Фонетика.
Дауысты дыбыстар.
1- нұсқа.
1. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А) ы В) а С) о Д) у Е) ә
2. Жуан дыбыстарды көрсетіңіз.
А) І, Ы,Е, И. В) Е,И,У,О. С) А,О,Ұ,Ы. Д) А,Ғ,Ө,Ұ. Е) О,Ө,Ұ,Ү.
3. Жіңішке буынды дәм атауын көрсетіңіз.
А) Күшті, үлкен. В) Ащы, қышқыл. С) Семіз, арық. Д) Тәтті, дәмді.
Е) Тұзды, қатты.
4. Дауысты дыбыстардың жақтың қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз.
А) жуан, жіңішке В) еріндік, езулік С) ұяң, қатаң Д) ашық, қысаң Е) үнді, жуан
5. Дауысты дыбыстардың еріннің қатысына қарай жіктелетін түрлерін көрсетіңіз.
А) жуан, жіңішке В) қысаң, ашық С) үнді, ұяң Д) еріндік, езулік Е) қатаң, ұяң
6. Ашық дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
А) а, ұ,ү В) у, и, і С) у, і, ы Д) а, о, е Е) е, ө, й
7. «Ы» дыбысы қойылатын сөзді көрсетіңіз.
А) Жазғ... . В) Әдем... . С) Көр...кт.... Д)Күзг... . Е) Д...мді.
8. Бірыңғай жіңішке дауыстылардан тұратын сөздерді көрсетіңіз.
А) Тақта. В) Береке. С) Сынып. Д) Мұғалім. Е) Кітап.
9. Жіңішке буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
А) сынып, парта В) дәптер, қалам С) мереке, білім Д) қыркүйек, қоңырау Е) кітап, оқушы
10. Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай қандай түрлерге бөлінетінін белгілеңіз.
А) Үнді, қатаң В) Езулік, еріндік С) Жуан, жіңішке Д) Қатаң, ұяң Е) Ашық, қысаң
11. Жіңішке дауыстылар қатарын көрсетіңіз.
А) ы, ұ, и В) а, ү, о С) ұ, е, ө Д) ө, і, е Е) о, э, у
12. Жуан дауысты сөзді табыңыз.
А) Кезең. В) Куәлік. С) Көне. Д) Ғұлама. Е) Билік.
13. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А) у В) о С) а Д) ө Е) ұ
14. Барлық буында жазылатын дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
А) а, ы, і В) э, ә, и С) о, ө, ұ Д) у, ұ, ө Е) ә, ү, у
15 Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстары бар сөзді көрсетіңіз.
А) мемлекет В) отан С) достар Д) көзілдірік Е) достар
16. Қай дауысты дыбыс әрі жуан, әрі жіңішке дауыстыға жататынын анықтаңыз.
А) е В) и С) о Д) а Е) ү
17. Жуан да жіңішке де болатын дыбысты табыңыз.
А) О. В) Е. С) У. Д) А. Е) Ө.
18. Тек жіңішке дауысты дыбыстан тұрған қатарды көрсетіңіз.
А) Жаңбыр В) Жел. С) Жер. Д) Ауа Е) Табиғат
19. Жіңішке дауысты сөзді табыңыз.
А) Базар В) Қора С) Қауырсын Д) Кілем Е) Сауысқан
20. Жіңішке әрі ашық дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А) О, И. В) Ү,І. С) Ә, Е. Д) А,Ұ Е) Е, Ы.
21. Тек жуан дауысты дыбысты сөздер қатарын көрсетіңіз.
А) Кенесары, өнерпаз. В) Ұлытау, қуғыншы. С) Емхана, арбакеш. Д) Игілік, ержүрек.
Е) Қыстыгүні, кітаптар.
22. Жуан дауысты дыбыстары бар сөзді белгілеңіз.
А) Кеңес. В) Күндіз. С) Сабыр. Д) Екеуі. Е) Келуші.
23. Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстарын белгілеңіз.
А) о, е. В) а, и. С) и, у. Д) ө, ү. Е) ы, э.
24. Тек жіңішке дауысты дыбыстар қатарын анықтаңыз.
А) О, ө, у. В) А, ә, е. С) Ы, і, и. Д) Ә, ө, і. Е) Э, о, ү.
25. Дыбыстар неше топқа бөлінетінін көрсетіңіз.
А) 5. В) 2. С) 3. Д) 6. Е) 4.
Дауысты дыбыстар.
2-нұсқа.
1.Фонетика нені зерттейтінін көрсетіңіз.
А) Сөз таптарын. В) Тіл дыбыстарының жүйесін. С) Сөз тіркесінің байланысу тәсілін.
Д) Сөз құрамын. Е) Сөз мағыналарын.
2. А, О, Ұ, Ы қандай дыбыстар екенін көрсетіңіз.
А) Езулік. В) Қысаң. С) Еріндік. Д) Жуан. Е) Ашық.
3. Бірыңғай жіңішке дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
А) Ы,И,Ү,У... В) О,У,Е,І... С) Ә,І,Е,Ө... Д) Ә,А,О,Ү... Е) И,Е,А,Ө...
4. Жуан дауысты дыбыстар қатарын көрсетіңіз:
А) ә, и. В) ү, і. С) а, о. Д) ө, ә. Е) у, і.
