Енді ?р?айсысы м?тін бойынша ?иын с?ра? ??рап,?а?аз?а жазады.(гонг)
Мені? ?олымда санды?ша болуы тиіс,со?ан о?ушылар кезегімен ?з с?ра?тарын салады.М?тінді та?ы бір рет жылдам о?ып шы?у керек.?р о?ушы санды?шадан с?ра? жазыл?ан ?а?аз алып,дауыстап не??рлым толы? жауап беруге тиіс.Бас?алары с?ра? пен жауапты ба?алайды.
9.Дастар?ан басына екі бала отыр?ызап,бір ?ыз?а шай ??й?ызып ?ою.Ал ?ал?андарына тапсырма беру.К?рініс бойынша ??гіме ??растырып жазу.Топпен ж?мыс.-7-ші сынып.Ж?ппен ж?мыс-5-ші сынып.
10.Саба?ты? ?орытындысы.С?йлем жал?астыру
Шайды? Отаны.
Шай аса с?йікті.
Шаймен бірге.
?она??а шай беру ?шін арнаулы.
Шай ?айнату ?шін..
11.?йге:7-ші сынып :?з отбасыларында?ы шай ішу р?сімі туралы ??гімелендер.
5-ші сынып:М?тінді о?у,аудару,??гімелеу.
12.Ба?алау.
Саба??а ?осымша материал.
Алыстан келген ?она??а,ш?лдеп келді деп ?ымыз береді,онан кейін ш?й ?зірлейді.?детте ш?йді бойжеткен ?ыз?а ??йдырады.Оны? себебі ?ыз бала келешек ша?ыра? иесі,ас иесі бол?анды?тан жайстайынан ?она? к?туді ?йрене берсін деген ниет бол?ан.екіншіден бойжеткен ?ыз?а ш?й ??й?ыза отырып ?ызды? аспазшылы? ?нерін елге паш ету.Бір ?й толы ?она??а кесені ауыстырмай ш?йді ?ызыл к?ре? етіп баптап беру ?лкен ?нер. Ш?йді ??юды? ?р т?рлі д?ст?рі бар. Орталы? ?аза?станны? к?п жерінде ш?йді кесеге толтыры??ырап ??яды. Ол к?н ысты??а ш?йді? тез сууын к?здегендік. Олар ш?йді кесеге толтыра ??йса «Б?секе беріп отырсы? ба?» деп с?геді. Ш?йді с?т немесе ?айма? ?атып ?ызыл к?ре? етіп баптап беру, дастар?ан?а бауырса?, ?рік мейіз, ірімшік, ??рт, май, ?ант салып т?рлендіру-?лкен аспазшылы?, салдыртпай ?деппен беру керек. Егер ыдыс-ая?ты салдырлатып берсе ?она? «?й иелері жа?тырмай отыр» деп ойлауы м?мкін. ?она??а ш?й екі ?олдан алынып беріледі, немесе шыныны о? ?олымен ?стап, сол ?олды? ала?анын жайып, шыны ?ста?ан ?олды? білегіне тигізіп, е?кейіп ?сынады.
Ш?йді? бірнеше т?рі бар. ?ара шай, к?к ш?й, ?гілген шай, кірпіш шай. Шайды? кесек к?йінде жаншыл?ан т?рлері болады.
Ш?йді? негізінен ?ара ?о?ыр ж?не к?к ш?й к?йінде болады. Оны? ?а?аз шай, тас шай деген атаулары бар.
Ш?й дастар?ан?а жеткенше талай ??деуден ?теді. Ш?йді дегдітеді ширатады, кептіреді, сорттайды, ?орап?а салады. Осы операцияны? б?рін машина ат?арады.
Ш?йді демдеушілер оны? ба?алы ?асиеттері жо?алмауын ?ада?алайды. Шайда?ы кофеин, танин, эфир майы секілді заттарды са?тау?а тырысады. Кофеинні? адамды сергітетін ?асиеті бар. Танин ш?й?а д?м береді. Эфир майы хош иіс береді.
