Формирование и развитие личности

ЖАСТАР ЕЛІМІЗДІҢ БОЛАШАҒЫ, ЕРТЕҢІ

Адам баласы дүниеге келгеннен кейін, өмір сүру дағдыларын қалыптастырады. Алға мақсат қояды. Армансыз адам – қанатсыз құспен тең деп бекерге айтпаған. Ал, армандар орындалу үшін, оған жету жолында еңбектену керек. Кез-келген жетістік, тек, қана адамның тынымсыз еңбегінің арқасында орындалады. Адамда 1 пайыз ғана талант болса 99 пайызы ізденуден ғана қалыптасып толығады дейді. Сол, 1 пайыз таланттың өзі қай қырынан берілгенін аңғарып алуымыз керек. Менің ойымша, еңбекпен, ақыл ойдың ұшқырлығымен, спортпен, өнермен алға жылжуға мүмкіндіктер берілген. Барлығын бірдей 100 пайыз алып жүру мүмкін емес.

- Еңбек етіп, бақша өсіріп, егін егіп рекордтар кітабына енуге болады.

- асқан көрегенділікпен ғалым болуға болады.

- денені шынықтыру арқылы әлем чемпионаты болу.

- ойға қанат бітіріп, елге керек жабдықтарды ойлап табу. Тұрмыстық немесе мәдени.

Ал, бұлардың қай-қайсысын таңдап, алға жылжығысы келетін жас жеткіншектерге еліміз барлық қырынан жағдай жасаған. Біздерге тек іздену керек. Бүгін де елімізде жастар саясатына үлкен көңіл бөлуде. Жастар саясатына қатысты сан түрлі пікірлер мемлекеттік шеңберде, халықаралық дәрежеде талқылануда бұл, оның қоғам өмірінде айтарлықтай маңызды орын алатындығын аңғартады. Ел басымыз 2019 жылды жастар жылы деп атауы да содан болар. Көптеген гранттардың бағдарламасын ұсынып отыр. Бұл, жастар қаражат жағына алаңдамай тек еңбек етсін, деп жасалған жағдай екені белгілі.

Еліміз, жеріміз деп жандарын қиған ата-бабаларымыздың басты арманы болашақ ұрпақтың тыныш өмір сүруіне жағдай жасау болған. Қазір, барлығы жақсы. Бізге тек, рухани, және, мәдени даму керек. Әрине эканомиканы да ұмытпаған абзал. Алдағы уақытта тәуелсіздігіміздің тамырын тереңдетіп, Қазақстанды іргелі мемлекетке айналдыру біздің қолымызда, яғни болашағымыз жастардың жауапкершілігінде. Сондықтан жастар қауымы, яғни біздер, уақыттың кез - келген сынағына дайын болып, бәсекеге төтеп беруіміз керек. Санасы сергек, замандық технологияларды меңгерген Отанымыздың нағыз патриоттары ғана осындай сынақтардан сүрінбей өте алады. Еліміздің ертеңі, мемлекетіміздің жарқын болашағы білімді де, білгір жастардың қолында. Біздер алдынғы буын аға-әпелердің жолын лайықты жалғастырып, өздерінің сенімді ізбасары екенін дәлелдеу керекпіз.. Қай заманда болмасын қоғамның қозғаушы күші – жастар. Бүгінде жастар қоғамның қозғаушы күші ретінде озық идеяларымен қаруланып, еліміздің дамып, өркендеуіне барша үлес қосып келеді.

Мен де, өз үлесімді қосу мақсатында мейірбике ісін таңдадым. Себебі, еліміздің ең бірінші байлығы ол – адам. Ал адамның бірінші байлығы ол-денсаулығы. Бірінші байлық – денсаулық дейміз, бірақ осы сөздің салмағын, жүктер жауапкершілігін көбіне сезбейміз тіпті мойындамаймыз. Денсаулық - тән, рухани және әлеуметтік игіліктің жиынтығы болып саналады. Денені үнемі шынықтырып отыру, сананың сапа деңгейін көтеру, интеллект өрісін биіктету, рухыңды шыңдау болып табылады. Бұлардың барлығы да денсаулыққа қызмет етеді десек қателеспейміз. Ел Президентінің “Қазақстан - 2030” жолдамасындағы ұзақ мерзімді басымдықтың бірі – “Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мән әл ауқаты” тармағында,“…азамат-тарымыздың өз өмірінің аяғына дейін сай болуы және оларды қоршаған табиғи ортаның таза болуы үшін” азаматтарымызды салауатты өмір салтына әзірлеу қажеттігі көрсетілген. Бүгінгі таңда өз тәуелсіздігін алған егеменді еліміз осы бағытта Қазақстан мектептеріне жан-жақты дамыған, денсаулығы мықты, салауатты өмір салтын мұрат тұтқан дара тұлғаларды тәрбиелеу басты талап етіп қойылған. Қазақстан азаматтарының денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын ынталандыру туралы елбасының жолдауын, егемендіктің кілтін ұстар жастардың болашағына апаратын, алтын сүрлеу десе болады. “Дені сау адам - табиғаттың ең қымбат жемісі” деп тегін айтылмаған. Қазіргі қоғамымызда халықтың табиғи өсімі төмендеп, сырқаттанушылық және өлім–жітім деңгейі арта түсті. Әсіресе, балалар мен жастардың денсаулығы қауіп тудыруда. Темекі тарту, ішімдік пайдалану, есірткі құмарлық және улы заттарға әуестік, адамгершілікке жат мінез-құлық, ерте жыныстық қатынас кеңінен етек алуда.

