белдемшені модельдеу әдістерімен таныстыру, таңдап алған белдемше фасонын модельдеуге үйрету;
тақырып бойынша материалды меңгерулерін қамтамасыз ету;
модельдеу саласында алған білімдерін дамыту, жұмыс істеу әдіс-дағдыларын дамыту; қиялындағы фасонды қағаз бетіне сурет қиып түсіре білуге, қиялдай білуге үйрету;
жұмыс тәртібін сақтау; еңбекті бағалауға үйрету;
еңбек және тұрмыс гигиенасы ережелерін сақтай білуге тәрбиелеу;
өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: түсіндірмелі-суретті, практикалық
Құрал – жабдықтар мен көрнекіліктер: модельдеу бойынша кестелер, үлгілер, түрлі түсті қағаз, А-3 формат ақ қағаз, құралдар. Сабақтың барысы I. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылардың білімін тексеруге арналған сұрақтар. А) Сендер «модельдеу» терминін қайдан кездестірдіндер және ол нені білдіреді? Б) «Фасон» дегеніміз не? Мысалдар келтіріндер. В) Бұйымдарды қалай өңдейді? С) Бұйымдардың бөлшектерімен пішіні және түр-түсі өзара үйлесуі керек пе ? Мысалдар келтіріндер. II. Жаңа материалды баяндау.
Оқушылар жасалған сызбалар базасында маусымдық сән үрдестеріне сәйкес модельдеу дағдыларын жетілдіреді. Түрлі киім модельдерін (сән журналдарын), маталарды, киімге арналған фурнитураларды пайдалана отырып, сәндегі бағыттарды көрсетеді. Киімнің дамуы өндірістің, техниканың дамуымен, қоғамның әлеуметтік жағдайымен байланысты екендігін атап айту. Алдыңғы бөлшек, артқы бөлшек, белдік және т. б. пішіндерін қалай өзгертуге болатынын түсіндіру және көрсету. Киімді модельдеудегі үш негізгі принципі 1. Киімнің адамның сыртқы және ішкі кескініне сәйкес болуы; 2. Арнаулы киімдердің мақсатқа сай, қолдануға ыңғайлы болуы; 3. Киімнің қолданылатын аясына, түріне пайдаланылатын материалдың сәйкес болуы. Киімді модельдеу – бұл эскиз бойынша жасалған бұйымның үлгісі. Киімді модельдеумен суретші-модельер айналысады. Модельер адамның денебітімін, оның пропорциялары мен пластикаларын, сондай-ақ костюмнің бөлек бөлшектерінің үйлесімдік заңдары мен ережелерін, пішім сызықтарын, әрлеуді білуі керек. Қосымшалар мен безендірулерді, сондай-ақ тігін ісінің технологиясын жақсы ажырата алуы қажет. Модельдеудің мақсаты және міндеті – қоғамның дамуына сәйкес әдемі, қолайлы киімдер жасау. Сән мен костюм әрқашанда стиль мен дәуірді бейнелейді. Бұйым дайындалатын үлгіні жасап шығаруды «модельдеу» дейді. Ертеректе модельдеуді сәнмүсінге (манекенге) немесе тұлғаға (фигураларға бөлшектерді шындау) өлшеп жасаған. Алайда мұндай модельдеуге мата көп жұмсалатындықтан ол өте тиімсіз болды. Оның үстіне адамдардың бәрінің тұлғалары бірдей емес, ауытқулар бар, сәнмүсінде ол ескерілмейді. Дегенмен сәнмүсінде модельдеу арқылы матаның адам денесіне, бет-бейнесіне қонымдылығын, үйлесімділігін алдына ала білуге болады. Модельдегенде матаның қасиетін ескеру керек. Өйткені қатпарлау мен күлтелеудің сипаты осыған байланысты болады. Матаның қиғаш көлденең және бойлық жіптер (долевой нити) бойымен орналасуын