Поурочный план по технологии

№1 саба?. Саба?ты? та?ырыбы: ?ауіпсіздік техникасы ж?не е?бекті ?ор?ау

О?у шеберханаларында е?бекті ?ор?ау

Е?бек ?ор?ауды? негізгі міндеті — за? актілері ж?йелерін ж?не олар?а с?йкес ?леуметтік - экономикалы?, техникалы?, тазалы? са?тау ж?не ?йымдастыру шараларын талдап, орындау болып табылады, м?ны? б?рі е?бек процесі кезінде денсаулы? са?тау ?ауіпсіздігін ж?не о?ушыны? е?бек ?абілеттілігін ?амтамасыз етеді.
Е?бек ?ор?ау?а е?бек за?дылы?тары, ?ауіпсіздік техникасы ж?не ?ндірістік санитария ж?ніндегі м?селелер кіреді. Барлы? о?ушылар ж?мыс істеуді? ?ауіпсіз ?дістерін ?йреніп, игеруге ж?не ?ауіпсіздік техникасы ережелерін жа?сы білуге міндетті. Белгілі тапсырмамен ж?мыс?а кірісетін ?рбір о?ушы ?ауіпсіздік техникасы, бойынша ал?аш?ы н?с?аулар ал?аннан кейін ?ана іске кірісу керек.
Ж?мыс н?с?аулары кезінде о?ушылар шеберханада?ы т?ртіп ережелерімен танысады, жара?ат ту?ызатын негізгі себептерді?, жабды?тарды?, ??рал - саймандарды?, ?сіресе электр ж?йелеріні? а?ауларын ж?не т. б. ж?мыс істеуді? теріс ?дістерін естіп біледі. Ж?мыс орнында н?с?ауды м??алім ж?ргізеді, ол ж?мысты? ?ауіпсіз ?дістерін, техникасын т?сіндіреді, электр ?ауіпсіздігі, ж?мыс орнын ?стау т?ртібі, о?у механизмдеріні? ??рылысын, ж?мыс?а ?осу ережелерін, станоктарды то?тату, тексеру ж?не майлау туралы ма?л?мат береді.
А?аш шеберханаларында?ы жара?аттануды? негізгі себептері:
• жабды?тарды? д?рыс орналастырылмауы;
• ?ор?аныш ?ал?а?дарыны? м?лдем болмауы немесе жетіспеушілігі;
• іске ?ос?ыш аппараттарды? ?ана?атсыз к?йде болуы;
• ж?мыс істеуді? ?ауіпсіз ?дістерін о?ушыларды? нашар білуі;
• ??рал - саймандар талаптар?а с?йкес келмеуі;
• ??рал - саймандарды? ж?зі ?ткір болмауы;
• м??алімні? ?ауіпсіздік ережелерін д?рыс ба?ыламауы т. б
Сондай - а? шеберханаларда?ы жабды?тарды? орналасуы, о?ушыларды? ары - бері ?туі есептелуі ж?не оларды? ж?ру жолдары ?ыс?а болуы тиіс. Станоктарды? орны?уы мы?ты, ?оз?алыссыз, ж?мыс кезінде еш?андай тербеліссіз болуы талап етіледі. О?ушыларды? бойына с?йкес, ал аласа о?ушылар?а арнаулы, жылжымалы баспалда? жасалынуы міндетті. Жабды?тарды? ?зі сенімді ?ал?алармен, ша?дарды, ?и?ымдарды, а?аш ?нта?тарын сорып алатындай желдеткіштер, сондай - а? кесілген материалдарды беріп т?ратын механизмдермен ?амтамасыз етілуі керек. Кескіш аспаптарды? (ара, фрез, пыша?, ?айра? ?алпа?шасы) ж?мыс б?лігі ??делетін материал мен аспап ?ткен кезде ашылатын, сонан со? автоматты жабылатын ?оршаумен жабылуы ?ажет М?ны? ?зі ??делетін материалды? биіктігі мен еніні? к?леміне с?йкес болады, ?оршау мен са?тандыр?ыш ??рыл?ы ?алды?тардан тазартуды ?иындатады. Бойлы?ына ?арай кесуге арнал?ан д??гелек ж?зді станоктарда ж?мыс істеу ?ауіпті болады. Сонды?тан о?ушылар?а ондай станоктармен ж?мыс істеуге м?лдем тыйым салынады. Кесу, арнайы шикізатты дайындау ж?мыстарын м??алімні? ?зі орындау?а міндетті.