Шай ?ытайда бізді? заманымыздан екі мы? жеті ж?з жыл б?рын пайда бол?ан. Кейін ?ндістан?а, Индонезия?а тара?ан. Бізде 1833 жылдан ?ол?а алына баста?ан. Грузияны? Батумиге таяу Чагва деген жерінде шай Азербайджан мен Краснодар ?лкесінде де ?седі. Тропиктік елдерде ш?й б?тасы жыл бойы т??ым береді. Бізде ш?й ?ырк?йекте г?лдейді. Г?лі а? немесе ?ыз?ылт т?сті. Г?лді? бес-жеті г?л жапыра?шалары болады. Ш?йді? е? ?ажетті жемісі бар. Ол шайды? ж?мса? жас ?ркендері. Одан ш?л ?андыратын хош иісті сусын-ш?й ?зірленеді.
Тест тапсырмаларына жауап бер:
Шайды? ?ай т?рі болмайды?
А) ?ара ш?й
Б) к?к ш?й
В) кірпіш ш?й
Г) а? ш?й
2. Шайды? ??рамында не болмайды?
А) кофеин
Б) танин
В) эфир майы
Г) ?н
3. Танин шай?а не береді?
А) су
Б) нан
В) г?л
Г) д?м
4. Е? бірінші шай ?айда пайда болды?
А) М?скеуде
Б) Мариногоркада
В) Мон?олияда
Г) ?ытайда
5. Шайды ?андай ыдыс?а са?тау керек?
А) сыны?
Б) ?ызыл
В) ?лкен
Г) жабылатын
6. Шай ?андай та?ам болып саналады?
А) к?же
Б) сорпа
В) бот?а
Г) сусын
3 де?гей.
Жауап ?лгісі 3 де?гей 7-ші сынып
1-ші тапсырма
Шайды? Отаны ?ай ел?
Шайды? Отаны – ?ытай.
Шай нешінші ?асырдан бастап белгілі бол?ан?
Шай 17-ші ?асырдан бастап белгілі бол?ан.
Шай ?айнату мен беруді? ?андай ережелері бар?
Ш?йнекті алдын ала ысты? сумен шайып алу керек. ??р?а? шай?а ?атты ?айна?ан ысты? су ??яды. Дастар?ан?а ?келерден б?рын 5 минуттай шы?арып ?ояды.
2-ші тапсырма:
Шаймен (К.с)+бірге септеулік шылау
?ышпен (К.с)+бірге септеулік шылау
2-ші де?гей
1-ші тапырма
Шаймен бірге ?ант, конфеттер, лимон, кілегей беріледі. ?она??а шай беру ?шін арнаулы ыдыс керек. Шай ??ю?а б?рінен де фарфор, ?ышпен бірге к?міс ыдыс та жарайды. Шай ?айнату ?шін ш?йнекті алдын ала ысты? сумен шайып алу керек.
Шайды? Отаны-?ытай. Шаймен бірге ?ант, конфеттер, лимон, кілегей беріледі. Олардан кейін бутерброттар, кекс, печенье, жемістер береді. ?она??а шай беру ?шін арнаулы ыдыс керек. Шай ??ю?а фарфор, к?міс ыдыс жарайды. Шай ?айнату ?шін ш?йнекті алдын-ала ысты? сумен шайып алу керек. ??р?а? шай?а ?атты ?айна?ан су ??яды. Содан кейін 5 минуттай жауып ?ояды. ?ою шай ж?рекке зиян келтіреді.
С?здік:
Арнаулы-специальная
К?міс-серебренная
??р?а?- сухой
?айна?ан-кипяченный
?ою-густой
Ж?рек-сердце
2-ші тапсырма
С?ра?тар?а жазбаша жауап бер
Шайды? отаны ?ай ел?
Шаймен бірге не береді?
Шай ??ю?а ?андай ыдыс керек?
?андай шай ж?рекке зиян келтіреді?
3-ші тапсырма
Берілген с?здерден с?йлем ??рап жаз. «Зиян» деген с?зге фонетикалы? талдау жаса.
?ою шай ??р?а? шай?а шай беру ж?рекке зиян су ??яды ыдыс керек ?атты ?айна?ан ?она??а ?шін арнаулы.
Жауап ?лгісі. 5 «б» сынып.
3-ші тапсырма
?ою шай ж?рекке зиян.
??р?а? шай?а ?атты ?айна?ан су ??яды.
?она??а шай беру ?шін арнаулы ыдыс керек.
Зи-ян – екі буынды, 1-ашы? буын, 2-т?йы? буын.
З-дауыссыз, ?я?