5. Жіңішке дауысты дыбысты көрсетіңіз.
А) ы В) ү С) ұ Д) о Е) у
6. Жуан дауысты дыбыстар қатарын анықтаңыз.
А) Е, і, о. В) И, ө, ы. С) Ұ, о, а. Д) Я, ә, е. Е) Ү, е, у.
7. «О» қандай дыбыс екенін анықтаңыз.
А) Жуан. В) Қысаң. С) Езулік. Д) Дауыссыз. Е) Жіңішке.
8. Жуан әрі еріндік дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
А) е, а В) ә, а С) о, ұ Д) и, ө Е) ү, і
9. Езулік дауыстылардың саны қанша екенін белгілеңіз.
А) 8. В) 6. С) 10. Д) 7. Е) 12.
10. «У» дыбысы жуан болып тұрған сөзді көрсетіңіз.
А) Кету. В) Жүру. С) Жету. Д) Секіру. Е) Қайту.
11. Қысаң дауыстылар қатарын толықтырыңыз: Ы, і, у, ү, ұ, ...
А) А. В) И. С) О. Д) Ә. Е) Е.
12. «Ұ» дыбысына талдау жасаңыз.
А)Жіңішке дауысты. В) Ұяң дауыссыз. С) Үнді дауыссыз. Д) Жуан дауысты. Е) Қатаң дауыссыз.
13. Тек жуан дауысты дыбыстан құралған сөзді табыңыз.
А) Арбакеш. В) Өнерпаз. С) Екілік. Д) Аққу. Е) Биыл.
14. Қазақтың төл сөздерінде сөз соңында келмейтін дыбысты белгілеңіз.
А) А. В) І. С) О. Д) Е. Е) Ы.
15. «а» дыбысы жақтың ашылуына қарай қай дауыстыға жататынын белгілеңіз.
А) Қысаң. В) Ашық . С) Еріндік. Д) Жуан. Е) Жіңішке.
16. Бірыңғай қысаң дауыстыдан болған сөзді көрсетіңіз.
А) Іні. В) Немере. С) Ана. Д) Бала. Е) Шөпшек.
17. Бірыңғай езулік жіңішке дауыстылардан болған сөзді белгілеңіз.
А) Жоңышқа. В) Еріншек. С) Мүсәпір. Д) Бүлдіршін. Е) Бүлдірген.
18. «У» дыбысы екі рет дауысты болған сөзді белгілеңіз.
А) Жауласу. В) Таулық . С) Қауышу. Д) Татуласу. Е) Баулық .
19. Қысаң дауыстылардың саны қанша екенін белгілеңіз.
А) 7. В) 10. С) 4. Д) 6. Е) 8.
20. Тек қана жіңішке дауысты дыбыстары бар сөзді белгілеңіз.
А) Оқушы. В) Сынақ . С) Кітап. Д) Күнтізбе. Е) Сынып.
21.Бірыңғай қысаң дауысты сөзді көрсетіңіз.
А) Баста. В) Қонақ . С) Іңір. Д) Тағалы. Е) Қаза.
22. Қысаң, езулік дыбысты көрсетіңіз.
А) и. В) у. С) ө. Д) а. Е) о.
23. Қазақ тілінде неше дауысты дыбыс бар екенін белгілеңіз.
А) 13. В) 16. С) 15. Д) 42. Е) 20.
24. Бірыңғай еріндік дыбысты сөзді ажыратыңыз.
А) Метр. В) Әңгіме. С) Көну. Д) Білімді. Е) Жеміс.
25. Қай дауысты дыбыс әрі жуан, әрі ашық , әрі еріндік болатынын белгілеңіз.
А) и. В) у. С) а. Д) о. Е) ы.
Дауыссыз дыбыстар.
1- нұсқа.
1. Қатаң дауыссызды көрсетіңіз.
А) д, в, е В) б, й, р С) п, ш, қ Д) м, ң, н Е) ғ, л, у
2. Ұяң дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз.
А) В,Б,Г,Ғ,Ж В) Д,З,Һ,Т,В С) К,С,Т,Ш,Л Д) Б,В,К,С,Д Е) Л,Д,Р,М,П
3. Қатаң дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз.
А) қ, к, п, с В) б, в, г, ғ С) н, р, у Д) й, л, м Е) д, ж, з, һ
4. Тек ұяң дауыссыз дыбысқа аяқталған сандарды көрсетіңіз.
А) 6, 9, 1 В) 4, 10, 7 С) 5, 8, 10 Д) 4, 11, 15 Е) 100, 9, 30
5. Қатаң дауыссыз дыбыстар қатар келген сөзді көрсетіңіз.
А) Қасқа. В) Арқан. С) Қаймақ. Д) Алма. Е) Алғаш.
6. Ұяң дауыссыз дыбысы жоқ сөзді көрсетіңіз.
А) лездеме В) өзгеріс С) міндет Д) көмір Е) қазба
7. Сөздің басында жазылмайтын әріпті көрсетіңіз.
А) ғ В) ң С) ы Д) ә Е) қ
8. Дыбыссыз әріптерді көрсетіңіз.
