Бас киімді күту

Бас киімді күту

Бас киімдікүту
Фетр қалпақтаржұмсақшөткементүгініңбағытыментазаланады.
Фетр қалпақтарындағыдақтарбірдейөлшемдеалынғанмүсәтір мен спирт ерітіндісіменжақсытазаланады. Қалпақтыңқаттыылғалдануынажолбермеңіз, пішінінбұзыпалуыңызмүмкін. Оданкейінқұрғақорамалменсүртіп, шөткементарап, кептіругеқойыңыз.
Жаңатүскен май дағынқарананқабығыменктіругеболады. Ал кетпесе, бензин немеседақкетіргішерітіндініқолдануға тура келеді.
Фетр қалпағыныңтүктеліпкеткенжерінұсақзімпарақағазберабайлапысқылауғаболады. Екіншіәдісі - ұсақтұзсеуіп, қаттышөткеменысқылаған.
Терібаскиімдердітазалауда да бензиндіқолдануғаболады.
Былғарыбаскиімдердіекігежарыпкесілгенпиязпенысқылаптазалаңыз. Пияздыңластанғанбетінжоныпалыптастапотырыңыз.
Замш баскиімдердіұсақтұзбентазалауғаболады. Тек бұләдістіжиіқолданыпкерегіжоқ.

Қыздартақиясы. Күнделіктіөмірдеерлертақиясытұрмыстағыматаларданжасалса, қыздартақиясыміндеттітүрдеқымбатматадантігілетінболған.Жоғарыжағыдөңгелек конус немесетөртқырлы пирамида тәріздіболады. »
«Қалпақкерісіншетекерадамдаркиетінбаскиім. Ол- киізбаскиімдердіңішіндегіеңкөнесі. Олаққалпақжәнеайырқалпақболыпекігебөлінеді.
Қасаба – әйелдеркиетінсәндібаскиім.Оныңжелкежағыұзынетіптүсіріледі. Жоғарыжағыжелкесіменбіргетігіледі. Егертөменгіжалбағайыныңжалғанғаныкөрініптұрсасәндіктартымынжояды. Оныңерекшелігідесолтұтастығында.»
«Кимешек – қазақәйелдерініңбаскиімі.Онықазақтыңжаскеліншегіненбастап, егдежастағыапалардакиген. Олмойын,жауырын, кеуде, иықтыжауыптұрған. Өңірменжауырынғатүсіптұрғанжерінкүндікдепатаған.Қазіргікездекимешектіңэлемент-
терінөндірістебаскиімшығаруөндірісіндепайдаланабастады.
Сәукеле – қазақәйелдерініңбаскиімдеріішіндееңкөріктіжәнееңежелгілерініңбірі. Онытекқыздартұрмысқашыққандатіктіріпкиген. Олекібөліктентұрады: биіктігі 25 сантиметрдентұратынконустәріздібасқакиетінбөлігі. Оғанкейдемаңдайлықжәнежелкеліктігіледі.Алжоғарыжағынасәукелеорнатылады.Сәукеленіңекіжағынабелгедейінжететінқұлақбауорнатылады. Алқұрамдыбөлігіжеңілматаданжасалатынжелек. Олсәукеленіңұшарбасынаорнатылады.Сәукелеұрпақтан – ұрпаққамұраретіндеберіліпкеледі, олқазірдеәйелдерденгөріқалыңдықтыңкиетінбаскиімінеарналған.»

Кілем – үйжасауыдепсанаймыз, оныжергетөсеуге, қабырғағаілугеболадыжәнекілемиірілгентоқымажіппентоқылады. Кілем – сәндікқолданбалыөнертүрінежатқызамызжәнешалуәдісіментоқылады.
Кілемтүктіжәнетүксізболыпбөлінеді. ТүксалыптоқуөнерікөбінесеҚызылорда, Торғай, Қостанай, Шымкентөңірлеріндежақсыдамыған.
Гобелен – сәндікқолданбалыөнертүрінежатады.
Гобелен дербес суретшілікөнертуындысы ретіндеалғашФранция, Италия, Испания, Германияелдеріндедамып, кейін Ресей, Балтықбойы, Кавказғакеңтараған. Ертеденкележатқаналаша, тықыркілемтоқуөнерігобеленніңқазақхалқыныңдәстүрліқолөнерінежатемес.
Гобеленніңотаны – Франция. Сонауортағасырлардаөмірсүргенағайынды Гобелендернегізінсалғандықтан, солардыңесіміменаталған.
Түктікілемдітоқубарысындатоқумәнеріндегідейтехниканықолданаотырып, солтүктердікейбіржерлерде 10-15мм-дей ұзындықтақалдырып, кейжерлеріндетақырлайқысқартыпүйлестіріледі. Жалпыгобелентоқуүлкенсезімталдықтыталапетеді.
Түктікілемнегізінқұруүшінстанокболукерек. Станокағаштанжасалынады. Гобеленөнеріоқушылардыәсемдікті, сұлулықтытүсінуге, адамгершілікқасиеттерінтәрбиелейді, олардыңой-өрісін, руханибайлығындамытады.