И- дауысты, жуан
А-дауысты, жуан
Й-дауыссыз, ?нді
Н-дауыссыз, ?нді
С?зде 4 ?ріп, 5 дыбыс
?ас?ыр шай ?айнатты. ?зі бір жа??а кетіп ?алды. Келсе, шайын біреу ішіп кетіпті. ?ас?ыр ашуланады. Ол ?оян, ?арса?, к?рен сия?ты а?дардан: - мені? шайымды кім ішті?-деп а?ырады. Сол кезде а?аш арасынан аю шы?ады. Шайынды мен іштім. Не болды сонша? –деді. Аюды? дауысын естіп, ?ор?ып ?ал?ан ?ас?ыр: -Онда, мына нанды неге мемеді?із?-депті.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"Шай ішу" ашы? саба? »
Шай ішу. 7 «б»сынып. 9.12.12жыл.
Григорьева Сәния Зәкенқызы.
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік:Өткен тақырыптар бойынша оқушылардың білімдерін пысықтау,оқушылардың дүниетанымын кеңейту,өз ойларын тиянақты жеткізе білуге дағдыландыру,шай түрлері туралы,шай беру рәсімі туралы жан-жақты мағлүмат беру.
2.Дамытушылық:оқушылардың ойлау және сөйлеу қабілеттерін дамыту ,түрлі тапсырмалар барысында ауызекі сөйлеу дағдысын қалыптастыру.
3.Тәрбиелік:тез ойланып,жауапты жүйелі түрде шапшаң қайтара білуіне,өздерін еркін ұстап,қысылмай сөйлеуге баулу.
Қасқыр шай қайнатты.Өзі бір жаққа кетіп қалды.Келсе,шайын біреу ішіп кетіпті.Қасқыр ашуланды.Ол қоян,қарсақ,күзен сияқты аңдардан:-Менің шайымды кім ішті?-деп ақырады.Сол кезде ағаш арасынан аю шығады.-Шайынды мен іштім.Не болды сонша?-дейді.Аюдың дауысын естіп,қорқып қалған қасқыр:-Онда,мына нанды неге жемедіңіз?-депті.
8.Бүгін біз қонақтарға дастарқан әзірлейміз.Әрбір тағамдарды қою үшін,сендер тапсырмалар орындайсыңдар.Тағамдардың қасында нөмірі бар парақшалар жазылған тапсырмаларымен бірге.
Тағамдар:
Кәмпит:тапсырма:Жаңа сөздермен танысыңдар.
А)жаңа сөздерді өзім оқып беремін
Б)хормен оқыту
В)жеке оқыту
Г)1деңгей-жаңа сөздермен сөйлемдер құрастыру
2 деңгей-жаңа сөздермен сөз тіркесін құрастыру
3.деңгей-жаңа сөздерді дұрыс оқыту.
Печенье:тапсырма:Мәтінмен жұмыс.
Мәтінді оқу,аудару
Сұрақтар құрастыру
Сұрақтарға жауап беру
Бауырсақ.Тапсырма:Өйын:Өз жұбынды тап
Ойынның шарты:
Әр балаға бір кеспе беріледі.Кеспеде қысқа бір байланысты бір сөз ғана жазылған.Мұғалім рұқсат бергенде,оқушылар өз жұбын іздейді.Өз жұбын тапқандар дауыстап сөз тіркестерін оқиды.
5-ші сынып парақшаларда берілген тапсырманы орындайды.Берілген жауап үлгісі бойынша өздерін тексереді.Баға қояды.Баға қою үлгісі.2қате-4,3 қате-3
7-ші сынып оқушыларын әр деңгейден біреуін тексеріп шығару.Жауап үлгісі бойынша тексеру.
Қант.Тапсырма:Даналық ағашы»ойыны.
Оқушылар мәтінді мұқият оқып шығуы тиіс.
Енді әрқайсысы мәтін бойынша қиын сұрақ құрап,қағазға жазады.(гонг)
Менің қолымда сандықша болуы тиіс,соған оқушылар кезегімен өз сұрақтарын салады.Мәтінді тағы бір рет жылдам оқып шығу керек.Әр оқушы сандықшадан сұрақ жазылған қағаз алып,дауыстап неғұрлым толық жауап беруге тиіс.Басқалары сұрақ пен жауапты бағалайды.
Мұғалім жеңімпазды анықтайды.Білгірлерді құттықтаңыздар.Баршаңызға рақмет!
9.Дастарқан басына екі бала отырғызап,бір қызға шай құйғызып қою.Ал қалғандарына тапсырма беру.Көрініс бойынша әңгіме құрастырып жазу.Топпен жұмыс.-7-ші сынып.Жұппен жұмыс-5-ші сынып.
10.Сабақтың қорытындысы.Сөйлем жалғастыру
Шайдың Отаны..
Шай аса сүйікті...
Шаймен бірге....
Қонаққа шай беру үшін арнаулы......
Шай қайнату үшін.....
11.Үйге:7-ші сынып :Өз отбасыларындағы шай ішу рәсімі туралы әңгімелендер.
5-ші сынып:Мәтінді оқу,аудару,әңгімелеу.
12.Бағалау.
Сабаққа қосымша материал.
Алыстан келген қонаққа,шөлдеп келді деп қымыз береді,онан кейін шәй әзірлейді.Әдетте шәйді бойжеткен қызға құйдырады.Оның себебі қыз бала келешек шаңырақ иесі,ас иесі болғандықтан жайстайынан қонақ күтуді үйрене берсін деген ниет болған.екіншіден бойжеткен қызға шәй құйғыза отырып қыздың аспазшылық өнерін елге паш ету.Бір үй толы қонаққа кесені ауыстырмай шәйді қызыл күрең етіп баптап беру үлкен өнер. Шәйді құюдың әр түрлі дәстүрі бар. Орталық Қазақстанның көп жерінде шәйді кесеге толтырыңқырап құяды. Ол күн ыстыққа шәйдің тез сууын көздегендік. Олар шәйді кесеге толтыра құйса «Бәсеке беріп отырсың ба?» деп сөгеді. Шәйді сүт немесе қаймақ қатып қызыл күрең етіп баптап беру, дастарқанға бауырсақ, өрік мейіз, ірімшік, құрт, май, қант салып түрлендіру-үлкен аспазшылық, салдыртпай әдеппен беру керек. Егер ыдыс-аяқты салдырлатып берсе қонақ «үй иелері жақтырмай отыр» деп ойлауы мүмкін. Қонаққа шәй екі қолдан алынып беріледі, немесе шыныны оң қолымен ұстап, сол қолдың алақанын жайып, шыны ұстаған қолдың білегіне тигізіп, еңкейіп ұсынады.
Шәйдің бірнеше түрі бар. Қара шай, көк шәй, үгілген шай, кірпіш шай. Шайдың кесек күйінде жаншылған түрлері болады.
Шәйдің негізінен қара қоңыр және көк шәй күйінде болады. Оның қағаз шай, тас шай деген атаулары бар.
Шәй дастарқанға жеткенше талай өңдеуден өтеді. Шәйді дегдітеді ширатады, кептіреді, сорттайды, қорапқа салады. Осы операцияның бәрін машина атқарады.
Шәйді демдеушілер оның бағалы қасиеттері жоғалмауын қадағалайды. Шайдағы кофеин, танин, эфир майы секілді заттарды сақтауға тырысады. Кофеиннің адамды сергітетін қасиеті бар. Танин шәйға дәм береді. Эфир майы хош иіс береді.
Шай Қытайда біздің заманымыздан екі мың жеті жүз жыл бұрын пайда болған. Кейін Үндістанға, Индонезияға тараған. Бізде 1833 жылдан қолға алына бастаған. Грузияның Батумиге таяу Чагва деген жерінде шай Азербайджан мен Краснодар өлкесінде де өседі. Тропиктік елдерде шәй бұтасы жыл бойы тұқым береді. Бізде шәй қыркүйекте гүлдейді. Гүлі ақ немесе қызғылт түсті. Гүлдің бес-жеті гүл жапырақшалары болады. Шәйдің ең қажетті жемісі бар. Ол шайдың жұмсақ жас өркендері. Одан шөл қандыратын хош иісті сусын-шәй әзірленеді.
Тест тапсырмаларына жауап бер:
Шайдың қай түрі болмайды?
А) қара шәй
Б) көк шәй
В) кірпіш шәй
Г) ақ шәй
2. Шайдың құрамында не болмайды?
А) кофеин
Б) танин
В) эфир майы
Г) ұн
3. Танин шайға не береді?
А) су
Б) нан
В) гүл
Г) дәм
4. Ең бірінші шай қайда пайда болды?