А) х, һ В) у, й С) с, ц Д) ъ, ь Е) і, ы
9. Үнді дауыссыз дыбыстардан құралған сөзді табыңыз.
А) Азат. В) Аймақ. С) Айман. Д) Алпыс. Е) Сапар.
10. Қатаң дауыссызға басталып, қатаңға аяқталған сөздер қатарын көрсетіңіз.
А)Асқар, тау, базар В)Алып, доп,кел С)Ұлт, болашақ, жан Д)Мал, киіз,отау Е)Қас, шаш,құқық
11. Ұяң дауыссыз дыбыстан басталатын сөздерді көрсетіңіз.
А) Айдын, шие, әдеп В) Кедей, емен, тау С) Күн, мектеп, аула Д) Аймақ, орта, мөлдір
Е) Бұлт, зерттеуші, жағажай
12. Буын құрай алмайтын дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз.
А) и В) ү С) ы Д) а Е) ж
13. Тек үнді дауыссыз дыбысқа аяқталатын сөздерді көрсетіңіз.
А)Үн, үй, көл В)Көз, құлақ, ауыз С)Қонақ, кісі, қуаныш Д)Зерек, жеміс, ерлік Е)Бота,бала,жаға
14. Тек ұяң дауыссыз дыбыстан тұратын сөзді көрсетіңіз.
А) Баға В) Алыс С) Аспан Д) Гүл Е) Белгі
15. Қатаң дауыссыз дыбыстарды табыңыз.
А) б,з В) р,у С) з,һ Д) қ ,к Е) л,м
16. Қазақ тіліне тән дыбыстарды табыңыз.
А) ж,ң,н В) й,і,ә С) р,д,у Д) а,е,ы Е) ғ,қ,һ
17. Ұяң дауыссыз дыбыстан басталатын үй жануарын белгілеңіз.
А) Ешкі В) Сиыр С) Жылқы Д) Қой Е) Түйе
18. Қазақ тілінде неше үнді дыбыс бар екенін анықтаңыз.
А) 10. В) 6. С) 7. Д) 4. Е) 2.
19. Тек қатаң дауыссыздан жасалған сөзді табыңыз.
А) Көз. В) Көш. С) Қожа. Д) Қиыр. Е) Қияр.
20. Ұяң дауыссыз дыбысқа аяқталған сөздерді көрсетіңіз.
А) хабар, үміт, шағын В) атақ, бақыт, заң С) күн, егін, жол Д) шөл, су, нарық Е) жаз, жұлдыз, үздіксіз
21. Тек қатаң дауыссыздан тұратын сөздерді көрсетіңіз.
А) Заң,жарыс,бұлақ. В) Қарға,жаға,аспан. С) Аққу,апта,көк. Д) Ағаш,аула,ел. Е) Бет, жол,емен
22. Ғ - әріпі жазылатын сөзді көрсетіңіз.
А) Жа...ажай. В) Е...ін. С) Те...іс. Д) Үл...і. Е) Заң...ер.
23. Құрамында қатаң дауыссыз дыбыс бар сөзді табыңыз.
А) Дөң В) Қатық С) Ру Д) Ғалым Е) Жаза
24. Үнді дауыссыздан басталатын сөзді көрсетіңіз.
А) жеміс В) қонақ С) достық Д) рақат Е) шығарма
25. Ұяң дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз.
А) н, ч, ұ В) б, в, г С) ә, п, ц Д) т, у, й Е) м, л, р
Дауыссыз дыбыстар.
2-нұсқа.
1. Үнді дауыссыз дыбыстар қатарын көрсетіңіз.
А) Ң,Р,Л,М... В) И,Ң,В,Г... С) Қ,Л,М,Н... Д) Р,Л,М,И... Е) С,У,Ш,Ң...
2. Қазақ тіліне тән дыбыстарды табыңыз.
А) д,т,р В) қ,ң С) р,н,д Д) а,о,м,д Е) й,у,ж
3. Қатаң дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз.
А) г, ғ В) л, м С) н, р Д) д, ж Е) п, т
4. Тек ұяң дауыссыздарды көрсетіңіз.
А) П,Ғ,В,К... В) П,У,Х,В... С) Д,Ж,С,В... Д) Б,В,Р,Л... Е) Б,В,Ғ,З...
5. Қазақ алфавитіндегі әріп санын көрсетіңіз.
А) 33 В) 40 С) 41 Д) 36 Е) 42
6. Қатаң дауыссызға аяқталатын сөзді көрсетіңіз.
А) нәтиже В) мемлекет С) қарағай Д) ойын Е) пән
7. Үнді дауыссыз дыбыстары бар сөздерді көрсетіңіз.
А) қыз, ата, қар В) жүн, қой, ет С) бал, жүз, топ Д) сүт, шұжық, май Е) мың, нан, мал
8. Ұяң дауыссыз дыбысқа аяқталған сөзді көрсетіңіз.
А) Мәдениет В) Біз С) Кездік Д) Тармақ Е) Оқулық
9. Қатаң дауыссыз дыбыстан басталатын мемлекет атауын көрсетіңіз.
А) Қазақстан. В) Албания. С) Ресей. Д) Украина. Е) Грузия.
10. Үнді дауыссыз дыбысқа аяқталған көне қала атын көрсетіңіз.