Қазақгобеленініңнегізінқалаған суретші ҚұрасбекТыныбековдесек, қазаққыздарыныңішіненосысалағатұңғышсаражолсалған – БәтимаЗәуірбекова. «Ана», «Дала мадоннасы», «Сәукелекигенқыз», «Ұзату», «Күту» сындытуындылардың авторы.
Гобелен кілемі – сәндікбұйым. Оны қазіргікездетәжірибелісуретшілерқолғаалып, жаңаөрнекпентоқуда. Гобелен кілеміндебелгілібіртақырыпбойыншақайталанбассуреттеркөрінісбереді, оныңжайкілемдерденайырмашылығысуреті мен колориттіктүстерінде.

ТЫҚЫР КІЛЕМ бұлқабаттыою-өрнекәуендері
Оны тікетұрғанөрмекағашта
ТықыркілемтоқуҚызылордаоблысындакеңінен
Кілемдегісуреттерқаншамашарттытүрдебейнеленгенімен
Қазақстанжеріндекездесетінкілемніңтүрлеріде,
Қазақтыңқолданбалықолөнеріндегі
Бұғанқарағанда осы елдерарасындағы

БАСҚҰР
Киізүйдіңтөріндетүрлі-түстіжібекжіптерменкестеленген
Б А С Қ Ұ Р жасалуынаорай
АҚ БАСҚҰРДЫҢ тоқылуы мен өрнектелуінде
Ақбасқұр – киізүйдіңсәндік
Жоғарыдаайтқандай, ақбасқұрдыңсәндікерекшелігінарттыра
АЛА БАСҚҰР терме алашаәдісіменөрнектеліп
Ала басқұрдыңтоқылуәдісі терме
Басқұрдыңқайтүріболс да ұзындығы 8-15

Показать полностью

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Бас киімді күту»

Бас киімді күту
Фетр қалпақтар жұмсақ шөткемен түгінің бағытымен тазаланады.
Фетр қалпақтарындағы дақтар бірдей өлшемде алынған мүсәтір мен спирт ерітіндісімен жақсы тазаланады. Қалпақтың қатты ылғалдануына жол бермеңіз, пішінін бұзып алуыңыз мүмкін. Одан кейін құрғақ орамалмен сүртіп, шөткемен тарап, кептіруге қойыңыз.
Жаңа түскен май дағын қара нан қабығымен ктіруге болады. Ал кетпесе, бензин немесе дақ кетіргіш ерітіндіні қолдануға тура келеді.
Фетр қалпағының түктеліп кеткен жерін ұсақ зімпара қағазбер абайлап ысқылауға болады. Екінші әдісі - ұсақ тұз сеуіп, қатты шөткемен ысқылаған.
Тері баскиімдерді тазалауда да бензинді қолдануға болады.
Былғары баскиімдерді екіге жарып кесілген пиязпен ысқылап тазалаңыз. Пияздың ластанған бетін жонып алып тастап отырыңыз.
Замш баскиімдерді ұсақ тұзбен тазалауға болады. Тек бұл әдісті жиі қолданып керегі жоқ.

