«Тымақ және сәукеле тігу»

Ашық

сабақ

“ Қарасу орталау мектебі, мектепке дейінгі шағын орталығымен” кмм

«Тымақ және сәукеле тігу»

Технология пәнінің мұғалімі

Әзен Рыскүл

Мақсаты:   Баскиім түрлерімен танысу, оқушылардың ой-өрісін кеңейту, қазақ халқының салт- дәстүрін насихаттау.

Білімділік:   сәукеле тігіп үйрену, үлгісін дайындай білуді жетілдіру.

Дамытушылық: сәукеленің тігу әдісін үйрету, өнерге қызығушыығын арттырып, шеберлігін дамыту.

Тәрбиелік: әсемдікке баулу, өнерге, ұқыптылыққа, әдептілікке тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыс: бейнелеу, сызу, информатика

Көрнекіліктері:   ұлттық баскиім түрлері, ерлер және әйелдер баскиім і , слайд.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

• Оқушылармен сәлемдесу
• Оқушыларды сабаққа даярлау, түгендеу
• Үй тапсырмасын сұрау

ІІ. Негізгі бөлім

• Жаңа тақырыпты түсіндіру
• Сергіту сәті
• Сөзжұмбақ шешу

ІІІ. Қорытынды бөлім

• Жаңа сабақты пысықтау
• Рефлексия
• Оқушыларды бағалау
• Үй тапсырмасын беру

Үй тапсырмасын сұрау

• Жас ерекшелігіне қарай киімдер қалай бөлінеді?
• Қолдануына қарай киімдер неше топқа бөлінеді?
• Қазақтың ұлттық киімдерінің қандай түрін білесің ?
• Әр ұлттың киімдерінде өзгешелік бар ма?
• Қазақ халқындағы ер адамдардың бас кимдерін ата?
• Қазақ халқының дәстүрлі киімдерін неше топқа бөлуге болады?

Қазақ халқы ешқашан жалаң бас жүрмеген. Ер адам, әйел адам өзіне сай бас киім киген. Жалаң бас жүрмеудің өзіне сай экологиялық , эстетикалық негізі бар. Бас киім қыста аяздан, жазда күннің ыстығынан қорғайды. Денсаулыққа үлкен мән берген ата – аналарымыз баскиімге аң, мал терілерін пайдаланған, тыстық ретінде берік, тығыз, шыдамды матаны қолданған.Баскиімді екі түрге бөлген ерлер және әйелдер. Ерлер: тымақ, бөрік, айырқалпақ, тақия малақай, сәлде киеді. Әйелдер баскиімі – сәукеле, кәмшәт бөрік, қасаба, киімешек, шылауыш.

Тымақ - екі бөліктен тұрады, төбесі төрт сай, шеті бағалы аң, түлкі терісімен жұрындалған. Жылы әрі сәнді аязда киеді.

Айырқалпақ – ақ кигізден немесе драптан өрнектер салынып тігіледі.

Бөрікті бала жігіттер, орта жастағы адамдар киген екі бөліктен тұрады. Төбесі бағалы матамен, шеті құндызбен жұрындалады. Әйелдер баскиімі мен қыз бала баскиімі арасында айырма бар. Қасаба – тақия тәрізді желкелігі ұзын қасабаны қас сұлулар киген.

Кимешекті – егде жастағы әйелдер киген, бет жақтауы кестеленеді, тазалыққа жылылыққа жақсы.

Сәукелені – қалыңдықтар, жас келіншектер киген оны қыз ұзатыларда әкесінің үйінде, оң жақтағы үкілі тақиясының орнына кигізеді. Екі жақтауына моншақтан салпыншақ өріледі, төбесінен жерге дейін төгілген ақ желек жабылады. Қазақ халқымыз сәукелені күні бүгінге дейін қолданып келеміз. Сонғы кездері үйленген жас жұбайлар үйлену тойында қазақтың ұлттық киімін киетін болған.

Келін болып түскенде үйленгенде киетін сәукеленің тігу әдісімен танысамыз.

Сәукелені бірнеше жолмен 4,6,8 сай болдырып тігуге болады. Үстіңгі матасы және астары жеке – жеке пішіліп тігіледі де біріктіреді. Астарлық мата саржа, атлас, шытты пайдаланады. Слайттан дайын сәукеле үлгісін көрсетеміз.

АОВ үшбұрышын сызамыз, биіктігін сәукеленің басқа киетін өлшеміне негіздей өлшеп аламыз.

Ұшбұрыштың әр бір бұрышы АО=90, ОВ=90 болады. АВ бұрышын өз ара қосқанда О бұрышы өзі қабатталып қосылып тігіледі. Бұл бұрыштарын қосып тікпес бұрын сыртқы матасына өрнектер тігіп және астарлап дайындап аламыз.

Оқушылар дәптерлеріне белгілеп алады.

а. шаблон бойынша үлгіні үстінгі және астынғы бетін бастыру.

ә. сызық бойынша қию

б. ою - өрнектер тігу немесе жапсыру

в. жиегін біріктіру, төбесі бірге бірігеді

г. сәндік бұйым енгізу

Сәукеле және тымақ тігіп үйренейік

Сергіту сәті

Оң қолымда бес саусақ

Сол қолымда бес саусақ

Бесті беске қосайық

Қатты-қатты соғайық.

ә

с

у

к

е

л

е

у

қ

ы

т

ы

қ

м

а

к

р

ө

і

б

а

т

я

қ

и

к

т

а

н

Рефлекция

Сабақтан алған әсерлерін стикерге жазып смайликтерге жабыстыру.

Үйге тапсырма

• Жұмысты аяқтау
• Күнделіктеріне жазады

Назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет!