Доклад для педсовета

Педагог-психолог

Алькулова Жанар Ергалиевна

«?ара?анды облысы

Б??ар-жырау ауданы

Гагарин орта мектебі» КММ

Суицид ?ор?ынышты ?ауіпті ?адам (баяндама)

Тіршіліктегі басты ??ндылы? – адамны? ?мірі екені белгілі. Бір к?нні? ішінде сан мы?да?ан адам ?мірге келіп жатса, сол секілді сан мы?да?ан адам ба?илы? болады. Оны? ішінде, тал?аны таусылып Жаратушы ?алауымен ?мірден озатындарын айтпа?анда, ?з ?міріне ?здері балта шауып, ажалынан б?рын ?мірімен ?оштасатындары ?аншама. Б?кіл ?лемді ала?датып отыр?ан осынау м?селе со??ы жылдары ?ршіп келеді.
Б?гінгі к?ні со?ыс пен ?анды ?ылмыстар?а ?ара?анда, ?лемде ?з-?зіне ?ол ж?мсау салдарынан ?мірден ?тетіндер к?п екен. Б?л ?ауіпті ??былысты? бізді? еліміздегі к?рінісі де к??іл ?уантарлы?тай емес. Десек те, Д?ниеж?зілік денсаулы? са?тау ?йымдарыны? зерттеулері н?тижесіне с?йенсек, ?зін-?зі ?лтіру ж?нінен ?аза?стан ?шінші орын?а, Орталы? Азия елдері бойынша бірінші орында т?р екен. Осы?ан с?йкес, жалпы ?лемде ?рбір 40 секунд сайын, елімізде ?р са?ат бір адам ?з-?зіне ?ол ж?мсайды екен.
Латын тілінен аудар?анда суицид ма?ынасы – ?зін-?зі ?лтіру, я?ни ?з ?мірі?е балта шабу, саналы т?рде ?мір с?руді то?тату дегенге саяды. Б?гінгі та?да?ы ?те салма?ты м?селеге айнал?ан осынау аты жаман дертті ?ркім ?р?алай ?абылдап, ?з алдына топшылайды. Бірі – заманны? ?згеруі десе, екіншілері – ?леуметтік жа?дайды? ?иынды?ынан, не болмаса денсаулы?ты? салдарынан деп таниды. Ал кейбіреулер т??ым ?уалаушылы? жолымен келеді дейді.

Суицидтік мінез-??лы?ты жо?арылайтын кезі

v "Суицидтік жасты? ?деуі” кезе?і /17-24 жас аралы?ы/;

v Адамны? ?з ойларымен о?аша болатын та?ерте?гілік ж?не кешкі уа?ыт;

v Жан?яда?ы немесе айналада?ы моралды?-психологиялы? жа?дайды? ?иынды?ы.

Суицидке ба?дарлан?ан адамны? негізгі психикалы? жа?дайлары:

v Стреске ?арсыласа алмау, т??ілгендік сезімі, шешімсіздік (шынды?ты жеткіліксіз ?абылдау);

v Жа?дайды ?згертуге ?абілетсіздік (алда?ы уа?ытта о? ?згерістерге ?міт жо?);

v М?селені шеше білу да?дыларыны? болмауы (т?йы??а тірелу);

Тек "?зімді ?лтіру б?рін шешеді”деген ой?а сенімділік.

?иынды?тан ??тылуды? жал?ыз жолы – ?з-?зіне ?ол ж?мсап, ажал ??шу болмаса керек. Оны «ойланбастан шешім ?абылдауды? салдары» деп т?сінген кезде оны шешуді? жолдарын таба алмай, осы дертке шалды?ып жатады.