СТД - 120М а?аш жону станогінде ж?мыс істеген кезде о?ан жонылатын шикізатты д?рыс та?дап алу керек. Жонылатын а?аш жары?сыз, сызатсыз, шіріксіз болу?а тиіс, егер б?л талаптар ойда?ыдай орындалмаса, жонылып жат?ан б?йым сынып, жара?аттауы м?мкін. Сонды?тан м??алімге тексертіп алу - міндет. Жасайтын б?йым станок?а орны?тыру ретімен мы?ты бекітілуге тиіс. Оны? арт?ы бекініс штогына міндетті т?рде май жа?у керек. Ж?мысты бастар алдында м??алімге тексертіп, б?йымны? мы?тылы?ына ж?не талаптар?а сай екеніне к?з жеткізгеннен кейін м??алімні? р??сатымен ?ана станок іске ?осылу?а тиіс. Жону?а арнал?ан станок пыша?тары ?ткір ?рі саптары талап?а сай болуы керек. Егер талап?а сай келмесе, жонылып болайын деген б?йымды істен шы?арады немесе жара?аттауы м?мкін. Б?йымды жону кезінде станок а?аш б?йымы мен тіреуішті? ара ?ашы?ты?ы 3 - 5 мм болу?а тиіс. Егер ара ?ашы?ты?ы одан к?п болып кетсе, на?тылы ?лшеммен шы?арып ?ндеу ?иын?а т?седі. ?сіресе сырт?ы ж?не ішкі б?ліктерін на?тылы ?лшеммен тегістеу кезінде ?те ?иын?а со?ады, тіпті ?лкен ара ?ашы?ты?ты ?лшеу арасына пыша? тіреліп, жара?ат¬тауы да м?мкін. Сонды?тан айналып т?р?ан а?аш б?йымы мен тіреуішті? ара ?ашы?ты?ын ?немі ба?ылап, ?ада?алау керек.
Электр ?ауіпсіздігі. ?рбір шеберханада?ы станоктарды? ток ?ткізгіш сымы арнаулы кабельге жал?анып, темір т?тікшені? ішімен ж?ргізілуге тиіс, ?сіресе кабель еден ?стімен ?тетін жерлерде аса ?лкен жауапкершілікті талап етеді, ?йткені ауыр ??рал немесе зат кабельді? ?стіне т?ссе, ол ?ауіпті, тіпті к?рек ?шы да оны жара?аттауы м?мкін. Труба ішімен ж?ргізілген кабельді? ?зынды?ы да еден ?стінде ?те ?ыс?а орынды ?амту?а тиіс ж?не ол ая? астында кедергі келтірмеу керек, я?ни о?ушылар ж?рмейтін жерді, плинтус жа?алауын т. б. ?амту?а тиіс. Егер есікті? табалдыры?ынан ?тсе, онда труба беті шалынбайтындай, ?ауіпсіз ?ор?аныш а?ашымен жабылуы керек. Арнаулы кабельден ток к?ші келетін труба еден ?стімен станок жанынан жо?ары к?теріліп, станок?а жал?анатын биіктік де?гейінде бітуге тиіс. Шеберханада?ы барлы? станоктар?а орта? то? к?шін ?осу?а ж?не ажырату?а арнал?ан жалпы ?ал?ан міндетті т?рде болады. Ол ?ал?ан негізгі о?у шеберханасынан тыс, арнаулы жерде орналасуы міндет.
СТД - 120М ж?не бас?а станокпен ж?мыс істеген кезде ток сымында?ы ша?ылыс ?ш?ындарын, станокты? айналу жылдамды?ы б?се?дегенін немесе к?йік иісін бай?аса?дар, дереу м??алімге хабарлау керек. Ондай жа?дайларда станокты то?татып, ?шіру міндет.
?рт ?ауіпсіздігін са?тау. О?у шеберханаларында к?птеген ж?мыстар ?лгі ретінде істеледі. Мысалы, арнаулы плитада желім дайындау, электр муфельді пешпен ж?мыс істеу, электр ?айра?ымен б?йымдарды? шетін ?ндеу немесе пыша? ?айрау, фреза станогімен ж?мыс істеу т. б. жалпы шеберханалар, ?сіресе а?аш шеберханасы аса жо?ары ?рт ?ауіпсіздігін са?тау ережелерін талап етеді.
Отты? шы?у себептері:
• ток к?шіндегі жал?амдарды? осал болуы;
• станоктарды ба?ылау ?ос?ыштары (контроль включатель) контактілеріні? ?лсіздігі;
• ?айра? станогінде а?аш ?нта?тарыны? шо?ырлануы;
• ашы? ж?не арнаулы жабы? плиталарды? талап?а сай ?олданылмауы;
• муфельді пешпен ж?мыс кезіндегі ?ауіпсіздік ережелерді? ?олданылмауы ж?не онда ??делген темірлерді? арнаулы орындары болмауы;
• ?тікпен, а?аш майыстыру пешімен ж?мыс істеу кезінде талаптарды? орындалмауы;
• о?ушыларды? білім д?режесіні? т?мендігі т. б.
О?у шеберханасында ?рт ?ауіпсіздігіне арнал?ан арнаулы ??ралдар міндетті т?рде болу?а тиіс.

