелік :Оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға
Цилиндрлер тобы двигатель түрлеріне қарай әртүрлі бөлшектерден құралады. Өйткені, жоғарғы тарауда аталғандай, двигательде бірнеше цилиндр болады және әртүрлі орналасуы мүмкін. Мұндағы төрт цилиндрлер біріктірліп, бір қатарға орналастырылған.
Цилиндр көптеген двигательдерде бөлек жасалады. Олардын ішкі поршень жүретін беті ең жоғарғы класпен өнделеді.Оны цилиндр «айнасы» деп атайды.Поршеньмен үйкелісі аз болуы үшін көбінесе сұр шойыннан құйып жасайды.Мұндай цилиндрлердің екі түрі болады. Егер сыртқы бетіне тікелей суытатын сұйық келіп түратын болса, онда оны «дымқыл» ал керісінше болса «құрғақ» цилиндр деп атайды. Олар үшін арнаулы ұя жасалып, сонда престеп-тығыздап орналастырады. Цилиндрлерді арнаулы құйылып жасаған блоктағы ұяларға бекітеді. Егер цилиндр «дымқыл» болса, онда оның төменгі және жоғарғы беттері ғана ұяға жанасады. Ол жерді арнаулы аралық төсемдермен, сүйық ақпайтындай етіп бітейді. Ал «құрғақ» цилиндрлерді өн бойында бітеу жасалған ұяларға престеп орнатады.
Осы цилиндрлер бекітетін қорапты двигательдердің блогы деп атайды. Оны алюминни қоспасынаң немесе сұр шойыннаң құйып жасайды. Блоктың астынғы жағы кеңейтіліп картерді құрайды. Олар арнаулы астаумен жабылып, майлау жүйесіне қажетті жағар майқорын ұстап түрады. Оның үстіне, сол картер бөлігінде иінді білік бекитін арнаулы орындар қаралған.
Қорытынды.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
6–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Қол сайманмен цилиндр тәрізді бұйым жасап шығару Сабақтың мақсаты: Қол сайманмен цилиндр тәрізді бұйым жасап шығаруды меңгерту Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ой өрісін арттыру
Тәрбиелік :Оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға
Адамзат мәдениетінің байлығы ішіндегі ғажайып дүниесі музыкасы болса, адамның жаны мен тәнінің жемісі- еңбек.
Елімізде кең танымалы музыкалы аспаптың бірі –домбыра.Ол цилиндр тәріздес. Оны жасау өте қызықты әрі тартымды. Домбыраны өте құнды , мықты қайың, жаңғақ, қарағай ағаштарынан жасайды.
Технологиялық карта.
Жұмыс мазмұны
Графикалық кескін
Құрал-саймандар
1. Домбыра жасайтын дайындаманы станокқа дайындау
Қарындаш,сызғыш,ара,сүргі.
2. Дайындаманы сызба бойынша белгілеу, жонуға дайындау.
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
7–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Ағашты құрастырып бекітудің түрлері Сабақтың мақсаты: Ағашты құрастырып бекітуді үйрету Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін, қолөнерді дамыту. Сабақтағы теориялық білімдерін практикалық іс - әрекеттерге ұштастырып, оны іс жүзінде пайдалану;
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету, эстетикалық жағынан дамыған жеке тұлға тәрбиелеу.