Суицидті? алдын-алу ма?сатында ж?ргізілетін негізгі психологиялы?
?ызмет ба?ыттары

Психопрофилактикалы? ж?мыс

Жо?арыда атал?ан факторларды жоюда жас?спірімдерге к?мек, ?олдау к?рсетуге ба?ытталады. Психологиялы? а?арту ("тек т?уекел тобымен ?ана емес”) экстремальды
К?й, жа?дайларда жас?спірімдерге

Психологиялы? к?мек к?рсетуге ба?ытталады;

Жеке ке?естер б?л м?селе бойынша

?лкен такт ж?не ?ата? ??пиялы?пен

Жас?спірімдерге к?мек к?рсетіледі;

Психодиагностикалы? ж?мыстар суицидтік ?рекеттерді, к??іл-к?й, ойды аны?тау ма?сатында ж?ргізіледі;

”Сенім телефоны” немесе "Сенім ж?шігіні?” ж?мыс жасауы;

Психодиагностикалы? – т?зету ?дістемелері

Басс-Даркиді? агрессивтілікті аны?тау ?дістемесі;

С.Розенцвейгті? Фрустрацияны аны?тау ?дістемесі;

В.Зунге, Т.Н.Балашовты? субдепрессия ж?не т?сі?кі к??іл-к?й шкаласы;

?й, а?аш, адам;Д?ниеде кездеспейтін жануар;Мені? жан?ям;Социометрия;Егер,суицидке ба?дарлы ой білінсе:"Суицид ж?нінде не білесіз?” сауалнама; "Сізді? ?лім туралы ойлары?ыз” тесті; "Суицидке бейімділігі?із” тесті;"Т?уекел картасы” ?дістемесі

Жас?спірімдер депрессиясыны? алдын алуда?ы ата-ана міндеті
§ Жа?ымды сипатта ??гімелесе отырып, баланы? жа?дайын с?рау;
§ Т?рлі с?ра?тар ?оя отырып, болаша??а жоспар ??ру?а к?мектесу;
§ Бала?ызды жа?а істерге жетелеу;
§ ?йдегі міндеттерді орындауды? жа?а т?сілдерін ойлап табу
§ Баланы? к?н т?ртібін ?ада?алау
§ ?немі ?оз?алыста?ы спорт т?рлеріне ?атыстыру
§ Маманны? –психологты?,психотерапевті? ке?есіне ж?гіну

Балаларда суицид болмас ?шін м??алімдер жасайтын іс-?рекет
Баланы? ?з к?ші мен м?мкіндігіне сендіру;
Белсенділігін арттыру
Т?сіністік ж?не жанашырлы? таныту;

Баланы? т?ртібін ?ада?алау,оны? ?з ?атарында?ылармен ?арым-?атынасын сараптау
Мектеп ?кімшілігіні? м??алімдер мен о?ушы арасында?ы ?арым-?атынас стилін ?ада?алап, м?н беріп отыруы Шы?ыста «Бір к?ндігі?ді ойласа?, к?ріш ек, он жылды?ы?ды ойласа? а?аш ек, ж?з жылды?ы?ды ойласа?, ?рпа?ы?а жа?сы т?лім – т?рбе бер», деген ?а?ида бар. Егер ?рбір бала?а жастайынан жа?сы т?рбие беріп стереотипке бой алдырмай, ?мірді ба?алай білуге ?йретіп ?сірсек, м?ндай ?ай?ылы жа?дайлар?а тап болмасымыз к?міл. Б?л ретте баланы? бойында патриотты? сезімді оятып, ?мірге деген ??лшынысын арттыру ?шін н?тижелі ?рі т?зу ба?ыт-ба?дар беруіміз керек.

Мектептегі т?л?аралы? ?арым-?атынасты жандандыру
v М?дени іс-шаралар жоспарлау
v Спорт сайыстарын ?ткізу
v ?нер бай?ауларын ?йымдастыру
v ?ылыми – шы?армашылы? ж?мыстар?а тарту

Сынып жетекшілер сынып са?аттарында балаларды? ?мірге деген ?ызы?ушылы?ын, ??лшынысын арттыратын «Мен ?мірді та?даймын», «?мір ??ндылы?тары», «?мір неткен ?ажап», «?мірім мені? та?дауым», «?мір ?ымбат –сый», «?мір сен ма?ан ?ымбатсы?» т.б. т?рбие са?аттарын ?ткізу ?ажет.

?алай десек те, тілге тиек етіп отыр?ан б?л проблеманы? себебі ?те к?п. Дегенмен, м?сылман баласы ?шін ?зі?е-?зі? ?ол ж?мсау ауыр к?н?. ?з ?мірін ?ию – аманат?а жасал?ан ?иянат. ?рбір ?иынды?тан кейін, же?ілдікті? келетініне рас. Ендеше ?зін-?зі ?лтіруді? себептерін ?мірді? ?иынды?тарынан іздеу д?рыс емес. М?нда?ы басты себепті «сенім» деп білген ж?н.