№2 саба?. Саба?ты? та?ырыбы: Ауыл шаруашылы?ы ?ндірісіні? техникасы мен технологиясы

6 сыныпты? Технология бойынша саба?ты? жоспары /

Саба?ты? ма?саты:
а) білімділігі. О?ушылар?а ?сімдіктерді? к?пт?рлілігін ж?не ма?ызы жайлы т?сінік беру, білімдерін арттыру.
?) т?рбиелілігі. О?ушылар?а ?сімдіктерді? ма?ызы, к?пт?рлілігі жайлй т?сіндіріп, оларды? д?ниетанымды? к?з?арасын ?алыптастыру, ?сімдіктерді ?ор?ау?а т?рбиелеу.

б) дамытушылы?ы. О?ушыларды? ?сімдіктерді? адам ?мірі ?шін ма?ызын ?з бетінше ойлау ?абілетін дамыту.
Саба?ты? к?рнекілігі: ?сімдіктер туралы кітап, ?сімдікті? суреттері, ?сімдіктерді? кеппе ш?бі, жеміс-жидек муляжы, тірі ?сімдіктер, интерактивті та?та,
Саба?ты? ?дісі:СТО ?дісі, с?ра? – жауап, баяндау, ?орыту, жартылай іздену.
Саба?ты? т?рі: Д?ст?рлі
П?наралы? байланыс: биология, таби?аттану, экология, зоология, ?дебиет.
Саба?ты? барысы: І. ?йымдастыру кезе?і.
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.
ІІІ. Жа?а саба?.
І?. ?орытындылау
?. Ба?алау
?І. ?йге тапсырма беру.
І. ?йымдастыру кезе?і
О?ушылармен с?лемдесіп, о?ушыларды т?гелдеу, саба??а дайындау.О?ушыларды? назарын аудару.
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау
О?ушылардан ?йден жан-жануарлар?а жаз?ан хаттарын о?ыту.

ІІІ. Жа?а саба? т?сіндіру.
О?ушылардан ?сімдіктер туралы ?андай ма?ал – м?тел, ж?мба?тар туралы с?рау.

