Мақсаты: Білімділік: Оқушыларға синонимдердің ережесін, жасалу жолдарын,мысалдар арқылы меңгерту; Дамытушылық: Ауызша және жазбаша тілде қолдана білулерін қалыптастыру; Тәрбиелік: Берілген грамматикалық тапсырмалар мен жаттығуларды өз беттерімен орындатуға, сөздік қорларын молайтуға, көпшілік алдында синоним сөздерді еркін қолданып, өз ойларын жеткізе білуге тәрбиелей отырып, білім көкжиегіне жетелеу;
Түрі: Жаңа материалды меңгерту;
Әдісі: Сұрақ - жауап, оқулықпен жұмыс, топтастыру, т. б
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, плакат, топшама
Пән аралық байланыс: математика, әдебиет
Сабақ барысы
Ұйымдастыру бөлімі: Амандасу, сынып тазалығы, оқушыларды түгендеу;
Үй тапсырмасы: 68 – жаттығу.
Пысықтау сұрақтары:
Өткен тақырып бойынша берілген фигуралардағы сұрақтарға жауап беру;
1.Көп мағыналы сөздер дегеніміз?
2. «Қара» сөзінің омонимдерін айт.
3. Омоним дегеніміз не?
4. Мына сөйлемдерден омонимдерді табыңыз?
Колхозда бақ көп. Қайратты ерге бақ тұрар.
5. Белгілі бір тілдегі сөздердің жиынтығын қалай атаймыз?
6. Әдеби тілдің неше түрі бар.Атаңыз?
7. «Терең көл» тіркесінің ауыспалы мағынасын табыңыз?
Жаңа материалды меңгерту: Берілген сөздердің бас әріптерінен бүгінгі жаңа тақырыпты шығару. Сұлу, икемді,намысшыл, ойлы, нақты, имену, мейірімді.
Синоним- дыбысталуы өзгеше, мағыналары бір - біріне жақын, жуық, мәндес сөздер.
Дыбысталуы әр
Бір сөз табына қатысты
СИНОНИМ
Жазылуы әр түрлі
Мағынасы бір- біріне жақын
Мысалы: Ас, тамақ, ауқат, тағам, т.б.
«Қонақтарға ұсынған ас өте дәмді болды» деген сөйлемдегі ас сөзінің орнына қайсысын болсада қойып оқысақ не? деген сұраққа жауап береді.
Сонымен синоним бір сөз табына қатысты, сөйлемде бір .ана сөйлем мүшесі қызметін атқарады.
Оқулықпен жұмыс:75- жаттығу:
Жаз бен қыстың айтысын оқып, қарамен жазылған сөздердің синоним болатынын, болмайтынын анықтаңдар. Синоним болса дәптерлеріңеи көшіріп жазыңдар.
Абай Құнанбаевтың «Қыс» өлеңін оқушыларға оқыту.
76- жаттығу:
Мәтінді оқып, оның тәрбиелік мазмұнына көңіл аударыңдар.Мәтіннен батыр аталарың қандай адамдық қасиеттерді бағалайтынын табыңдар. Пенде сөзінің синонимдерін тауып жазыңдар.
Пенде- адам, тіршілік иесі.
Дидактикалық тапсырмалар: «Суреттеу».Әр заттың түріне, қасиетіне қарап суреттеу керек.Не болмаса сыныптағы оқушылардың мінезін, түр- әлпетін синонимдерді қатыстырып суреттеу.(Абайдың портреті, Н.Ә.Назарбаев портреті, Астана қаласы, Гүл)
Абай-данышпан, ғұлама, ойшыл;
Н.Ә.Назарбаев –күшті, қажырлы, қайратты, мықты;
Бәйтерек–биік, алып, заңғар, ұзын;
Топшамалармен жұмыс:
Республикамыздағы бір өзеннің аты «батыр» сөзінің синонимімен бастағы бір мүше атынан құралған. Ол қай өзен?
(Ертіс)
Иса Байзақовтың бір өлеңінің аты «жазғытұрым» сөзінің синонимі, Ғабит Мүсіреповтың бір шығармасы «батыр» және «шеше» сөзінің синонимдерімен аталады?
( « Көктем», «Ерана»)
Өздерің оқыған бір жұмбақ төрт сөзден құралған.Оның бірінші сөзі -«сарай» сөзінің синонимі, екінші сөзі- «астында» сөзінің антонимі, үшінші сөзі «ірі» сөзінің антонимі, төртінші сөзі –тау жынысты қатты зат. Ол не деген жұмбақ?