А) Йассы. В) Ақмола. С) Семей. Д) Түркістан. Е) Қарағанды.
11. Жалғауы ұяң дауыссыз дыбыстан басталған сөзді көрсетіңіз.
А) Тәуелсіздіктен В) Әйелдер С) Өнерлер Д) Шеберлер Е) Көшпенділерге
12. Үнді дауыссыз дыбыстармен басталған сөздерді көрсетіңіз.
А) Қазына, әдіс, ұят. В) Наурыз, райхан, мереке. С) Кездік, серік, бой. Д) Отбасы, шығыс, әлем. Е) Дауыл, бөлме, доп.
13. Ұяң дауыссыз дыбыстан басталатын сөзді көрсетіңіз.
А) рухани В) қоғам С) шығыс Д) бағыт Е) әділ
14. «У» дыбысының дауыссыз дыбысты таңбалап тұрғанын көрсетіңіз.
А) бару, келу В) сурет, жуан С) сулы, сұлу Д) тау, дау, сау Е) су, шу, қу
15. Қатаң дауыссызды көрсетіңіз.
А) д В) в С) қ Д) у Е) р
16. Үнді дауыссыздан басталатын сөзді көрсетіңіз.
А) Емен. В) Зерек. С) Намыс. Д) Теңге. Е) Дастан.
17. Ұяң дауыссыз дыбысты көрсетіңіз.
А) й В) б С) қ Д) м Е) п
18. Қ - әріпі жазылатын сөзді көрсетіңіз.
А) ө...іл В) үзді...сіз С) уа...ыт Д) ше...ара Е) іс...ер
19. Ұяң дауыссыз дыбыстардан қазақ тіліне тән дыбыстарды көрсетіңіз.
А) қ, т В) б, д С) з, ж Д) ғ, һ Е) д, ж
20. Қатаң дауыссыздан басталатын сөзді көрсетіңіз.
А) күрес В) үміт С) орман Д) байлық Е) ғарыш
21. Мына дыбыстардың қайсысы ұяң дауыссыз дыбысқа жататынын көрсетіңіз.
А) қ ,к В) б, в С) й, л Д) р, у Е) ч, ш
22. «Баяндама» сөзіндегі әріп пен дыбыс санын анықтаңыз.
А)9 әріп, 8 дыбыс. В)8 әріп, 9 дыбыс. С)8 әріп, 8 дыбыс. Д)9 әріп, 9 дыбыс. Е)8 әріп, 7 дыбыс.
23. Тек үнді дауыссыз дыбыстары бар сөзді табыңыз.
А) Сапар. В) Айман. С) Алпыс. Д) Азат. Е) Аймақ.
24. Қатаңға басталып, қатаңға аяқталған сөзді белгілеңіз.
А) Орман. В) Жолбарыс. С) Тауық. Д) Торғай. Е) Арыстан.
25. Ұяң дауыссыздан басталған қосымшаны табыңыз.
А) Қаламның. В) Мерекеге. С) Тойлар. Д) Достың. Е) Есіктер.
Дауыссыз дыбыстар.
3-нұсқа.
1. Дауыссыз дыбыстардың түрлерін көрсетіңіз.
А) Ашық, қысаң. В) Ұяң, жуан, қатаң. С) Қатаң, ұяң, үнді. Д) Үнді, жіңішке, езулік.
Е) Еріндік, езулік.
2. Қатаң дауыссыздар қатарын табыңыз.
А) Б, В, Г. В) Р, У, Н. С) Б, Л, Қ. Д) Ф, Х, Ч. Е) Ж, Р, С.
3. Құрамында төрт дауыссыз дыбысы бар сөзді табыңыз.
А) Азан. В) Тау. С) Қарақат. Д) Қарт. Е) Сахара.
4. Тек ұяң дыбысты сөзді көрсетіңіз.
А) Халық. В) Ұшқыш. С) Жазғы. Д) Айқын. Е) Көпір.
5. Үнді дыбыстары бар сөзді табыңыз.
А) Наным. В) Жаға. С) Отбасы. Д) Көкжиек. Е) Бастық.
6.Ұяңнан басталып ұяңға аяқталған сөзді табыңыз.
А) Төрт. В) Сегіз. С) Жүз. Д) Тоғыз. Е) Бір.
7. Құрамында тек қатаң дыбыстары бар сөзді табыңыз.
А) Дөң. В) Ру. С) Қатық. Д) Ғалым. Е) Жаза.
8. Үнді дауыссызға аяқталған сөзді белгілеңіз.
А) Ұшқыш. В) Қала. С) Шәкірт. Д) Көпір. Е) Аймақ .
9. «У» әрпі қай қатарда дауыссыз болып тұрғанын анықтаңыз.
А) Жазушы, шешуші. В) Жабу, кебу. С) Туды, жуды. Д) Дауыс, қауын. Е) Бу, қу.
10. Тек ұяң дыбысты сөзді көрсетіңіз.
А) Нарық . В) Ұшақ. С) Жазда. Д) Айқын. Е) Қара.
11. Үнді дауыссызға аяқталған сөзді белгілеңіз.
А) Қонақ. В) Дала. С) Шәкірт. Д) Өмір. Е) Қаймақ.