?сімдіктерді? т?рлері ?те к?п.?сімдіктер жер шарында?ы оттегіні жасаушы ж?не зиянды газдардан тазартушы болып табылады.
?сімдіктер ?лемі – тірі таби?атты? бір б?лігі.Адамзатты? да, жануарлады? ?леміні? де ?мірі шынында да осы ?сімдіктер д?ниесіне ты?ыз байланысты. ?лемде к?зге к?рінетін ?сімдіктер ?р алуан. Х?ІІІ ?асырда швед ?алымы К. Линней ?сімдіктерді? к?птеген т?рлерін аны?тап, 6000 т?рі ?ана белгілі болды.
?сімдікті? таралу жолдары ?рт?рлі. Климаты суы? жерлерге ?ара?анда жылы тропикалы? ж?не субтропикалы? жерлерде ?сімдікті? т?рлері де ?те к?п.
Мысалы: Гренландия аралында – 390 т?рлі
Сахарада – 300 дей
Бразилияда – 40 000 т?р
Индияда – 21 000 т?р
?ытайда – 20 000 т?р
Африканы? тропикалы? аудандарында – 13 000 ?сімдік т?рі кездеседі.

Жер бетіндегі таби?ат жа?дайлары ?р жерде ?рт?рлі. Бір жерде ?немі жаз, екінші жерде ?немі ?ыс, ал та?ы бір т?ста жылды? барлы? мезгілдері ай?ын бай?алады.
?сімдіктер ??рлы?та ж?не суда, тундра мен ш?л далада, тауларда ж?не м?зды?тарда да кездеседі.
Экватор ма?ы сия?ты жыл бойы жаз болып т?ратын айма?тарда жылу с?йгіш ?сімдіктер мен жемістер ?седі. ( мысалы. З?ЙТ?Н, МАНДАРИН, БАНАН
Ш?л далаларда ысты??а т?зімді ж?не суды ?немді ?рі аз пайдалану?а бейімделген ?сімдіктер ?седі. Мысалы: сексеуіл бірнеше айлар бойы сусыз тіршілік етуге бейім.
М?хиттар мен те?іздерде, ?зендер мен к?лдерде балдырлар, те?із капустасы ж?не маржанды рифтерде ?сетін ерекше ?сімдікті? т?рлері ?седі.Б?л ?сімдіктер су жануарларына ?орек болып ?ана ?оймай, суды? ??рамында?ы заттарды? тепе-те?дік жа?дайына ?сер етуші.
?сімдіктер таби?атта ?лкен роль ат?арады. Жануарлар алуан т?рлі ?сімдіктермен ?оректенеді. Адам ?з тіршілігінде к?птеген м?дени ?сімдіктерді пайдаланады. Егістіктермен мал жайылымдары ауыл шаруашылы?ыны? ?айнар к?зі болып табылады.
?сімдіксіз біз к?ріп ж?рген таби?ат м?ндай к?ркем, ?рі с?лу болмас еді. ?ызыл жасыл т?спен боялма?ан г?лдерсіз еш?андай ?аланы?, ауылды? к?ркі с?лу болмас еді.
?сімдіктерден сонымен ?атар а?аштар, ??рылыс материалдары ( кітап, д?птер ) жасалынады. Тастай темір а?ашты самшат деп аталады.
Е? биік а?ашты – эвкалипт дейміз.
Е? биік ш?пті – бамбук дейміз,
?сімдіктерді? м?дени ж?не д?рілік т?рлері болады.
М?дени ?сімдіктерге – азы? – т?ліктер, майлы да?ылдар. Мысалы: картоп, ж?гері к?ріш,бидай,к?нба?ыс, ма?та, темекі т.б.
Ал бидай – нан атасы. Ал ж?геріні дала аруы деп те атаймыз.
К?рішті? отаны – ?ндістан
Картоп, ж?гері, ма?та, к?нба?ыс, темекіні? отаны – Америка. Б?л ?сімдіктерді Еуропа?а ал?аш алып келгендер те?із саяхатшылары.?азір д?ние ж?зінде адамдар егіп, ?сіретін м?дени ?сімдіктерді? 200 мы?дай т?рі бар. Оларды? ар?ы тегі жабайы ?сімдіктер.
Таби?атта ?сетін ?сімдіктерді? адамдар?а тигізетін пайдасы ?те к?п.Оларды? біразын тама??а пайдаланса, бір тобын ?р т?рлі шаруашылы??а пайдаланады.?сімдіктерден д?рі – д?рмек, бояулар алынады.Картоптан крахмал мен спирт алынады, ал ма?та – матаны? негізгі шикізаты. ?ара?ай, пияз, сарымса? сия?ты ?сімдіктер ерекше фитонцид деген затты б?ліп шы?арып, ауру ?оздырушы бактерияларды ?лтіреді. Адам ?міріне ?ажетті ауаны оттегімен байтып отырады. Д?ние ж?зіндегі аса пайдалы ?сімдіктерді ?олдан ?сіріп, елден елге тарат?ан да адамдар. М?дени ?сімдіктерді адам ?олдан ?сіреді.
І?. ?орытындылау.
1. ?сімдіктер жер шарында біркелкі тарал?ан ба ?
2. Суы? жерлер мен мен жылы жерлердегі ?сімдіктерді? ??састы?тары мен айырмашылы?тары ?андай ?
3. ?сімдіктер адамны? тіршілігінде ?андай р?л ат?арады?