Мектеп - шеберханасында жасалатын бұйымдар көптеген бөліктерден тұрады. Оларды бір - бірімен әр түрлі, әдіс - тәсілдермен біріктіреді. Ағаштарды бір - бірімен біріктіру барысы толығынан жинақтау деп аталады. Жалпы желімдер табиғи және синтетикалық желімдер болып екіге бөлінеді. Желімнің сапасын былай анықтауға болады: а) жапсырылған жерінен жарылмай, ағаштың тұтас жерінен жарылса, онда оның желімдеу сапасының жоғары болғаны; б) жапсырылған жерден жарылса, онда желім сапасы төмен болғаны. Желімді пайдалану кезінде қауіпсіздік ережесін сақтау керек.Сарамандық жұмыста қолданатын шикізаттар: керекті ағаштарды кесіп және сүргілеп, дайындаймыз. Қолданылатын ағаштың шірігі, бұтағы және жарылған жері болмауы керек. Жасалатын бұйым (тербелмелі ат) – негізінен ағаштан жасалады. Табанына қондырылатын рейканың өлшемі – 500х45х45 мм, рейканың үстіне қондырылатын тақтайдың өлшемі – 660х115х30 мм, бір жақтары дөңгеленген тігінен тіреуіш ағаш – 250х75х25 мм. Тіреуіш ағашқа қозғалып тұратын рейка өлшемі 660х50х50 мм бұрандамен бекітіледі. Қозғалып тұратын рейканың бір шетіне орындық орнатамыз, ал екінші жағына арнайы ойылған ойыққа аттың басын және аттың басына қол тұтқа бекітеміз. Серіппе қатты болуы тиіс. Мысалы: мотоцикл амортизаторы жарайды. Бөлшектеуді шегемен құрастырып бекіту кезінде белгілі ереже талаптары мұқият орындалуы керек. Ағаштарды орналасуына қарай әр түрге бөлінеді (шетінен біріктіру және ортасынан біріктіру әдістері). Құрастырып бекітудің шеге, бұрама шеге және желімнің көмегімен орналасады. Өнеркәсіпте шегелерді әр түрлі қалыңдықта, әр түрлі ұзындықта шығарады. Шегені біріктіріп бекітуде негізгі пайдаланатын құрал - балға болып табылады. Есте болатын бір жағдай ылғал ағашқа қарағанда, кепкен ағаштың қақ айырылып кетуі мүмкін. Бұрама шегемен құрастырып бекіту анағұрлым берік болады. Бұрма шеге дегеніміз конус тәріздес металл діңгектер. Бұрама шегенің қалпағында жалпақ бұрауышқа арналған бір ғана кесік ойықты немесе крест түріндегі ойығы болады. Осыған қосымша бұрама шегенің қалпағында алты қырлы кілтке түрі де кездеседі. Бұрама шегелердің қалпағы жартылай дөңгелек елеусіз және жартылай елеусіз болып бөлінеді. ағаштарды құрастыру кезінде бұрама шегелерді ұрып қағуға болмайды. ағаш бөлшектерді желімдеу арқылы құрастырып бекітудің басқаша бекіту түрлерінен бірқатар артықшылықтары бар.
Серіппенің бір жағы табанындағы тақтайға, ал екінші жағы қозғалыстағы рейкаға бекітіледі. Тербелмелі ат – мектеп жасына дейінгі балалардың қозғалысын дамыту үшін қажет. Бөлшектер өлшемдерімен дайын болғаннан кейін сызбада көрсетілгендей құрастырамыз. Тербелмелі атқа мінген бала аттың басындағы қолтұтқадан ұстап отырып жоғары - төмен тербеледі.
Қорытынды.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтын тұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.
Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.
Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.Цилиндр, конус, шар тәрізді бүйымдарды жону үшін оларды СТД-120 білдегіне салып жонып, өңдейді. Біздің Отандық өнеркәсібіміз орталықты, қарама – қарсы және орталықсыз жону білдегін шығарады. Орталықты жону білдіктерде салыстырмалы түрде алғандағы диаметрі онша үлкен емес, ұзынша бөлшектер өңделеді. Дайындалған ағаш материалдарды алдыңғы және артқы қыспақтардың орталығы арасына мықтап бекітіледі.СТД – 120М қарама – қарсы тік білдектердің көлемі едәуір үлкен, жайпақ бөлшектер өңделеді. Олар алдыңғы қыспақ тығырына бекітіледі. Мұнда білдекте артқы қыспақ тетігі болмайды. Орталықсыз (дөңгелек тақшалы) білдектер цилиндр және конус тәрізді, үлгідегі бөлшектерді жасап шығаруға қолданылады. Білдектің кескіш пышақтарының өткір жүздері ішке қарай бағытталған іші қуыс пышақ бастары болып табылады.Өңделуге арналған ағаш материалы өз осінен айналатын пышақ басына сәйкес беріледі. Ағаш өңдейтін СТД – 120 м білдегі негізгі бөлігі бағытаушы тетіктерімен қоса алғанда, шойынның құйылған тіректі негізі болып табылады. Ол өзінің екі тіректі табаны станоктың тұрақты әрі берік тұруын қамтамасыз етеді. Оған алдыңғы және артқы қыспақ тетіктер ұстайтын тұтқасы орналастырған. Білдектің жұмыс механизмдері кесу аймағын (жұмыс кеңістігін) құрайды. Бұл аймақ байқау экраны бар қорғағышпен жабылып тұрады. Білдек орнатылатын тіректі негіз өзінің тірек табандары арқылы білдектің тұрақты әрі берік тұруын қамтамасыз етеді. Оған алдыңғы және артқы қыспақ тетіктері, ұстайтын тұтқасы орналастырған. Білдектің жұмыс механизмдері кесу аймағы жұмыс кеңістігін құрайды. Бұл аймақ байқау экраны бар қорғанышпен жабылып тұрады. Білдек орнатылатын тірек негіз өзінің тірек табандары арқылы ағаштан жасалған арнаулы платформаға мықтап бекітілген. Оның сол жақ бөлігіне білдектің электро механикалық жетегі орналатын. Ол жетек қайысты іске қосатын, білікке бекітілетін қос сатылы тегергіштің сыналы белдігінен және токарь станогының алдыңғы қыспақ тетігінің шпинделіне бекітілетін екінші қос сатылы тегершіктен тұрады.