12. Жұп болып келмейтін ұяң, қатаң дауыссыздарды табыңыз.
А) З-Х. В) Т-Д. С) Қ-Ғ. Д) В-Ф. Е) П-Б.
13. Қатаң дыбыстары бар сөзді табыңыз.
А) Із. В) Қыс. С) Май. Д) Лаң. Е) Біз.
14. Дауыссыз дыбыстың түрін табыңыз.
А) Ашық . В) Жіңішке. С) Еріндік. Д) Үнді. Е) Езулік.
15. Қатаң дауыссыздан басталып қатаң дауыссызға аяқталған сөзді табыңыз.
А) Парыз. В) Сақтан. С) Тамыр. Д) Қайрат. Е) Арман.
16. Үнді дауыссыздан құралған сөзді белгілеңіз.
А) Дыбыс. В) Ынта. С) Бұлақ . Д) Тоқты. Е) Аңның.
17. Бірыңғай ұяң дауыссыздан құралған сөзді белгілеңіз.
А) Қобыз. В) Мұрат. С) Мылтық . Д) Мезгіл. Е) Доға.
18. Ұяң дауыссыздар қатар тұрған сөзді анықтаңыз.
А) Наурыз. В) Кітап. С) Жаңбыр. Д) Аспан. Е) Қаздар.
19. Дауыссыз дыбыстардың үндесуін табыңыз.
А) Сингормонизм. В) Екпін. С) Дыбыс үндестігі. Д) Үндестік заңы. Е) Буын үндестігі.
20. Ұяң дауыссыздан басталатын бес арыстың бірін көрсетіңіз.
А) Ахмет. В) Мағжан. С) Шәкәрім. Д) Жүсіпбек. Е) Міржақып.
21.Тек қатаң дауыссыз дыбыстарды табыңыз:
А) с, т, п, қ , к. В) қ ,ш, ғ, д, г. С) б, в, ғ, г, з. Д) а, м, р, т, н. Е) ы, с, х, м, ң.
22. Дауыссыздан басталып, дауыссызға аяқталған сөзді көрсетіңіз.
А) Сана. В) Ешкі. С) Жаңа. Д) Шана. Е) Табиғат.
23. Тек орыс тілінен енген сөздерде ғана қолданылатын әріпті табыңыз.
А) а. В) в. С) м. Д) с. Е) т.
24. Қос қатаң дауыссыз дыбыс тұрған сөзді көрсетіңіз.
А) Әліпби. В) Етпетінен. С) Жазғы. Д) Арман. Е) Түнгі.
25. «Ұжымдастыру» сөзіндегі ұяң дауыссыз нешеу екендігін көрсетіңіз.
А) 2. В) 1. С) 5. Д) 4. Е) 3.
Синтаксис
Сөйлем мүшелері.
1- нұсқа.
1. Пысықтауышы бар сөйлемді белгілеңіз.
А) Ұлы жібек жолы- сауда жолы. В) Ұлы жібек жолы өтті. С)Қытайдың жібегі осы жолмен тасмалданған. Д) Ұлы жібек жолы қазақтың кең даласын басып өтті. Е) Ұлы жібек жолында талай сауда көздері ашылды.
2. Бастауышы тұйық етістік, баяндауышы зат есімнен жасалған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Тез жазу керек. В) Оның ойы – тез қайту. С) Еске салу – жақсы. Д) Айту - біздің парызымыз. Е) Келуді қойды.
3. Дара бастауыш бар сөйлемді белгілеңіз.
А) Еңбек еткен ер атанар. В) Ертең құрылыс жұмысы басталады. С) Біз бірлікті ойлаймыз.
Д) Үй іші жым-жырт болды. Е) Қазақ халқы егемендік алды.
4. Бастауышы тәуелдік жалғауында тұрған сөйлемді табыңыз.
А) Келе жатқан үшеу екен. В) Інім маған көмектесті. С) Нұрлан мектепте оқиды.
Д) Біз Қазақстанда тұрамыз. Е) Ертең жаңбыр жауады.
5. Анықтауышы бар сөйлемді көрсетіңіз.
А) Досым кітап сатып алды. В) Табиғатты қорғауды өзіңнен баста. С) Көлдің деңгейі төмендеген. Д) Көлдер ластанып жатыр. Е) Ол бізбен кездесті.
6. Толықтауышты табыңыз. Досым қызық кітап сатып алды.
А) Қызық. В) Сатып. С) Досым. Д) Алды. Е) Кітап.
7. Жақсыз сөйлемде болмайтын сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
А) Баяндауыш В) Пысықтауыш С) Анықтауыш Д) Толықтауыш Е) Бастауыш
8. Бастауыш пен баяндауыштан тұратын сөйлемді белгілеңіз.
А) Күрделі В) Жақсыз С) Атаулы Д) Жалаң Е) Жайылма
9. Мақсат пысықтауышты табыңыз.
Бауыржан досымен бірге Алматыға оқуға барды.
А) Барды В) Оқуға С) Алматыға Д) Досымен Е) Бауыржан
10.Сөйлемде қимыл-әрекеттің жай-күйін, мезгілін, мекенін білдіретін тұрлаусыз мүшені көрсетіңіз
А) Пысықтауыш. В) Толықтауыш. С) Баяндауыш. Д) Анықтауыш. Е) Бастауыш.
