Саба?ты? та?ырыбы: МЕМЛЕКЕТ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Грамматикалы? та?ырып: Туынды сын есім
Ма?саты: о?ушылар сын есім жайлы ал?ан білімдеріні? аясын ке?ейтіп, мемлекет с?зіні? ма?ынасын аша білулері тиіс; білім ?орларын жа?а материалмен толы?тырып, мемлекетімізді? білімді де саналы патриот азаматтары болуларына ы?пал ету.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?.
Саба?ты? типі: д?ст?рлі емес саба?.
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: с?ра?-жауап, ?н ты?дау, би билеу, ж?птасу, топтасу.
П?наралы? байланыс: саз саба?ымен, орыс тілі п?німен байланыс.
Саба?ты? к?рнекілігі: ?лестірмелі с?здер, та?та, электронды та?та.
І. ?йымдастыру кезе?і. Психологиялы? ахуал. «Мен патриотпын ба?» ?ні.
ІІ. ?й тапсырмасы с?ра?-жауап т?рінде пысы?талады.
ІІІ. Жа?а саба??а дайынды?. Мемлекет с?зіне ?атысты ??ымдарды «кластер» т?рінде та?та?а жазу. «ТЕ?ГЕ, ТУ, ?Н?РАН, ЕЛТА?БА, ПРЕЗИДЕНТ, ХАЛЫ?, Т?УЕЛСІЗДІК».
Жа?а саба?.
- Мемлекет дегеніміз не? Энциклопедиядан алын?ан ?зіндімен таныстыру.
Мемлекет – белгілі бір аума??а иелік етіп, сол жердегі халы?ты? еркін дамуына м?мкіндік беретін, ?о?ам таби?атынан туындайтын орта? істерді ат?ару?а ?ажетті бас?аруды? жо?ар?ы д?режеде ?йымдас?ан ж?йесі, саяси билік ?йымы.
- О?ушылар отыр?ан орындарында бір-біріне б?рылып отыру ар?ылы топтастырылады. Топтар?а кесінді с?здер ?лестіріледі. Тапсырма шарты бойынша о?ушылар ол с?здерден «мемлекет» с?зіне аны?тама берулері ?ажет. С?здерді д?рыс жина?ан жа?дайда шы?атын с?йлемдер:
- Мемлекет дегеніміз адамдарды? ?ажеттілікті ?теу ?шін бірігуі.
(Платон)
- Мемлекет дегеніміз адамдарды? пайда табу ?шін бірігуі.
(Аристотель)
- Мемлекет дегеніміз орта? іс, халы? игілігі.
(Цицерон)
- 71-бет. 3-тапсырма. ?ылыми стильді ауызекі с?йлеу стиліне ауыстыру.
Мемлекет белгілі бір аума??а иелік етеді.
Мемлекет халы?ты? еркін дамуына м?мкіндік береді.
- Ой ша?ыру. Сендер ?алай дамып келесі?дер? ?з ?рекеттері?е еркіндік бере аласы?дар ма?
Ендеше, осы саба?та да бойымызды жазып, еркін ?имыл?а кезек беріп к?релік. «?а??алар сергітуі» та?та?а дыбыстала отырып ?ойылады, о?ушылар ?ойыл?ан ?уенні? ыр?а?ымен ?а??алар?а ?осылып билейді.
- Асты сызыл?ан с?здерге с?ра? ?ою ар?ылы ?ай с?з табына жататынды?ын аны?тау. С?ра?ы: ?андай? С?з табы: сын есім.
- Туынды сын есімге то?талу. Жасалу жолдарын т?сіндіру. Та?тада сын есімні? т?л?асына ?арай жасалуы; есім с?здерден сын есім тудыратын ж?рна?тар мен етістіктен сын есім тудыратын ж?рна?тар беріледі.
- Жа?а грамматикалы? та?ырыпты? ?аншалы?ты ме?герілгендігін ?ада?алау ма?сатында о?ушылар?а жатты?у ж?мысы беріледі. О?ушылар ж?птасады. Ж?птаса отырып 71-беттегі 4-тапсырманы орындайды. 2 тапсырманы ал?аш?ы болып ая?та?ан 2 о?ушы та?тада орындайды.
Жатты?у шарты бойынша 2 т?рлі кестені туынды сын есімдермен толы?тыру ?ажет.
Есім с?здерден сын есім тудыратын ж?рна?тар
- лы, - лі, - ты
- сыз, - сіз
- кер, - гер, - паз
Етістіктен сын есім тудыратын ж?рна?тар
-ша?, - шек
- ?, - ы?, - ік
- улы, - улі
- Сыныпта?ы о?ушыларды туынды сын есімдерді пайдалана отырып сипаттау.
- О?ушылардан мемлекет туралы жазыл?ан с?йлемдерді? ішінен туынды сын есімдерді тауып, жасалу жолын т?сіндіру с?ралады.
V. Саба?ты? ?орытындысы ретінде та?тада «?аза?стан – бізді? мемлекетіміз. Ол т?уелсіз, егеменді, к?п ?лтты мемлекет. Жасай бер, г?лдене бер ?азыналы ?аза?станым!» с?йлемдері беріледі.
VІ. ?йге тапсырма: 71-бет. 5-тапсырма. О?ушылар?а тапсырманы? орындалу барысы т?сіндіріледі.
VІІ. Ба?алау. Саба? «Мені? ?аза?станым» ?німен ая?талады.
ІІІ. Жаңа сабаққа дайындық. Мемлекет сөзіне қатысты ұғымдарды «кластер» түрінде тақтаға жазу. «ТЕҢГЕ, ТУ, ӘНҰРАН, ЕЛТАҢБА, ПРЕЗИДЕНТ, ХАЛЫҚ, ТӘУЕЛСІЗДІК».
