ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Сабақтың тақырыбы: Ауызша, жазбаша жаттығулар орындау
ІІ. Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардыңетістік оның категориялары, түрлері туралы алған білімдерін пысықтап, тереңдете түсу үшін практикалық жолмен меңгерту үшін ауызша және жазбаша жаттығулар орындау;
Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау, қисынды ойлау, сауатты жазу, еркін сөйлеу, салыстыру, сөйлем құрай білу қабілеттерін дамыту. Ой-өрісін кеңейту, сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Қазақ тілі мен әдебиетіне деген қызығушылықтарын ояту. Тәртіпті әрі әдепті болуға баулу.
Y. Сабақтың құралдары:оқулық, оқу құралдары, таблицалар, үлестірмелі қағаздар, оқыту әдістемесі, кестте, суреттер..................................................................
YІ. Пәнаралық байланыс:қазақ әдебиеті, орыс тілі, шетел тілі, Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, сынып тазалығына көңіл бөлу, оқушыларды түгендеу, үй тапсырмасын қайталап пысықтауға уақыт беру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:........................................................................................
Сабақтың құралдары:оқулық,оқу құралдары, қосымша әдеби материалдар, таблицалар, үлестірмелі қағаздар, оқыту әдістемесі, кесте, суреттер.......................
Пәнаралық байланыс:қазақ тілі, орыс әдебиеті, шетел тілі, Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, сынып тазалығына көңіл бөлу, оқушыларды түгендеу, үй тапсырмасын қайталап пысықтауға уақыт беру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:........................................................................................
Сабақтың тақырыбы: Әже өлімі. Есте сақтау диктанты.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардыңқыстырма сөздер мен қаратпа сөздер, олардың тыныс белгілері туралы алған білімдерін пысықтап, тереңдете түсу үшін практикалық жолмен меңгерту үшін ауызша және жазбаша жаттығулар орындау;
Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау, қисынды ойлау, сауатты жазу, еркін сөйлеу, салыстыру, сөйлем құрай білу қабілеттерін дамыту. Ой-өрісін кеңейту, сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Абай Құнанбаевтың қара сөздерінің мазмұны туралы тәрбиелік мәнде әңгіме жүргізу.
Y. Сабақтың құралдары:оқулық, оқу құралдары, таблицалар, үлестірмелі қағаздар, оқыту әдістемесі, кестте, суреттер..................................................................
YІ. Пәнаралық байланыс:қазақ әдебиеті, орыс тілі, шетел тілі, Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, сынып тазалығына көңіл бөлу, оқушыларды түгендеу, үй тапсырмасын қайталап пысықтауға уақыт беру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: ереже сұрау,106 бет 3 және .
ІІІ. Тапсырмалар орындау:
1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс оқу, аудару.
Мәтіннен бірыңғай сөйлем мүшелері бар көшіріп жазыңдар.
Сусыны, төсегі, бар күтімі екеуінің ғана мойнында. (бірыңғ. бастауыш)
Сөйлем мүшелеріне жәнесөз құрамына талдаңдар:
Қарт әже осы таңға жетпей қайтыс болды.
Сұрақтарға мәтін бойынша жауап беріңдер.
Қарт әженің жағдайы қандай?
Зере әжені кімдер күзетті?
Зере әже немересіне не айтты?
Әжесінің өлімі Абайға қалай әсер етті?
3-тапсырма.Сөздердің антоним сыңарын мәтіннен тауып жазыңдар.
Сабақтың тақырыбы: Синтаксис. Сөз тіркесі туралы түсінік.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға қазақтілінің синтаксис саласы туралы, оның міндеттері мен мақсаттары, зерттеу обьектісі-сөз тіркесі туралы түсінк беру; Практикалық жолмен меңгерту үшін ауызша және жазбаша жаттығулар орындау;
Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау, қисынды ойлау, сауатты жазу, еркін сөйлеу, салыстыру, сөйлем құрай білу қабілеттерін дамыту. Ой-өрісін кеңейту, сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Қазақ тілі мен әдебиетіне деген қызығушылығын арттыра түсу;
Y. Сабақтың құралдары:оқулық, оқу құралдары, таблицалар, үлестірмелі қағаздар, оқыту әдістемесі, кестте, суреттер..................................................................