11. Кімдер? Нелер? сұрақтары қай сөйлем мүшесіне қойылатынын көрсетіңіз.
А) Толықтауыш. В) Пысықтауыш. С) Анықтауыш. Д) Бастауыш. Е) Баяндауыш.
12. Пысықтауыштың сұрағың табыңыз.
А) Не істеді? В) Қай? С) Қандай? Д) Кімдер? Е) Қайда?
13. Сөйлемнің баяндауышын толықтырыңыз.
Біз бұлақтардың көзін ... .
А) Мол болады. В) Болмайды. С) Қараған. Д) Аштық. Е) Қорғауы тиіс.
14. Себеп – салдар пысықтауышты табыңыз.
Қара алтынды игеру үшін көп жұмыс жасалып жатыр.
А) Жұмыс. В) Көп. С) Игеру үшін. Д) Жасалып жатыр. Е) Қара алтынды.
15. Сөйлемде есімше қандай сөйлем мүшесі екенін белгілеңіз.
Менің айтар сөзім-осы.
А) Толықтауыш. В) Баяндауыш. С) Бастауыш. Д) Анықтауыш. Е) Пысықтауыш.
16. Атау мен ілік септіктен басқа септік сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
А) Баяндауыш В) Пысықтауыш С) Толықтауыш Д) Анықтауыш Е) Бастауыш
17. Анықтауышты табыңыз.
Жер бетінде таза су ресурстары көп емес.
А) Таза В) Жер бетінде С) Су Д) Ресурстары Е) Көп емес
18. Баяндауыш қай сөз табынан жасалғанын көрсетіңіз.
Қымыз қандағы гемоглобинді көбейтеді.
А) Есімдік. В) Етістік. С) Сын есім. Д) Сан есім. Е) Зат есім.
19. Бастауышы жоқ жай сөйлемнің түрін белгілеңіз.
А) Жақсыз В) Жақты С) Жалаң Д) Толымсыз Е) Толымды
20. Тек тұрлаусыз мүшелерді анықтаңыз.
А) Толықтауыш, бастауыш. В) Анықтауыш, толықтауыш. С) Баяндауыш, анықтауыш.
Д) Бастауыш, баяндауыш. Е) Пысықтауыш, баяндауыш.
21. Толықтауыш қай септікте тұрғанын көрсетіңіз. Ол бізбен кездесті.
А) Барыс септік. В) Шығыс септік. С) Ілік септік. Д) Табыс септік. Е) Көмектес септік.
22. Қазақ тілінде сөйлемнің соңында келетін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
А) Анықтауыш. В) Пысықтауыш. С) Бастауыш. Д) Толықтауыш. Е) Баяндауыш.
23. Сөйлемдегі тұрлаулы мүшелерді көрсетіңіз.
Біз кеше мұражайға бардық.
А) Біз мұражайға. В) Біз бардық. С) Мұражайға бардық. Д) Мұражайға кеше. Е) Кеше бардық.
24. Қайда? Қалай? Қашан? қай сөйлем мүшесінің сұрақтары екенін көрсетіңіз.
А) Баяндауыш. В) Пысықтауыш. С) Анықтауыш. Д) Толықтауыш. Е) Бастауыш.
25. Пысықтауыштың түрін табыңыз.
А) Қатыстық . В) Жанама. С) Салыстырмалы. Д) Тура. Е) Мақсат.
Сөйлем мүшелері.
2-нұсқа.
1. Кім? Не? деген сұрақтарға жауап беретін сөйлем мүшесін көрсетіңіз.
А) Баяндауыш. В) Бастауыш. С) Пысықтауыш. Д) Анықтауыш. Е) Толықтауыш.
2. Жанама толықтауышты табыңыз.
«Кәсіпкерлер кәсіптеріне қаржыны өздері табады».
А) Кәсіптеріне В) Қаржыны С) Өздері Д) Табады Е) Кәсіпкерлер
3. Сөйлемнің неше тұрлаусыз мүшесі барын табыңыз.
А) 2 В) 4 С) 3 Д) 5 Е) 1
4. Сөйлемнің соңындағы сын есім сөйлемнің қандай мүшесі болатынын белгілеңіз.
А) Бастауыш. В) Баяндауыш. С) Анықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Толықтауыш.
5.Сөйлем мүшелерінің санын анықтаңыз.
А) 5. В) 4. С) 3. Д) 2. Е) 6.
6. Толықтауыштың сұрақтарын анықтаңыз.
А) Кіммен? Немен? В) Қалай? Қайдан? С) Қайтты? Не істеді? Д) Кім? Не? Е) Нешінші? Қайсы?
7. Сөйлемді заттық жағынан толықтырып тұратын сөйлем мүшесін табыңыз.
А) Бастауыш. В) Толықтауыш. С) Пысықтауыш. Д) Анықтауыш. Е) Баяндауыш.
8. «Әже баспалдақпен баяу көтерілді.» Пысықтауыштың түрін табыңыз.
А) Мезгіл. В) Қимыл-сын. С) Мақсат. Д) Себеп. Е) Мекен.
9. Не істеді? Не қылды? деген сұрақтарға жауап беретін сөйлем мүшесін табыңыз.
