Урок " Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау"

1. Сабақтың тақырыбы: Пайдалы қазбаларды өндіру және

                                                               қорғау

1. Сабақтың мақсаты: Пайдалы қазбалардың кен орындары,

                                      шартты белгілері, өндіру әдісі жайлы

                                      түсінік беру.

                                      Оқушыларды пайдалы қазбалар түрлерін

                                     ажырата білуге баулу, логикалық ой-

                                     өрісін дамыту.

                                     Еліміздің қазба байлықтарын мақтан ете

                                                отырып, оны үнемдеп жұмсауға, сақтай

                                                білуге баулу, өз еліне жеріне, Отанына

                                                деген сүйіспеншілік сезімдерін ояту.

1. Сабақтың көрнекілігі: Ұяшық таңдау ойыны, цифрлар, көмір,

                                           саз, құм, ас тұзы, мыс, алюминий,

                                           темір, Қазақстанның физикалық

                                           картасы, контур карта.

1. Сабақтың түрі: Аралас сабақ

                         IV Сабақтың барысы:

                 Психолгиялық дайындық

                 Біз балдырған баламыз

                 Құстай қанат қағамыз

                 Дүниені аралап,

                 Оқып білім аламыз.

І. Ұйымдастыру бөлімі

           Балалар (хормен)

• Әрбір адам? – Туысым, досым, жұрағат.
• Әрбір сабақ? – Үйрену, ұғу, ұлағат.
• Әрбір ісің? – Тірлік, тірек, адамдық.
• Әрбір сөзің? – Шындық, бірлік, адалдық.

• Олай болса балалар бүгінгі сабағымызды бастаймыз.
• Біз бүгінгі сабағымызда 3 топқа бөлінеміз. Ол үшін қазір мына ойыншық жұмыртқалардан бір-бірден алып, ішінен шыққан қағаз түстері бойынша топқа бөлінеміз.

(Оқушыларды топқа бөлу)

І – топ «Кендер»

ІІ – топ «Мұнайшылар»

ІІІ – топ «Газдар»

• Ендеше, топтың ережелерін еске түсірейік.

1. Сабақта тыныш отыру.
2. Бір – бірімізді тыңдау.
3. Топпен жұмыс жүргізу.
4. Сабақты мұқият тыңдау.

  Қызығушылықты ояту

«Ұяшық таңдау» ойыны арқылы өз білімімізді көрсетеміз.

Кендер тобы:

10 – Тау жыныстары дегеніміз не?

10 – Тау жыныстарына нелер жатады?

          Мұнайшылар              тобына:

20 – Тау жыныстары қалай пайда болады?

20 – Бос тау жыныстарына нелер жатады?

Газдар тобына:

30 – Табиғатта тау жыныстары неше күйде кездеседі?

30 – Пайдалы қазбалар дегеніміз не?

                  «Мен не білемін?»

  Кендер тобына:

                         Тапсырма 1

         Тау жыныстары туралы айту

                  Мұнайшылар тобына:

         Бос тау жыныстары туралы.

                         Құм, саз.

                   Газдар тобына:

         Пайдалы қазбалар түрлері туралы

Тас көмір, мұнай, кенді пайдалы қазбалар, кенге жатпайтын пайдалы қазбалар.

                          Ән – хор: Саяхатта

                        «Топтық  жұмыс»

                     Кендер тобына:

Пайдалы қазбалардың шартты белгілерін жазу.

                  Мұнайшылар тобына:

Пайдалы қазбалар қоры көп өндіретін орындарды жазу.

                   Газдар тобына

                          Тест беру

Пайдалы қазбаларға... жатады.

1. Темір кенінен алынған металл
2. Жер қыртысының қатты бөлігі
3. Тау жынысы

Пайдалы қазбалар 3 негізгі топқа бөлінеді.

1. Пайдалы, пайдасыз, жарамсыз.
2. Бағалы, құнсыз, жанатын.
3. Жанғыш, кенді, кенге жатпайтын.

Кенге жатпайтын пайдалы қазба.

1. Мұнай, газ
2. Алтын, күміс
3. Құм және саз

 Оқыту үрдісінің маңыздылығы:

              Өткенді қайталау  «Кім тапқыр»

              Пайдалы қазбалар түрлері

 Кенге жатпайтын қазбалар

    Жанғыш

        Кенді

                       Сергіту жасату.

                  Орманда кірпі келеді,

                  Саңырауқұлақ тереді.

                  Кездесті, міне, керегі:

                  Екеуі қайың астынан.

                  Біреуі терек қасынан.

                  Қанша олар болмақ есепте,

                 Тоқылған салса себетке?

Жаңа сабақты қалыптастыру

Оқулықпен жұмыс

         Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау

 Тізбектей ІІІ кезекпен оқып шығады. «Топтастыру»

         Қазбаларды өндіру әдістері

 Бұрғылау арқылы

     Шахта

 Ашық карьер

Дәптермен жұмыс  «Есте сақтау » диктант

Қай топ дұрыс жазады. Мәтін бойынша сөздер жазу (жатқа)

Көмір, шымтезек, саз, құм, шахта, тазарту, сұрыптау, тегістеу, тұз, асыл тастар.

Жаңа сабақты бекіту

     Ойын: «Иә» ма, «Жоқ па» ойыны

(Мұғалім оқушыларға тақырып бойыншы сұрақ қояды, жауабын қате етіп береді)

1. Бос тау жыныстары – құм және саз. (иә)
2. Құм суда еритін берік түйіршіктерден тұрады? (жоқ. Ерімейтін берік түйіршіктерден тұрады)
3. Құрғақ құм түйіршектері бір – бірімен тығыз байланысады. (жоқ. Сусып, бір – бірімен байланыспай тұрады)
4. Құм су қоймаларындағы суды ластайды. (жоқ. Құмды су қоймаларында ауыз суды сүзіп, тазартуға пайдаланады)
5. Түйіршектерінің құрамына қарай құмның түсіде түрліше – ақ, қара, сұрғылт, сарғыш болып келеді. (иә)
6. Таза саздан әйнек дайындайды. (жоқ. Таза құмнан әйнек дайындайды)
7. Саз – үгілген тау жыныстарының ең ұсақтарының суда тұнуынан пайда болады. (Иә)
8. Саз – өте қатты тау жынысы. (Жоқ. Өте майда тау жынысы)
9. Шаруашылықта құм мен сазды көп пайдаланбайды. (Жоқ. Көп пайдаланады)

                   «Эссе жазу»  «Мен пайдалы қазбаларды қалай қорғаймын?»

            Табиғат туралы өлең жазу.

• Оқушылар осы айтылған пайдалы қазбаның бәрі біздің елімізде өндіріледі.
• Міне оқушылар, осы айтылған тау жыныстары, пайдалы қазбалар біздің елімізде, жерімізден өндіріледі екен. Осы байлықтың иесі сендерсіңдер. Қазақстанды көркейтіп, әлемге танытатын сендерсіңдер.

Үйге тапсырма.

Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау

Білімдерін бағалау.