Суицидті? алдын алу ?шін бірінші кезекте к?нделікті ?арым-?атынаста?ы жа?ын адамдарымыз?а жылы шырай танытып, ішкі жанд?ниесін т?сінуміз ?ажет. Осы ар?ылы ?ана жа?сы жа?ынан ы?пал етіп, ?лкен н?тижеге жетеріміз ха?.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«доклад для педсовета »

Педагог-психолог

Алькулова Жанар Ергалиевна

«Қарағанды облысы

Бұқар-жырау ауданы

Гагарин орта мектебі» КММ

Суицид қорқынышты қауіпті қадам (баяндама)

Тіршіліктегі басты құндылық – адамның өмірі екені белгілі. Бір күннің ішінде сан мыңдаған адам өмірге келіп жатса, сол секілді сан мыңдаған адам бақилық болады. Оның ішінде, талқаны таусылып Жаратушы қалауымен өмірден озатындарын айтпағанда, өз өміріне өздері балта шауып, ажалынан бұрын өмірімен қоштасатындары қаншама. Бүкіл әлемді алаңдатып отырған осынау мәселе соңғы жылдары өршіп келеді.
Бүгінгі күні соғыс пен қанды қылмыстарға қарағанда, әлемде өз-өзіне қол жұмсау салдарынан өмірден өтетіндер көп екен. Бұл қауіпті құбылыстың біздің еліміздегі көрінісі де көңіл қуантарлықтай емес. Десек те, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымдарының зерттеулері нәтижесіне сүйенсек, өзін-өзі өлтіру жөнінен Қазақстан үшінші орынға, Орталық Азия елдері бойынша бірінші орында тұр екен. Осыған сәйкес, жалпы әлемде әрбір 40 секунд сайын, елімізде әр сағат бір адам өз-өзіне қол жұмсайды екен.
Латын тілінен аударғанда суицид мағынасы – өзін-өзі өлтіру, яғни өз өміріңе балта шабу, саналы түрде өмір сүруді тоқтату дегенге саяды. Бүгінгі таңдағы өте салмақты мәселеге айналған осынау аты жаман дертті әркім әрқалай қабылдап, өз алдына топшылайды. Бірі – заманның өзгеруі десе, екіншілері – әлеуметтік жағдайдың қиындығынан, не болмаса денсаулықтың салдарынан деп таниды. Ал кейбіреулер тұқым қуалаушылық жолымен келеді дейді.

Суицидтік мінез-құлықты жоғарылайтын кезі

v "Суицидтік жастың үдеуі” кезеңі /17-24 жас аралығы/;

v Адамның өз ойларымен оңаша болатын таңертеңгілік және кешкі уақыт;

v Жанұядағы немесе айналадағы моралдық-психологиялық жағдайдың қиындығы.

Суицидке бағдарланған адамның негізгі психикалық жағдайлары:

v Стреске қарсыласа алмау, түңілгендік сезімі, шешімсіздік (шындықты жеткіліксіз қабылдау);

v Жағдайды өзгертуге қабілетсіздік (алдағы уақытта оң өзгерістерге үміт жоқ);

v Мәселені шеше білу дағдыларының болмауы (тұйыққа тірелу);

Тек "өзімді өлтіру бәрін шешеді”деген ойға сенімділік.

Қиындықтан құтылудың жалғыз жолы – өз-өзіне қол жұмсап, ажал құшу болмаса керек. Оны «ойланбастан шешім қабылдаудың салдары» деп түсінген кезде оны шешудің жолдарын таба алмай, осы дертке шалдығып жатады.