А) Пысықтауыш. В) Бастауыш. С) Баяндауыш. Д) Толықтауыш. Е) Анықтауыш.
10. Толықтауыш мағынасына қарай қалай бөлінеді.
А) Тура, жанама. В) Дара, күрделі. С) Толықтауыш, пысықтауыш. Д) Негізгі, туынды.
Е) Бастауыш, баяндауыш.
11. Қандай? Қай? сұрақтарына жауап беретін сөйлем мүшесін табыңыз.
А) Анықтауыш. В) Баяндауыш. С) Толықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Бастауыш.
12. Анықтауышы жоқ сөйлемді табыңыз.
А) Ұлы адамдардың еңбегін бағалай білу керек. В) Германия суды Швециядан сатып алады.
С) Жер шарының көп бөлігін ащы су алып жатыр. Д) Үлкен қалаларда адамдар жиі ауырады.
Е) Таза сусыз өмір жоқ .
13. Бастауыштың сұрақтарын көрсетіңіз.
А) Не істеді? Не істеу керек? В) Кімге? Неге? С) Кім? Не? Д) Қандай? Қай? Е) Қалай? Қашан?
14. Тура толықтауышты табыңыз.
Сәуле дүкеннен қызық кітап сатып алды.
А) Сәуле. В) Дүкеннен. С) Кітап. Д) Сатып алды. Е) Қызық .
15. Нені? сұрағына жауап беретін сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А) Орманда көп балалар жүр. В) Шешем сағатты досыма сыйлады. С) Олар сабаққа жақсы дайындалды. Д) Шешем базардан келді. Е) Менің досым ауылда тұрады.
16. Еліктеу сөзден жасалған зат есім қай сөйлем мүшесі болып тұрғанын белгілеңіз.
Оның құлағына гүріл естілді.
А) Баяндауыш. В) Бастауыш. С) Толықтауыш. Д) Пысықтауыш. Е) Анықтауыш.
17. Дара бастауышы бар сөйлемді табыңыз.
А) Республика сарайы адамға лық толды. В) Ұлжан-сыншыл адам. С) Төрт жердегі төрт-он алты. Д) Келе жатқан-Жамал. Е) Оның еңбегі жанды.
18. Мезгіл пысықтауышты табыңыз.
А) Далада қар бар. В) Бұлар қыста келіп кеткен. С) Бостандық өздігімен келмейді. Д) Ауыл жастары мұндай затқа қызықпайды. Е) Олар Абаймен көп ақылдасты.
19. Пысықтауышты табыңыз.
«Биыл Қазақстан тәуелсіздігінің 16 жылдығын тойлайды.
А) Тойлады. В) Қазақстан. С) Тәуелсіздігінің. Д) Биыл. Е) 16 жылдығын.
20. Анықтауыш қатысып тұрған тіркесті табыңыз.
А) Кешке қарай. В) Жалғыздың үні. С) Қуанғанынан күлді. Д) Еріктен тыс. Е) Жүгіріп келді.
21. Бірыңғай толықтауышты табыңыз.
А) Өмірді сүйген-өмірден орын табады. В) Далба тауында атақты Бұқар жырау күмбезі бой көтерді. С) Бозторғайлар жер бауырлай ұшады. Д) Ақан жастайынан әнге, өлеңге, домбыраға әуес болды. Е) Тәрбие тілден басталады.
22. Үстеу – қай сөйлеммүшесі, белгілеңіз.
Қайтатын күнім – ертең.
А) Толықтауыш. В) Анықтауыш. С) Пысықтауыш. Д) Баяндауыш. Е) Бастауыш.
23. Толықтауыш қатысқан қатарды табыңыз.
А) Мен жазда келдім. В) Алға қарай тез адымда. С) Ол да барар. Д) Асанда кітап бар.
Е) Жуырда келмекші.
24. Еліктеу сөздің сөйлемдегі қызметін белгілеңіз.
Ыза мен ашу қысып, қалш-қалш етеді.
А) Пысықтауыш. В) Анықтауыш. С) Баяндауыш. Д) Толықтауыш. Е) Бастауыш.
25. Тура толықтауышты табыңыз.
А) Биыл егін бітік шықты. В) Асан қаладан кеше келді. С) Киім үйде ілулі тұр. Д) Оны шайға қандырды.
Е) Ол ауылға барды
Сөйлем.
1- нұсқа.
1. Бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын сөйлем түрін табыңыз.
А) Жайылма. В) Толымды. С) Атаулы. Д) Жалаң. Е) Жақсыз.
2. Атаулы сөйлемді табыңыз.
А) Таулар бұлтпен тірескен. В) Қазақстанның жері кең-байтақ. С) Көгілдір көлде аққу қалқиды.
Д) Таулы аумақтарының табиғаты аса сұлу. Е) Жап-жасыл дала.
3. Бастауышы зат есімнен болған жақты сөйлемді табыңыз.
А) Олар туралы оқығанмын. В) Олар 1991 жылы ғарышқа ұшты. С) Үлкендер бір ауыздан қолдады. Д) Біз Жер-Ана жыламаса дейміз. Е) Адам туған жерін аңсайды.