Қорытынды.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
8–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Ағаш жону станогының құрылысы мен жұмысы Сабақтың мақсаты: Ағаш жону станогының құрылысымен таныстыру
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Ағаш өңдейтін СТД-120 м үлгісіндегі токарь станогының құрылысымен танысайық, маркасы С- станок, Т-токарьлық, Д- ағаш өңдеуші 120-арақашықтық,м-жетілдірілген станок мүлгісі, платформадан, электр қозғалтқыштан, қорғағыш қаптама, тректі табан, станок негізгі бөлігі, алдыңғы қыспақ тетік, артқы қыспақ тетік, шам, патрон, ұстайтын тұтқа, мөлдір экран, түймеше тетіктен тұрады.
Ағашты бекітіп ұстау үшін шпиндельдің саптама тетігі пайдаланылады, олар шанышқы, патрон, тығырық.
Ағаш өңдейтін өткір тістер- қашаулар әртүрлі формада болады.Цилиндр, конус, шар тәрізді бүйымдарды жону үшін оларды СТД-120 білдегіне салып жонып, өңдейді. Біздің Отандық өнеркәсібіміз орталықты, қарама – қарсы және орталықсыз жону білдегін шығарады. Орталықты жону білдіктерде салыстырмалы түрде алғандағы диаметрі онша үлкен емес, ұзынша бөлшектер өңделеді. Дайындалған ағаш материалдарды алдыңғы және артқы қыспақтардың орталығы арасына мықтап бекітіледі.СТД – 120М қарама – қарсы тік білдектердің көлемі едәуір үлкен, жайпақ бөлшектер өңделеді. Олар алдыңғы қыспақ тығырына бекітіледі. Мұнда білдекте артқы қыспақ тетігі болмайды. Орталықсыз (дөңгелек тақшалы) білдектер цилиндр және конус тәрізді, үлгідегі бөлшектерді жасап шығаруға қолданылады. Білдектің кескіш пышақтарының өткір жүздері ішке қарай бағытталған іші қуыс пышақ бастары болып табылады.Өңделуге арналған ағаш материалы өз осінен айналатын пышақ басына сәйкес беріледі. Ағаш өңдейтін СТД – 120 м білдегі негізгі бөлігі бағытаушы тетіктерімен қоса алғанда, шойынның құйылған тіректі негізі болып табылады. Ол өзінің екі тіректі табаны станоктың тұрақты әрі берік тұруын қамтамасыз етеді. Оған алдыңғы және артқы қыспақ тетіктер ұстайтын тұтқасы орналастырған. Білдектің жұмыс механизмдері кесу аймағын (жұмыс кеңістігін) құрайды. Бұл аймақ байқау экраны бар қорғағышпен жабылып тұрады. Білдек орнатылатын тіректі негіз өзінің тірек табандары арқылы білдектің тұрақты әрі берік тұруын қамтамасыз етеді. Оған алдыңғы және артқы қыспақ тетіктері, ұстайтын тұтқасы орналастырған. Білдектің жұмыс механизмдері кесу аймағы жұмыс кеңістігін құрайды. Бұл аймақ байқау экраны бар қорғанышпен жабылып тұрады. Білдек орнатылатын тірек негіз өзінің тірек табандары арқылы ағаштан жасалған арнаулы платформаға мықтап бекітілген. Оның сол жақ бөлігіне білдектің электро механикалық жетегі орналатын. Ол жетек қайысты іске қосатын, білікке бекітілетін қос сатылы тегергіштің сыналы белдігінен және токарь станогының алдыңғы қыспақ тетігінің шпинделіне бекітілетін екінші қос сатылы тегершіктен тұрады.