YІ. Пәнаралық байланыс:қазақ әдебиеті, орыс тілі, шетел тілі, Қазақстан тарихы
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, сынып тазалығына көңіл бөлу, оқушыларды түгендеу, үй тапсырмасын қайталап пысықтауға уақыт беру.
ІІ. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін айту
ІІІ. Жаңа сабақ:
Мұғалімнің сабақ түсіндіруі: Қазақ тілінің бірнеше саласы бар. Олар: фонетика (тіл дыбыстарын, дыбыс үндестігі, буынды зерттейді), морфология (смөздің құрамы мен сөз таптарын), лексика (қазақ тілінің сөздік құрамы мен сөздің мағынасын қарастырады), синтаксис (қазақ тіліндегі сөз тіркесі мен сөйлем туралы сала).
Синтаксис-грамматиканың сөз тіркесі менсөйлем туралы саласы. Грек тілінен аударғанда, «құрау, біріктіру, рет» деген мағына береді.
Сөздер бір-бірімен грамматикалық байланысқа түсіп қолданылады. Мысалы: Ыстық шаңға құмыққан Байжан купенің терезесін қайта түсіріп жіберді.
Сөйлемде кем дегенде екі толық мағыналысөздің бірі екіншісіне сабақтаса (бағына) байланысқан сөздер тізбегін сөз тіркесі деп айтады.
Сөз тіркесінің айрықша белгілері:
Сөйлем ішінде танылады;
Кем дегенде толық мағыналы екі сөзден тұрады;
Екі сөз бір-бірімен белгілі бір грамматикалық тәсілдер арқылы байланысады;
Белгілі синтаксистік қатынасты білдіреді;
Сөз тіркесі екі түрі белгілі.
Басыңқы сыңары зат есім, сын есім, сан есім, есімдік болса, ол есімді сөз тіркесі болады.
Басыңқы сыңары етістік болса, ол етістікті сөз тіркесі болады. Мыс: Мынау хатты жаңа Абай ағам Әбішке жазып еді. Мынау (нені?) хатты-есімд., хатты жазды, жаңа жазды, Әбішке жазды, Абай ағам жазды-етіст..
Y. Сабақты қорытындылау:.........................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ YІ. Бағалау
Сөйлемдердің құрылысы мен тыныс белгілерін, оқылу интонациясын ескеру.
Жай сөйлем, құрмалас сөйлемдердің қандай түрлерінің барын анықтау, ондағы екпін, тыныс белгілеріне көңіл бөлу.
Сызықша, тырнақша тәрізді тыныс белгілерді қолдану жүйесі.
Қиын және жаңа сөздермен сөздік жұмысын жүргізу.
Грамматикалық талдаулар жүргізу.
Диктант жазу.
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ІY. Грамматикалық талдаулар жасау
Қазақ тілі пәнінен 6 сынып бойынша алған білімдерін бақылауға арналған билеттер.
1 билет
Қазақ тілінің қоғамдық рөлі.
Түбір мен қосымша туралы түсінік.
Морфологиялық талдау:
Оқу- білім азығы,
Білім-ырыс қазығы.
2 билет
Әдеби тіл мен мәтіннің байланысы.
Дара сөздер мен күрделі сөздер.
Төмендегі сөздердің қайсысы дара, қайсысы күрделі?
Арқар, арқан, арқар мүйіз, аспан, аспаз, аспан көк, асқазан, асығып-аптығу, астан-кестен, дәнекер, жақсыатты, жол сілтеуші, жомарт, жоңышқа, жолсерік, жылы ұшырау, жылы шырай, қарақалпақтар.