4. Сызықша дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Сусыз-өмір жоқ. В) Табиғат-тірі дүние. С) Су-тіршілік көзі. Д) Балқаш-көлі ең таза көл.
Е) Орман ауаны-тазартпайды.
5. Толымсыз сөйлемді табыңыз.
А) Теледидар өнерге, мәдениетке, халыққа қызмет етеді. В) Сен теледидар алдында ұзақ отырғаның үшін ата-анаңнан ескерту аласың. С) Ол бағдарлама қанша уақытқа созылуы керек?
Д) Теледидарды көп қарайсың ба? Е) Балаларға арналған жеке бағдарлама болуы керек.
6. Сөйлемді аяқтаңыз. Табиғатты ... !
А) Қайтар. В) Қорға. С) Өткіз. Д) Апат. Е) Күрес.
7. Сөйлем мүшелері талданбайтын сөйлем түрін белгілеңіз.
А) Атаулы В) Жақты С) Жайылма Д) Жақсыз Е) Жалаң
8. Жай сөйлемнің түрін ажыратыңыз. Қыс. Күн суық.
А) Атаулы. В) Жалаң. С) Жақсыз. Д) Жайылма. Е) Толымды.
9. Жалаң сөйлемді табыңыз.
А) Таң атты. В) Мен мектепке жиналдым. С) Оқу басталатын уақыт та тез жетті.
Д) Мұғалім балаларды тізім бойынша тексерді. Е) Бүгінгі мереке маған ұнады.
10. Сөйлемнің түрін көрсетіңіз. Түн. Тыныштық.
А) Жақты. В) Жақсыз. С) Атаулы. Д) Жайылма. Е) Жалаң.
11. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Гүлдей бер, туған жерім.
А) Құрмалас. В) Лепті. С) Сұраулы. Д) Жалаң. Е) Толымсыз.
12. Сөйлемді аяқтаңыз: Қыста ... ... .
А) Боран соғады. В) Жидек піседі. С) Қар ериді. Д) Көк шығады. Е) Жапырақтар сарғаяды.
13. Жақсыз сөйлемді табыңыз.
А) Саған ертең мектепке бармауға тура келеді. В) Біз нарықтық экономикаға бет бұрдық.
С) Біз демократиялық істерді жүзеге асырамыз. Д) Елімізде өзгерістер көп.
Е) Елімізде көптеген кәсіпорындар пайда болды.
14. Ойды аяқтаңыз: Табиғат адамдардан қамқорлық ... .
А) көрсетеді В) қабылдайды С) қажет етпейді Д) күтеді Е) талап етпейді
15. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Еңбек жазды.
А) Сұраулы. В) Толымсыз. С) Жалаң. Д) Лепті. Е) Хабарлы.
16. Дұрыс құрастырылған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Бақылау жұмысы болды. В) Мен келдім кеше. С) Өлең білемін туралы Астана.
Д) Әжеме барамыз кешке. Е) Теңге жасалған ерекше.
17. Сөйлемнің түрін табыңыз. Қыс. Аппақ қар.
А) Толымды. В) Толымсыз. С) Жалаң. Д) Жайылма. Е) Атаулы.
18. Сөйлемді толықтырыңыз. Мақал-мәтелдер біздің халық ауыз әдебиетінің ұрпаққа қалдырған... байлығы.
А) Әдемі. В) Тұңғыш. С) Мұра. Д) Көркемдік. Е) Рухани.
19. Дұрыс құрастырылған сөйлемді табыңыз.
А) Сыныптан мұғалім жаңа ғана шығып кетті. В) Сыныптан шығып кетті мұғалім жаңа ғана.
С) Мұғалім шығып кетті жаңа ғана сыныптан. Д) Мұғалім сыныптан жаңа ғана шығып кетті.
Е) Сыныптан мұғалім шығып кетті жаңа ғана.
20. Бастауышы бар жақты сөйлемді көрсетіңіз.
А) Уақытын жоспарлай білуі керек. В) Кәсіпкерлік жылдам дамыды. С) Жұмысты тез орындаймыз. Д) Бүгін жұмысқа шықтық. Е) Нарықтық экономикаға бет бұрдық..
21. Жалаң сөйлемді табыңыз.
А) Ол үнемі кешігіп жүреді. В) Уақыт еш нәрсені де мойындамайды. С) Оқу басталатын уақыт та тез жетті. Д) Ісіңнің өрге басуы өзіңе ғана байланысты. Е) Уақыт жоқ.
22. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Кәсіпкерлік жылдам дамыды.
А) Салалас. В) Сабақтас. С) Атаулы. Д) Жақсыз. Е) Жақты.
23. Атаулы сөйлемді табыңыз.
А) Біз нарықтық экономикаға бет бұрдық. В) Қыс. Сары аяз. С) Бұл жерде суға түсуге болмайды. Д) Менің жақсы үйге, жақсы орынға жатқым келеді. Е) Саған ертең мектепке бармауға тура келеді.
24. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Тудың көгілдір түсі ненің белгісі?
А) Сұраулы В) Жалаң С) Жақсыз Д) Хабарлы Е) Толымсыз
25. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері бар сөйлем түрін көрсетіңіз.
А) Жайылма. В) Толымсыз. С) Атаулы. Д) Жалаң. Е) Толымды.