А) Мәскеуде
Б) Мариногоркада
В) Монғолияда
Г) Қытайда
5. Шайды қандай ыдысқа сақтау керек?
А) сынық
Б) қызыл
В) үлкен
Г) жабылатын
6. Шай қандай тағам болып саналады?
А) көже
Б) сорпа
В) ботқа
Г) сусын
3 деңгей.
Жауап үлгісі 3 деңгей 7-ші сынып
1-ші тапсырма
Шайдың Отаны қай ел?
Шайдың Отаны – Қытай.
Шай нешінші ғасырдан бастап белгілі болған?
Шай 17-ші ғасырдан бастап белгілі болған.
Шай қайнату мен берудің қандай ережелері бар?
Шәйнекті алдын ала ыстық сумен шайып алу керек. Құрғақ шайға қатты қайнаған ыстық су құяды. Дастарқанға әкелерден бұрын 5 минуттай шығарып қояды.
2-ші тапсырма:
Шаймен (К.с)+бірге септеулік шылау
Қышпен (К.с)+бірге септеулік шылау
2-ші деңгей
1-ші тапырма
Шаймен бірге қант, конфеттер, лимон, кілегей беріледі. Қонаққа шай беру үшін арнаулы ыдыс керек. Шай құюға бәрінен де фарфор, қышпен бірге күміс ыдыс та жарайды. Шай қайнату үшін шәйнекті алдын ала ыстық сумен шайып алу керек.
Жауап үлгісі 1-ші деңгей 7-ші сынып
1-ші тапсырма
Шай қайнату үшін арнайы ыдыс болуы керек.
Шәйнекті алдын ала ыстық сумен шаю.
Құрғақ шайға қатты қайнаған ыстық су құяды.
Дастарқанға әкелерден бұрын 5 минуттай шығарып қояды.
Қою шығарылған шай, кофе сияқты ағзаға зиянды. Жүрегі ауыратын адамдарға өте зиян.
1-ші тапсырма. Мәтінді оқып, аудар.
Шайдың Отаны-Қытай. Шаймен бірге қант, конфеттер, лимон, кілегей беріледі. Олардан кейін бутерброттар, кекс, печенье, жемістер береді. Қонаққа шай беру үшін арнаулы ыдыс керек. Шай құюға фарфор, күміс ыдыс жарайды. Шай қайнату үшін шәйнекті алдын-ала ыстық сумен шайып алу керек. Құрғақ шайға қатты қайнаған су құяды. Содан кейін 5 минуттай жауып қояды. Қою шай жүрекке зиян келтіреді.
Сөздік:
Арнаулы-специальная
Күміс-серебренная
Құрғақ- сухой
Қайнаған-кипяченный
Қою-густой
Жүрек-сердце
2-ші тапсырма
Сұрақтарға жазбаша жауап бер
Шайдың отаны қай ел?
Шаймен бірге не береді?
Шай құюға қандай ыдыс керек?
Қандай шай жүрекке зиян келтіреді?
3-ші тапсырма
Берілген сөздерден сөйлем құрап жаз. «Зиян» деген сөзге фонетикалық талдау жаса.
Қою шай құрғақ шайға шай беру жүрекке зиян су құяды ыдыс керек қатты қайнаған қонаққа үшін арнаулы.
Жауап үлгісі. 5 «б» сынып.
3-ші тапсырма
Қою шай жүрекке зиян.
Құрғақ шайға қатты қайнаған су құяды.
Қонаққа шай беру үшін арнаулы ыдыс керек.
Зи-ян – екі буынды, 1-ашық буын, 2-тұйық буын.
З-дауыссыз, ұяң
И- дауысты, жуан
А-дауысты, жуан
Й-дауыссыз, үнді
Н-дауыссыз, үнді
Сөзде 4 әріп, 5 дыбыс
Қасқыр шай қайнатты. Өзі бір жаққа кетіп қалды. Келсе, шайын біреу ішіп кетіпті. Қасқыр ашуланады. Ол қоян, қарсақ, күрен сияқты аңдардан: - менің шайымды кім ішті?-деп ақырады. Сол кезде ағаш арасынан аю шығады. Шайынды мен іштім. Не болды сонша? –деді. Аюдың дауысын естіп, қорқып қалған қасқыр: -Онда, мына нанды неге мемедіңіз?-депті.