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының дерегі бойынша халық денсаулығының 49-50 % өмір салтына, яғни адамның өз денсаулығына қалай қарайтынына тәуелді, 17-20 % қоршаған орта ерекшеліктеріне байланысты. Сонымен қатар денсаулық қатерінің негізгі факторларына мыналар да енеді: қозғалыс күшінің кему салдарынан қимылдың кемуі (гиподинамия) дене массасының артуы, жүйесіз тамақтану, қоршаған орта нысандарының барлығының көптеген уытты заттармен ластануы, өндірісте және тұрмыста күйзеліс туғызатын жағдайлар, зиянды әдеттердің – шылым шегу, алкоголь пайдалану, нашақорлық көп таралуы. Осындай жат, жаман әдеттерден бойымызды аулақ ұстап, төзімділік, табандылық танытып, адамгершілік қасиеттерді жоғары ұстай білуіміз керек. Болашағымыз нұрлы, еліміздің ертеңі нұрлы болсын десек, ел болып, халық болып болашағымызды, ұлтымызды, тегімізді жоғалтып алмау үшін нашақорлық, СПИД, ішімдік, темекіден бойымызды аулақ ұстап, қоғамымыздың бұл түнектен арылуының жолын іздеп, салауатты өмір салтын насихаттайық (1.1).

Жуырда ғана өткен дәрігерлер мен провизорлардың съезінде сөйлеген сөзінде еліміздің президенті Н.Ә.Назарбаев: «Халықтың денсаулығы – ел дамуының аса маңызды тұтқасы, болашағымыздың кепілі» деп тағы да айрықша айқындап атап өтті. Сонымен қатар келешек атқарылатын істердің басты стратегиялық бағыттарын да көрсетті.

Бірінші: балалар мен жасөспірімдердің денсаулығына айрықша көңіл бөлу.

Екінші: халықты қол жетерлік және саналы медициналық көмекпен қамтамасыз ету.

Үшінші: отандық медицина ғылымын дамыту.

Жасыратыны жоқ бүгіндері елімізде осынау қауіпті нашақорлықпен айналысатындар саны өсіп барады. Есірткінің медициналық-әлеуметтік проблемалары республика орталығының мәліметіне қарағанда, бұл кеселге тәуелді болғандардың саны 250 мыңнан асады екен. Ал 1,5 млн-дай адам нашақорлыққа бейімділік сәтінде отпен ойнағандай әрі-сәрі күй кешуде. Әсіресе кәмелетке толмағандардың әлгіндей қатерлі дертке әуестене түсуі қатты ойландыруы тиіс. Міне, сондықтан да қоғамымызда ертеңгі болашағы үшін мұндай тағылымды шаралардың өткізіліп тұруы ғанибетті іс болмақ. Жылына БҰҰ-ның сараптауы бойынша есірткінің негізгі массасы 65% Орта Азия арқылы өтеді, ал Қазақстан арқылы жылына 150 тонна өтеді. Қазақстан Республикасы бойынша 47 мың адам есірткіні қолданатындар тізімінде. Қазақстан жерінде жеңіл есірткіден гөрі өте улы түріне көбірек сұраныс болып жатыр. Республикадағы есірткіні көп пайдаланатын нашақорлар саны қарқынды өсіп келе жатқан қара дақтар. Мысалы: Теміртау қаласында 9 ай ішінде 633 нашақор бар екені анықталып, 111 заңды бұзғандықтан істері сотта қаралған. Өз облысымызда 20 мың 732 нашақор, 637 СПИД ауруына шалдыққандар тіркелген. Осылардың 48%-ы қылмыскерлер(1.1).

Болашақта білікті маман болуым үшін, маған да көптеген ізденістер керек. Ерік-жігерімді пайдалана отырып өзімді жан-жақта шынықтыру мен шыңдауға тырысып жүрмін. Абай атамыз айтпақшы

Ғалым болмай немене
Балалықты қисаңыз?
Болмасаң да ұқсап бақ,
Бір ғалымды көрсеңіз.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. интернет https://surak.baribar.kz

https://www.zharar.com