?. Ба?алау.
Саба? айт?ан, саба??а белсене ?атыс?ан о?ушылар?а ба?а ?ойылады.

?І. ?йге тапсырма беру.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Поурочный план по технологии»

№1 сабақ. Сабақтың тақырыбы: Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау

Оқу шеберханаларында еңбекті қорғау

Еңбек қорғаудың негізгі міндеті — заң актілері жүйелерін және оларға сәйкес әлеуметтік - экономикалық, техникалық, тазалық сақтау және ұйымдастыру шараларын талдап, орындау болып табылады, мұның бәрі еңбек процесі кезінде денсаулық сақтау қауіпсіздігін және оқушының еңбек қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
Еңбек қорғауға еңбек заңдылықтары, қауіпсіздік техникасы және өндірістік санитария жөніндегі мәселелер кіреді. Барлық оқушылар жұмыс істеудің қауіпсіз әдістерін үйреніп, игеруге және қауіпсіздік техникасы ережелерін жақсы білуге міндетті. Белгілі тапсырмамен жұмысқа кірісетін әрбір оқушы қауіпсіздік техникасы, бойынша алғашқы нұсқаулар алғаннан кейін ғана іске кірісу керек.
Жұмыс нұсқаулары кезінде оқушылар шеберханадағы тәртіп ережелерімен танысады, жарақат туғызатын негізгі себептердің, жабдықтардың, құрал - саймандардың, әсіресе электр жүйелерінің ақауларын және т. б. жұмыс істеудің теріс әдістерін естіп біледі. Жұмыс орнында нұсқауды мұғалім жүргізеді, ол жұмыстың қауіпсіз әдістерін, техникасын түсіндіреді, электр қауіпсіздігі, жұмыс орнын ұстау тәртібі, оқу механизмдерінің құрылысын, жұмысқа қосу ережелерін, станоктарды тоқтату, тексеру және майлау туралы мағлұмат береді.
Ағаш шеберханаларындағы жарақаттанудың негізгі себептері:
• жабдықтардың дұрыс орналастырылмауы;
• қорғаныш қалқаңдарының мүлдем болмауы немесе жетіспеушілігі;
• іске қосқыш аппараттардың қанағатсыз күйде болуы;
• жұмыс істеудің қауіпсіз әдістерін оқушылардың нашар білуі;
• құрал - саймандар талаптарға сәйкес келмеуі;
• құрал - саймандардың жүзі өткір болмауы;
• мұғалімнің қауіпсіздік ережелерін дұрыс бақыламауы т. б
Сондай - ақ шеберханалардағы жабдықтардың орналасуы, оқушылардың ары - бері өтуі есептелуі және олардың жүру жолдары қысқа болуы тиіс. Станоктардың орнығуы мықты, қозғалыссыз, жұмыс кезінде ешқандай тербеліссіз болуы талап етіледі. Оқушылардың бойына сәйкес, ал аласа оқушыларға арнаулы, жылжымалы баспалдақ жасалынуы міндетті. Жабдықтардың өзі сенімді қалқалармен, шаңдарды, қиқымдарды, ағаш ұнтақтарын сорып алатындай желдеткіштер, сондай - ақ кесілген материалдарды беріп тұратын механизмдермен қамтамасыз етілуі керек. Кескіш аспаптардың (ара, фрез, пышақ, қайрақ қалпақшасы) жұмыс бөлігі өңделетін материал мен аспап өткен кезде ашылатын, сонан соң автоматты жабылатын қоршаумен жабылуы қажет Мұның өзі өңделетін материалдың биіктігі мен енінің көлеміне сәйкес болады, қоршау мен сақтандырғыш құрылғы қалдықтардан тазартуды қиындатады. Бойлығына қарай кесуге арналған дөңгелек жүзді станоктарда жұмыс істеу қауіпті болады. Сондықтан оқушыларға ондай станоктармен жұмыс істеуге мүлдем тыйым салынады. Кесу, арнайы шикізатты дайындау жұмыстарын мұғалімнің өзі орындауға міндетті.