Қыздар тақиясы. Күнделікті өмірде ерлер тақиясы тұрмыстағы маталардан жасалса, қыздар тақиясы міндетті түрде қымбат матадан тігілетін болған.Жоғары жағы дөңгелек конус немесе төрт қырлы пирамида тәрізді болады... »
«Қалпақ керісінше тек ер адамдар киетін бас киім. Ол- киіз бас киімдердің ішіндегі ең көнесі. Ол ақ қалпақ және айыр қалпақ болып екіге бөлінеді.
Қасаба – әйелдер киетін сәнді бас киім.Оның желке жағы ұзын етіп түсіріледі. Жоғары жағы желкесімен бірге тігіледі. Егер төменгі жалбағайының жалғанғаны көрініп тұрса сәндік тартымын жояды. Оның ерекшелігі де сол тұтастығында .»
«Кимешек – қазақ әйелдерінің бас киімі.Оны қазақтың жас келіншегінен бастап , егде жастағы апалар да киген. Ол мойын , жауырын, кеуде , иықты жауып тұрған . Өңір мен жауырынға түсіп тұрған жерін күндік деп атаған . Қазіргі кезде кимешектің элемент-
терін өндірісте бас киім шығару өндірісінде пайдалана бастады.
Сәукеле – қазақ әйелдерінің бас киімдері ішінде ең көрікті және ең ежелгілерінің бірі. Оны тек қыздар тұрмысқа шыққанда тіктіріп киген. Ол екі бөліктен тұрады: биіктігі 25 сантиметрден тұратын конус тәрізді басқа киетін бөлігі. Оған кейде маңдайлық және желкелік тігіледі.Ал жоғары жағына сәукеле орнатылады .Сәукеленің екі жағына белге дейін жететін құлақбау орнатылады. Ал құрамды бөлігі жеңіл матадан жасалатын желек. Ол сәукеленің ұшар басына орнатылады.Сәукеле ұрпақтан – ұрпаққа мұра ретінде беріліп келеді, ол қазірде әйелдерден гөрі қалыңдықтың киетін бас киіміне арналған.»

Кілем – үй жасауы деп санаймыз, оны жерге төсеуге, қабырғаға ілуге болады және кілем иірілген тоқыма жіппен тоқылады. Кілем – сәндік қолданбалы өнер түріне жатқызамыз және шалу әдісімен тоқылады.
Кілем түкті және түксіз болып бөлінеді. Түк салып тоқу өнері көбінесе Қызылорда, Торғай, Қостанай, Шымкент өңірлерінде жақсы дамыған.
Гобелен – сәндік қолданбалы өнер түріне жатады.
Гобелен дербес суретшілік өнер туындысы ретінде алғаш Франция, Италия, Испания, Германия елдерінде дамып, кейін Ресей, Балтық бойы, Кавказға кең тараған. Ертеден келе жатқан алаша, тықыр кілем тоқу өнері гобеленнің қазақ халқының дәстүрлі қолөнеріне жат емес.
Гобеленнің отаны – Франция. Сонау орта ғасырларда өмір сүрген ағайынды Гобелендер негізін салғандықтан, солардың есімімен аталған.
Түкті кілемді тоқу барысында тоқу мәнеріндегідей техниканы қолдана отырып, сол түктерді кейбір жерлерде 10-15мм-дей ұзындықта қалдырып, кей жерлерінде тақырлай қысқартып үйлестіріледі. Жалпы гобелен тоқу үлкен сезімталдықты талап етеді.
Түкті кілем негізін құру үшін станок болу керек. Станок ағаштан жасалынады. Гобелен өнері оқушыларды әсемдікті, сұлулықты түсінуге, адамгершілік қасиеттерін тәрбиелейді, олардың ой-өрісін, рухани байлығын дамытады.

Қазақ гобеленінің негізін қалаған суретші Құрасбек Тыныбеков десек, қазақ қыздарының ішінен осы салаға тұңғыш сара жол салған – Бәтима Зәуірбекова. «Ана», «Дала мадоннасы», «Сәукеле киген қыз», «Ұзату», «Күту» сынды туындылардың авторы.
Гобелен кілемі – сәндік бұйым. Оны қазіргі кезде тәжірибелі суретшілер қолға алып, жаңа өрнекпен тоқуда. Гобелен кілемінде белгілі бір тақырып бойынша қайталанбас суреттер көрініс береді, оның жай кілемдерден айырмашылығы суреті мен колориттік түстерінде.

ТЫҚЫР КІЛЕМ бұл қабатты ою-өрнек әуендері
Оны тіке тұрған өрмек ағашта
Тықыр кілем тоқу Қызылорда облысында кеңінен
Кілемдегі суреттер қаншама шартты түрде бейнеленгенімен
Қазақстан жерінде кездесетін кілемнің түрлері де,
Қазақтың қолданбалы қолөнеріндегі
Бұған қарағанда осы елдер арасындағы

БАСҚҰР
Киіз үйдің төрінде түрлі-түсті жібек жіптермен кестеленген
Б А С Қ Ұ Р жасалуына орай
АҚ БАСҚҰРДЫҢ тоқылуы мен өрнектелуінде
Ақ басқұр – киіз үйдің сәндік
Жоғарыда айтқандай, ақ басқұрдың сәндік ерекшелігін арттыра
АЛА БАСҚҰР терме алаша әдісімен өрнектеліп
Ала басқұрдың тоқылу әдісі терме
Басқұрдың қай түрі болс да ұзындығы 8-15