Қорытынды.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
8–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Шаруашылық -тұрмыстық мақсатындағы бұйымдар жасау Сабақтың мақсаты: Шаруашылық -тұрмыстық мақсатындағы бұйымдар жасауды үйрету
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Қазір ағаш ұқсату шеберлігімен шұғылданатын мамандықтардың түрлері көп. Әдетте қазақ халқы ағаш ұқсатумен айналысатындарды үйші, оймашы, балташы, тоқушы деп шартты түрде төртке бөлген. Үйші деп негізінен киіз үйдің сүйегін, яғни кереге, уық, шаңырақ жасайтын қолөнершілерді атаса, міндетті түрде бетіне өрнек салатын жастық ағаш , жүкаяқ, төсек ағаш, кебеже тәрізді үй-іші, мүлкі аяқ-табақ оятын іскерлерді оймашы деп атаған. Ағаш құраумен, қайық, арба, шана жасаумен кәсіп етушілерді балташы десе, балық ұстау үшін т.б.түрлі шаруа қажетін өтеу мақсатымен себет, шынта шарбақ өрушілерді тоқушы деп атаған. Алайда бұл бөліңістің тиянақты шегі жоқ, себебі өмірде балташы үйшілікпен, ал үйші тоқушылықпен немесе тоқушы оймашылықпен қатар айналыса берген. Сондықтан ежелгі ұғымды, ағаш ұқсату ісімен шұғылданатын шеберді ұста деп атаған.
Ал ұсталар айналысатын кәсібінің басты ерекшелігіне орай темір ұстасы , ағаш ұстасы болып бөлінеді. Бұл бөлініске қарамастан , нағыз ұста , ұсталық өнердің жоғарыда аталған екі түрінде жете меңгерген. Сондықтан оң саусағынан өнер тамған әмбебап шеберді ғана халық ұста деп атаған. Халқымыз айтулы ұсталар соққан заттарды кие тұтқан. Атап айтқанда , қас шебердің қолынан шыққан заттарды ырым етіп іліп қою бүгінге дейін сақталған.
Еліміздің нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты қазіргі кәсіптік техникалық мектептерде әмбебап ұсталар даярлау қолға алынды. Олар ағаштан, темірден , басқада конструкциялық материалдардан әшекей бұйымды жасауды үйренеді. Сонымен қатар 2-3 жыл ішінде ұсталық өнердің 3-4 түрін меңгереді.
Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.
- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау;
- бұйымдарды бояу, оған әр беру;
- боялған бұйымдарды тазалау, лактау.
Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі.
Қорытынды.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
9–сынып Айы,күні: Тақырыбы: Сырлау жұмыстарының технологиясы Сабақтың мақсаты: Сырлау жұмыстарының технологиясымен таныстыру
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Тұрғын үйді әрлеуге желімді, әкті, майлы, эмальды және су-эмульсиялы сырлар, олифа және түрлі лактар пайдаланылады. Желімді сырмен тебен, қабырғаны сырлайды да, ал әкпен бөлмейін төбесін ақтайды. Олифа, майлы және эмальды сырлар — панель, есік, терезе, газ пештерін және су құбырларын; су эмульсиялы сыр-төбе мен қабырғаны ақтауға ; лак сырланған есік, терезе, еденді жылтыратып өң беру үшін қолданылады.
Сырлауға арналған аспаптар мен құралдар
Сырлау және әрлеу жұмыстарын өр түрлі бояужаққыш, арнаулы бояғыш біліктер (валик) , бояубүріккіш (краскопульт), пульверизаторлар пайдаланылады. Аумақты жерлерді сырлау үшін қылы ұзын дөңгелек бояу жаққыштар, ал есік, терезе, радиаторларды сырлауға шағын бояу жаққыштар суэмульсияны пайдаланғанда малма бояу жаққыштар (ұзынша ағаш сапқа орнатылған), ал желімді және казеинді сырлар үшін әктеуге арналған бояу жаққыштар қолданылады. Флейц-кистінің қылы ұзын, талшығы жіңішке әрі қатқыл болады. Онымен сырлаған жер біртегіс әрі жылтыр болып шығады. Жаңа боялған жердің ұзына бойын флейцтің ұшымен қатты батырмай сырлайды, сонда бояу жаққыштың ізі қалмай, біртегіс болып шығады.