СТД - 120М ағаш жону станогінде жұмыс істеген кезде оған жонылатын шикізатты дұрыс таңдап алу керек. Жонылатын ағаш жарықсыз, сызатсыз, шіріксіз болуға тиіс, егер бұл талаптар ойдағыдай орындалмаса, жонылып жатқан бұйым сынып, жарақаттауы мүмкін. Сондықтан мұғалімге тексертіп алу - міндет. Жасайтын бұйым станокқа орнықтыру ретімен мықты бекітілуге тиіс. Оның артқы бекініс штогына міндетті түрде май жағу керек. Жұмысты бастар алдында мұғалімге тексертіп, бұйымның мықтылығына және талаптарға сай екеніне көз жеткізгеннен кейін мұғалімнің рұқсатымен ғана станок іске қосылуға тиіс. Жонуға арналған станок пышақтары өткір әрі саптары талапқа сай болуы керек. Егер талапқа сай келмесе, жонылып болайын деген бұйымды істен шығарады немесе жарақаттауы мүмкін. Бұйымды жону кезінде станок ағаш бұйымы мен тіреуіштің ара қашықтығы 3 - 5 мм болуға тиіс. Егер ара қашықтығы одан көп болып кетсе, нақтылы өлшеммен шығарып өндеу қиынға түседі. Әсіресе сыртқы және ішкі бөліктерін нақтылы өлшеммен тегістеу кезінде өте қиынға соғады, тіпті үлкен ара қашықтықты өлшеу арасына пышақ тіреліп, жарақат¬тауы да мүмкін. Сондықтан айналып тұрған ағаш бұйымы мен тіреуіштің ара қашықтығын үнемі бақылап, қадағалау керек.
Электр қауіпсіздігі. Әрбір шеберханадағы станоктардың ток өткізгіш сымы арнаулы кабельге жалғанып, темір түтікшенің ішімен жүргізілуге тиіс, әсіресе кабель еден үстімен өтетін жерлерде аса үлкен жауапкершілікті талап етеді, өйткені ауыр құрал немесе зат кабельдің үстіне түссе, ол қауіпті, тіпті күрек ұшы да оны жарақаттауы мүмкін. Труба ішімен жүргізілген кабельдің ұзындығы да еден үстінде өте қысқа орынды қамтуға тиіс және ол аяқ астында кедергі келтірмеу керек, яғни оқушылар жүрмейтін жерді, плинтус жағалауын т. б. қамтуға тиіс. Егер есіктің табалдырығынан өтсе, онда труба беті шалынбайтындай, қауіпсіз қорғаныш ағашымен жабылуы керек. Арнаулы кабельден ток күші келетін труба еден үстімен станок жанынан жоғары көтеріліп, станокқа жалғанатын биіктік деңгейінде бітуге тиіс. Шеберханадағы барлық станоктарға ортақ тоқ күшін қосуға және ажыратуға арналған жалпы қалқан міндетті түрде болады. Ол қалқан негізгі оқу шеберханасынан тыс, арнаулы жерде орналасуы міндет.
СТД - 120М және басқа станокпен жұмыс істеген кезде ток сымындағы шағылыс ұшқындарын, станоктың айналу жылдамдығы бәсеңдегенін немесе күйік иісін байқасаңдар, дереу мұғалімге хабарлау керек. Ондай жағдайларда станокты тоқтатып, өшіру міндет.
Өрт қауіпсіздігін сақтау. Оқу шеберханаларында көптеген жұмыстар үлгі ретінде істеледі. Мысалы, арнаулы плитада желім дайындау, электр муфельді пешпен жұмыс істеу, электр қайрағымен бұйымдардың шетін өндеу немесе пышақ қайрау, фреза станогімен жұмыс істеу т. б. жалпы шеберханалар, әсіресе ағаш шеберханасы аса жоғары өрт қауіпсіздігін сақтау ережелерін талап етеді.
Оттың шығу себептері:
• ток күшіндегі жалғамдардың осал болуы;
• станоктарды бақылау қосқыштары (контроль включатель) контактілерінің әлсіздігі;
• қайрақ станогінде ағаш ұнтақтарының шоғырлануы;
• ашық және арнаулы жабық плиталардың талапқа сай қолданылмауы;
• муфельді пешпен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережелердің қолданылмауы және онда өңделген темірлердің арнаулы орындары болмауы;
• үтікпен, ағаш майыстыру пешімен жұмыс істеу кезінде талаптардың орындалмауы;
• оқушылардың білім дәрежесінің төмендігі т. б.
Оқу шеберханасында өрт қауіпсіздігіне арналған арнаулы құралдар міндетті түрде болуға тиіс.