да осылай тексереді. Модельдеу өнерінің сәндік қолданбалы өнердің басқа түрлерінен айырмашылығы оның тікелей адамдармен байланыстылығында. Костюммен адамның сыртқы келбетін өзгертуге, неғұрлым әдемірек етіп көрсетуге, кемшілік тұстарын жасыруға болады. Матаның түр түсімен көздің, шаштың, беттің әлпетін жақсартуға да болады. Модельдеу адамдардың талғамын тәрбиелейді, адамның сұлулығын арттырады. Киім кию арқылы адам өзінің сыртқы көрінісін өзгертіп, әдемілейді, кем-кетігін жасырып, өзін тартымды, сымбатты етіп көрсете алады. Модельдеу көпшіліктің қолынан келетін іс. Кез келген адам өзінің қиялын жүзеге асырып, әдемілік туралы түсінігін жеке шеберлігі арқылы көрсетуіне болады. Өз дәуіріміздің бет-бейнесіне сай сәнді киімдер жасауға болады. Француздың белгілі суретші-модельері Пьер Карден «Мен сәнді көшеден аламын да, оны кері қайтарамын», – деген екен. Модельдеу – жаңа модельдегі киімдерді шығару, жаңа пішімдерді ойлап табу, бұрынғы киімдерге конструкциялық және әшекейлік сызықтар енгізіп өзгерту. Конструкциялық сызықтар – бөлшектің негізгі пішімін жасайтын және бұйым бөлшектерін (артқы бөлшек, алдыңғы бөлшек, белдік) қосатын сызықтар болып табылады. Әшекейлік сызықтар тек қана бұйымды әшекейлеуге арналған. Әшекейлеу сызықтарына әр түрлі өңдеу сызықтары жатады: бүкпесіндер, қатпарлар, бүрмелеу, кестелеу, шеттіктер, өңдеу тігістері, т. б. Модельдеудің екі түрі болады: көркемдік (шығармашылық); техникалық. Көркемдік модельдеумен сән үйлерінің, тігін фабрикалары эксперименттік лабораторияларының суретші-модельерлері айналысады. Олар сән бағыттарын, модельдің кімге арналғанын, оның қызметін, қандай матадан жасалатынын, өндеу түрлерін, модельдің түр түсін таңдауды, ұсақтүйекті (фурнитураны) аксессуарларды ескере отырып, бөлшектер коллекцияларын жасайды. Техникалы модельдеу дегеніміз – нобайлар, суреттер, фотографиялар бойынша модельдер жасау. Онымен инженер – конструкторлар шұғылданады. Олар модельдің нобайына байланысты сызбаның жекелеген бөлшектерін өзгертеді.
Техникалық модельдеу жұмысын бастау үшін:
модель эскизімен мұқият танысу қажет.
эскизбен сәйкес келуі үшін алдыңғы және артқы бөлщектердің қай тұстарын, сызбаның қай бөліктерін өзгерту керек екенін анықтау керек.
фасондық сызықтар енгізіп, төртіншіден, пішімдерді қию қажет.
Белдемше сызба құрылымын негізге ала отырып, әр түрлі белдемше модельдеуге болады. Сонымен, модельдеу – бұл жаңа модельдерді жасаудың шығармашылық процесі. ІІІ. Практикалық жұмыс. Белдемшені модельдеу (6 класс, 2010 жыл)
шаблон қолдану;
түрлі түсті қағазда қолдану;
А-3 форматтың ақ қағазына үлгілерді салу, әр үлгінің астына белдемшенің модельдеу жолын үйреніп, қиып жапсыру;
ІҮ. Жаңа материалды пысықтау. Модельдеу дегеніміз не? Модельдеудің қандай түрлерін білесіңдер? Белдемше бөлшектерін ауыстыруға болатын сызықтарды атап шығыңдар. Қорытынды. Бағалау.
Үйге тапсырма беру: мата, үлгі бөліктер, тігіншілік бор, ағылшын инелер, модельдеу жұмысы.