Сырлау кеңестері
Боялған жер күңгірт түсті болып шығуы үшін қылы ұзын құрғақ щеткамен кеппеген бояулық үстінен жайлап жүргізеді. Щетканың қылы боялған жерді бүлдірмеуі үшін бір жерге екі рет жүргізуге болмайды. Бұл үшін киім щеткасын да пайдалануға болады. Жаңа малма бояу жаққыштар мен шағын қол бояу жаққыштарын пайдаланар алдында қылының 2/3 бөлігін жіппен орап байлап алған жөн (2-сурет). Қылдың желініп тозуына орай ораманы біртіндеп тарқатып отырады. Желімді сырларға арналған бояу жаққыштарын майлы сырлы бояу жаққыштарынан гөрі бостау орайды. Оралған бояу жаққыш тығыз болады да, сыр біртегіс жағылады және қылдың арасында бояу аз тұратын болады. Малма бояу жаққыштардың қылын жоғары қаратқан күйі қағазға орап сақтайды. Желімді сырларды пайдаланғанда сырбүріккішті, шаңсорғыш пульверизаторды немесе бау-бақшаға дәрі сепкішті қолдануға болады. Ол үшін сырды алдын-ала сүзгіден өткізіп алған жөн. Сырлау жұмыстарында арнаулы біліктер кеңінен қолданылады. Білік ағаш немесе алюминий цилиндр тәріздес болып келеді де, поролон немесе жүні қырқылған қой терісімен қапталады (тері жүнінің ұзындығы 12—15 мм). Білік ағашпен сапталады. Сырлаған кезде (әсіресе, желімді бояумен) бір жердің үстінен екі рет жүргізуге болмайды, өйткені сыр баттасып қалады. Жаңа білікті пайдаланбас бұрын 5—6 сағат суға салып қояды, сонда ол жұмсарып, цилиндрге тығыз тартыла түседі.
Бекітемін: А.Құрманаева
\Мектеп директорының оқу – ісі жөніндегі орынбасары\
Білімділік: Оқушылардың білімін арттыру Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, шығармашылық қабілетін арттыру
Тәрбиелік : оқушыларды жауапкершілікке, жүйелі еңбекке, өз бетінше жұмыс жасауға үйрету
Майлы және эмальды бояумен ағаш, темір заттарды, сылақ жұмыстары жүргізілген жерлерді сырлайды. Бұрын сырланған жерді бояудан бұрын, оны ескі сырлап тазартқан жөн. Жақсы жабысқан ескі бояуды қырмай-ақ, 2—5 процентті сода немесе сабынды сумен жуса да болады. Ойсыз жаңа бояу нашар ұстайды. Сырды толық кетіру үшін бояу қабатын жүмсартатын арнаулы пасталар пайдаланылады. Мұндай пастаны дайындау үшін 0,5 кг ұнтақталған бор мен 0,5 кг асбест немесе қоймалжың әк қажет. Қоспаны 20 процентті каустиктің (күйдіргі зат) ерітіндісінде дайын-дайды. Бор мен әкті қамыр тектес болғанша араластырады (каустик ерітіндісін 1 бөлігіне 4 бөліктей су қосу арқылы жасайды). Алынған қоспаның ескі сырдың үстіне жағып, 2—3 сағат ұстайды. Сосын жұмсарған бояу қабатын қырғышпен қырады. Тазаланған жерді алдымен 2 процентті сірке қышқылының ерітіндісімен, кейін таза сумен жуалы. Бұдан соң бір немесе бірнеше қабаттан тегістейді. Бір қабат тегістегенде бояу түсіне сәйкес алынған олифамен немесе арнаулы қоспа пайдаланады, ал екі қабаттап тегістегенде алдымен олифамен майлап, үстіне тегістегіш қоспа жағады.
Суэмульсиялы бояумен сырлау
Суэмульсиямен кез келген кабырғаны және төбені сырлауға болады. Сырланатын жерді желімді немесе майлы бояумен сырланғандағы сияқты дайындайды (дұрысы майлы бояудағыдай). Құрамында тотияйыны бар қоспамен тегістеуге болмайды, өйткені ол эмульсияның сапасын төмендетеді. Пайдаланар алдында бояулы мұқият араластырады, егер қоюланса, су қосып сұйылтуға болады. Сосын бояу жаққышпен, білікпен немесе пульверизатормен жағалы. Дұрыс пайдаланған жағдайда ұзақ уақытқа жарайды. Кебу мерзімі (18— 230С температурада) 30 минуттай аспайды, 1,5—2 сағатта әбден кеуіп болады. Бояулы кептіріп барып, екі қайтара жаққан дұрыс. 1 кг эмульсия 5 м2 жерге жетелі. Сауда орындарында әр түсті бояулар сатылады.[1]
Сырлауға дайындау
Тұрғын үйді әрлеуге желімді, сумен араластырылатын эмульcияны және майлы бояулар пайдаланылады. Көптеген лакты-бояулы материалдарды магазиндерден дайын немесе жартылай фабрикаттар күйінде сатып алуға болса, енді біреулерін, мәселен желімді сырлы қолдан жасауға да (су, бор, бояғыш пигмент және желім арқылы) болады.Тұрғын үйді сырлағанда бояулық сілтіге төзімділігін де ескерген жөн. Жаңа әктелген қабырға мен бетон ұзақ уақыт қа дейін еттілік қасиетін сақтайды, соның негізінде эмальды және майлы сырдың құрамында болатын алкидті смолалар тез бүлінеді.