Суицидтің алдын-алу мақсатында жүргізілетін негізгі психологиялық
қызмет бағыттары

Психопрофилактикалық жұмыс

Жоғарыда аталған факторларды жоюда жасөспірімдерге көмек, қолдау көрсетуге бағытталады. Психологиялық ағарту ("тек тәуекел тобымен ғана емес”) экстремальды
Күй, жағдайларда жасөспірімдерге

Психологиялық көмек көрсетуге бағытталады;

Жеке кеңестер бұл мәселе бойынша

Үлкен такт және қатаң құпиялықпен

Жасөспірімдерге көмек көрсетіледі;

Психодиагностикалық жұмыстар суицидтік әрекеттерді, көңіл-күй, ойды анықтау мақсатында жүргізіледі;

”Сенім телефоны” немесе "Сенім жәшігінің” жұмыс жасауы;

Психодиагностикалық – түзету әдістемелері

Басс-Даркидің агрессивтілікті анықтау әдістемесі;

С.Розенцвейгтің Фрустрацияны анықтау әдістемесі;

В.Зунге, Т.Н.Балашовтың субдепрессия және түсіңкі көңіл-күй шкаласы;

Үй, ағаш, адам;Дүниеде кездеспейтін жануар;Менің жанұям;Социометрия;Егер,суицидке бағдарлы ой білінсе:"Суицид жөнінде не білесіз?” сауалнама; "Сіздің өлім туралы ойларыңыз” тесті; "Суицидке бейімділігіңіз” тесті;"Тәуекел картасы” әдістемесі

Жасөспірімдер депрессиясының алдын алудағы ата-ана міндеті
§ Жағымды сипатта әңгімелесе отырып, баланың жағдайын сұрау;
§ Түрлі сұрақтар қоя отырып, болашаққа жоспар құруға көмектесу;
§ Балаңызды жаңа істерге жетелеу;
§ Үйдегі міндеттерді орындаудың жаңа тәсілдерін ойлап табу
§ Баланың күн тәртібін қадағалау
§ Үнемі қозғалыстағы спорт түрлеріне қатыстыру
§ Маманның –психологтың,психотерапевтің кеңесіне жүгіну

Балаларда суицид болмас үшін мұғалімдер жасайтын іс-әрекет
Баланың өз күші мен мүмкіндігіне сендіру;
Белсенділігін арттыру
Түсіністік және жанашырлық таныту;

Баланың тәртібін қадағалау,оның өз қатарындағылармен қарым-қатынасын сараптау
Мектеп әкімшілігінің мұғалімдер мен оқушы арасындағы қарым-қатынас стилін қадағалап, мән беріп отыруы Шығыста «Бір күндігіңді ойласаң, күріш ек, он жылдығыңды ойласаң ағаш ек, жүз жылдығыңды ойласаң, ұрпағыңа жақсы тәлім – тәрбе бер», деген қағида бар. Егер әрбір балаға жастайынан жақсы тәрбие беріп стереотипке бой алдырмай, өмірді бағалай білуге үйретіп өсірсек, мұндай қайғылы жағдайларға тап болмасымыз кәміл. Бұл ретте баланың бойында патриоттық сезімді оятып, өмірге деген құлшынысын арттыру үшін нәтижелі әрі түзу бағыт-бағдар беруіміз керек.

Мектептегі тұлғаралық қарым-қатынасты жандандыру
v Мәдени іс-шаралар жоспарлау
v Спорт сайыстарын өткізу
v Өнер байқауларын ұйымдастыру
v Ғылыми – шығармашылық жұмыстарға тарту

Сынып жетекшілер сынып сағаттарында балалардың өмірге деген қызығушылығын, құлшынысын арттыратын «Мен өмірді таңдаймын», «Өмір құндылықтары», «Өмір неткен ғажап», «Өмірім менің таңдауым», «Өмір қымбат –сый», «Өмір сен маған қымбатсың» т.б. тәрбие сағаттарын өткізу қажет.

Қалай десек те, тілге тиек етіп отырған бұл проблеманың себебі өте көп. Дегенмен, мұсылман баласы үшін өзіңе-өзің қол жұмсау ауыр күнә. Өз өмірін қию – аманатқа жасалған қиянат. Әрбір қиындықтан кейін, жеңілдіктің келетініне рас. Ендеше өзін-өзі өлтірудің себептерін өмірдің қиындықтарынан іздеу дұрыс емес. Мұндағы басты себепті «сенім» деп білген жөн.

Суицидтің алдын алу үшін бірінші кезекте күнделікті қарым-қатынастағы жақын адамдарымызға жылы шырай танытып, ішкі жандүниесін түсінуміз қажет. Осы арқылы ғана жақсы жағынан ықпал етіп, үлкен нәтижеге жетеріміз хақ.