3 билет
Біріккен сөздер, олардың емлесі
Зат есім дегеніміз не?
Төмендегі біріккен сөздерді пайдалана отырып бірнеше сөйлем құра:
Беташар, тоқымқағар, тоғызқұмалақ, фотосурет.
4 билет
Туынды зат есімнің жасалу жолдарына тоқталып өт.
Қос сөздер дегеніміз не?
Жалқы және жалпы зат есімге екі-екі мысалдан сөйлем құра.
5 билет
Қайталама қос сөздер мен қосарлама қос сөздер туралы айтып бер.
Деректі және дерексіз зат есімдер.
Төмендегі сөзге фонетикалық талдау жаса: көркемөнерпаз.
6 билет
Қысқарған сөздер.
Сын есім туралы жалпы түсінік.
Тіркесті сөздерге бірнеше мысал келтіріп, олармен сөйлем құра.
7 билет
Сын есімнің жасалу жолдары.
Жұрт алдында сөйлеу мәдениеті.
Негізгі сын есімдерді бір бөлек, туынды сын есімдерді бір бөлек теріп жаз: қысқа, тоғайлы, жүйрік, қысқы, биік, үлкен, еңбекқор, өнерпаз, әдепті, аспалы, өнерлі, сауықшыл, күзгі, аласа, қалалық, әшекейлі, жаман, сыпайы.
8 билет
Сын есімнің мағыналық түрлері.
Дефис арқылы жазылатын шылаулар.
Фонетикалық талдау: мәдениетті.
9 билет
Сан есім туралы түсінік.
Ма (ме, ба, бе, па, пе) шылауының емлесі.
Морфологиялық талдау.
Бала би қартайған шағында елінің игі жақсыларымен кеңесіп отыратын.
10 билет
Дара және күрделі сан есімдер.
Және, мен (бен, пен) шылауларының емлесі.
Төмендегі сөздерді септе: өнерпаз, бару.
11 билет
Дара және күрделі сан есімдер.
Септеулік шылаулар.
«Оқу» етістігін жекеше және көпше түрде жіктеңіз.
12 билет
Есептік сан есім.
Көмекші етістіктер.
Төмендегі сөздерді жекеше және көпше түрде тәуелдеңіздер: мектеп, үй.
13 билет
Реттік сан есім.
Көмекші есімдер.
«Оқу» етістігін етістер бойынша өзгерт.
14 билет
Жинақтық сан есім.
Одағайдың түрлері.
Туынды зат есімге 3 мысал келтір. Олармен сөйлемдер құра.
15 билет
Болжалдық сан есім.
Одағай туралы түсінік.
Берілген етістіктерді шақтар бойынша өзгерт: сурет салу, жазу, қазу.
16 билет
Топтау сан есімі.
Негізгі және туынды еліктеу сөздер.
Еліктеу сөздерді қатыстырып бірнеше сөйлем құра.
17 билет
Бөлшектік сан есім.
Бейнелеуіш сөздер.
Оқағайларды қатыстырып бірнеше сөйлем құра.
18 билет
Есімдік және оның түрлері.
Еліктеуіш сөздер.
Есәмдіктерді қатыстырып бірнеше сөйлем құра.
19 билет
Етістік. Дара және күрделі етістік.
Еліктеу сөздер туралы түсінік.
Берілген болымсыз етістіктерін жікте: жазба, сызба, оқыма.
20 билет
Болымды және болымсыз етістіктер.
Үстеу туралы жалпы түсінік.
Сөйлем мүшелеріне талда. Түсте қапырық шатырдың іші ысып кетті.
21 билет
Сабақты және салт етістік туралы түсінік.
Үстеудің мағыналық түрлері.
Фонетикалық талдау: көмекші.
Шығармада соғыс зардабы, ауыл адамдарының тіршілігі қалай, кімнің сөзімен суреттеоген?