№2 сабақ. Сабақтың тақырыбы: Ауыл шаруашылығы өндірісінің техникасы мен технологиясы

6 сыныптың Технология бойынша сабақтың жоспары /

Сабақтың мақсаты:
а) білімділігі. Оқушыларға өсімдіктердің көптүрлілігін және маңызы жайлы түсінік беру, білімдерін арттыру.
ә) тәрбиелілігі. Оқушыларға өсімдіктердің маңызы, көптүрлілігі жайлй түсіндіріп, олардың дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру, өсімдіктерді қорғауға тәрбиелеу.

б) дамытушылығы. Оқушылардың өсімдіктердің адам өмірі үшін маңызын өз бетінше ойлау қабілетін дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: Өсімдіктер туралы кітап, Өсімдіктің суреттері, өсімдіктердің кеппе шөбі, жеміс-жидек муляжы, тірі өсімдіктер, интерактивті тақта,
Сабақтың әдісі:СТО әдісі, сұрақ – жауап, баяндау, қорыту, жартылай іздену.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі
Пәнаралық байланыс: биология, табиғаттану, экология, зоология, әдебиет.
Сабақтың барысы: І . Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
ІҮ. Қорытындылау
Ү. Бағалау
ҮІ. Үйге тапсырма беру.
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен сәлемдесіп, оқушыларды түгелдеу, сабаққа дайындау.Оқушылардың назарын аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Оқушылардан үйден жан-жануарларға жазған хаттарын оқыту.

ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру.
Оқушылардан өсімдіктер туралы қандай мақал – мәтел, жұмбақтар туралы сұрау.

Өсімдіктердің түрлері өте көп.Өсімдіктер жер шарындағы оттегіні жасаушы және зиянды газдардан тазартушы болып табылады.
Өсімдіктер әлемі – тірі табиғаттың бір бөлігі.Адамзаттың да, жануарладың әлемінің де өмірі шынында да осы өсімдіктер дүниесіне тығыз байланысты. Әлемде көзге көрінетін өсімдіктер әр алуан. ХҮІІІ ғасырда швед ғалымы К. Линней өсімдіктердің көптеген түрлерін анықтап, 6000 түрі ғана белгілі болды.
Өсімдіктің таралу жолдары әртүрлі. Климаты суық жерлерге қарағанда жылы тропикалық және субтропикалық жерлерде өсімдіктің түрлері де өте көп.
Мысалы: Гренландия аралында – 390 түрлі
Сахарада – 300 дей
Бразилияда – 40 000 түр
Индияда – 21 000 түр
Қытайда – 20 000 түр
Африканың тропикалық аудандарында – 13 000 өсімдік түрі кездеседі.