Ахмет пен Дәуренбектің арасындағы түсінбеушілік неден басталды?
Ахмет таңдауында қандай сыр бар?
Дәуренбек пен Ахмет ақыл-ойы, адамгершілік парсаты жағынан қайшы мінезді қаһарман екендігі мәтінде қалай көрінген?
Ахмет отбасында Зигфридтің бауыр басып кетуіне кімдердің қандай әрекеттері мен қарым-қатынастары себеп болды?
Зигфрид үшін Ахмет қандай үрдіс әрекеттерге барды, оның қандай тәрбиелік мәні бар?
Зекен мінезінен Ахмет үміт ақтарлық қандай нышандарды байқадыңдар, ойларыңды мысалмен дәлелдеңдер.
1-карточка
Мәтіннен Зигфридтің сөздерін белгілеңдер.
2-карточка
Мәтіннен Ахметтің сөздерін тауып, оқып беріңдер.
3-карточка
Мәтіннен Дәуренбектің сөздерін тауып, оқып беріңдер.
4-карточка
Мәтіннен қонақ бала мен Зигфридтің сөйлесуін тауып оқыңдар.
М.Мағауиннің «Бір атаның балалары» шығармасын қорытындылауға арналған тест сұрақтары
Ал, ағайын, тегіс жиналсаң, сөзіме құлақ сал. Кімнің сөзі?
а) Есепші
ә) Басқарма
б) Дәуренбек
в) Ахмет
Ой,қалқабастар, қорықпаңдар, бері жүріңдер. Кімнің сөзі?
а) Дәуренбек
ә) Басқарма
б) есепші
в) Ахмет
Смирна тұрып, внимательно тыңдаңдар! Кімнің сөзі?
а) Есепші
ә) Басқарма
б) Дәуренбек
в) Ахмет
«Жауды аяғанжаралы» дегенді білмеуші ме едіңіз?-деді Дәуренбек ызбармен. Ол сөзді кімге айтты?
а) Басқармаға
ә) Ахметке
б) Дәуренбекке
в) Елге
Ахмет қария қай баланы таңдады?
а) Нартайды
ә) Яковты
б) Ертайды
в) Зигфридті
Ертай мен Нартай неге ажырағысы келмейді?
а) Үйренісіп қалғандықтан
ә) Жай
б) Еш себепсіз
в) Бір үйдің балалары
Нартайды кім алды?
а) Бригадир Берден
ә) Орақшы Тілеубай
б) Ахмет
в) Жақан молда
Ертайды кім алды?
а) Бригадир Берден
ә) Орақшы Тілеубай
б) Ахмет
в) Жақан молда
9. Кеште айтылған әндер?
а) «Жеті арал жерім-ай»
ә) «Маңмаңгер»
б) «Ақ босаға»
в) «Күміс құмған-ай»
10. Көкпар тартайық,-деген кім?
а) Бригадир Берден
ә) Орақшы Тілеубай
б) Ахмет
в) Жақан молда
11. Зигфрид Вагнердің фамилиясы қалай өзгертілді?
А) Ахметов
Ә) Бегімбетов
Б) Тілеубаевъ
В) Берденов
12. Зигфридтің қасиеттері.
А) Кекшіл
Ә) Қорқақ
Б) Жайдары, пысық.
В) Бұзық
13. Зигфрид қай дыбысты дұрыс айта алмайды?
А) а,б,в
Ә) ғ,ұ,ә
Б) қ
В) р,ш
14.Ауыл бойынша ойнаған ойын түрі.
А) Көкпар
Ә) Алтыбақан
Б) Айгөлек
В) Сақина салу
15. Зекен атқа мінуге үйренді ме?
А) ия
Ә) жоқ
Б) сәл ғана
В) мал қарауға жарайтындай
16. Зекен сиырларды егінге түсіріп жібергенде, Ахметпен кім жанжалдасты?