Жер бетіндегі табиғат жағдайлары әр жерде әртүрлі. Бір жерде үнемі жаз, екінші жерде үнемі қыс , ал тағы бір тұста жылдың барлық мезгілдері айқын байқалады.
Өсімдіктер құрлықта және суда, тундра мен шөл далада , тауларда және мұздықтарда да кездеседі.
Экватор маңы сияқты жыл бойы жаз болып тұратын аймақтарда жылу сүйгіш өсімдіктер мен жемістер өседі. ( мысалы. ЗӘЙТҮН, МАНДАРИН, БАНАН
Шөл далаларда ыстыққа төзімді және суды үнемді әрі аз пайдалануға бейімделген өсімдіктер өседі. Мысалы: сексеуіл бірнеше айлар бойы сусыз тіршілік етуге бейім.
Мұхиттар мен теңіздерде, өзендер мен көлдерде балдырлар , теңіз капустасы және маржанды рифтерде өсетін ерекше өсімдіктің түрлері өседі.Бұл өсімдіктер су жануарларына қорек болып қана қоймай, судың құрамындағы заттардың тепе-теңдік жағдайына әсер етуші.
Өсімдіктер табиғатта үлкен роль атқарады.. Жануарлар алуан түрлі өсімдіктермен қоректенеді. Адам өз тіршілігінде көптеген мәдени өсімдіктерді пайдаланады. Егістіктермен мал жайылымдары ауыл шаруашылығының қайнар көзі болып табылады.
Өсімдіксіз біз көріп жүрген табиғат мұндай көркем, әрі сұлу болмас еді. Қызыл жасыл түспен боялмаған гүлдерсіз ешқандай қаланың , ауылдың көркі сұлу болмас еді.
Өсімдіктерден сонымен қатар ағаштар, құрылыс материалдары ( кітап, дәптер ) жасалынады. Тастай темір ағашты самшат деп аталады.
Ең биік ағашты – эвкалипт дейміз.
Ең биік шөпті – бамбук дейміз,
Өсімдіктердің мәдени және дәрілік түрлері болады.
Мәдени өсімдіктерге – азық – түліктер, майлы дақылдар. Мысалы: картоп, жүгері күріш ,бидай ,күнбағыс , мақта, темекі т.б.
Ал бидай – нан атасы. Ал жүгеріні дала аруы деп те атаймыз.
Күріштің отаны – Үндістан
Картоп, жүгері, мақта , күнбағыс, темекінің отаны – Америка . Бұл өсімдіктерді Еуропаға алғаш алып келгендер теңіз саяхатшылары.Қазір дүние жүзінде адамдар егіп, өсіретін мәдени өсімдіктердің 200 мыңдай түрі бар. Олардың арғы тегі жабайы өсімдіктер.
Табиғатта өсетін өсімдіктердің адамдарға тигізетін пайдасы өте көп.Олардың біразын тамаққа пайдаланса, бір тобын әр түрлі шаруашылыққа пайдаланады.Өсімдіктерден дәрі – дәрмек, бояулар алынады.Картоптан крахмал мен спирт алынады, ал мақта – матаның негізгі шикізаты . Қарағай, пияз, сарымсақ сияқты өсімдіктер ерекше фитонцид деген затты бөліп шығарып, ауру қоздырушы бактерияларды өлтіреді. Адам өміріне қажетті ауаны оттегімен байтып отырады. Дүние жүзіндегі аса пайдалы өсімдіктерді қолдан өсіріп, елден елге таратқан да адамдар. Мәдени өсімдіктерді адам қолдан өсіреді.
ІҮ. Қорытындылау.
1. Өсімдіктер жер шарында біркелкі таралған ба ?
2. Суық жерлер мен мен жылы жерлердегі өсімдіктердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қандай ?
3. Өсімдіктер адамның тіршілігінде қандай рөл атқарады?