Тақырыбы: Етістіктің шақтары.

Етістіктің кимыл, іс-әрекетті білдіретіндігі белгілі, ал іс-әрекеттің, қимылдың орындалу, жүзеге асу мезгілі, уақыты болады. Қимылдың өту кезеңі сөйлеушінің хабарлау кезімен немесе сөйлеп тұрған сәтпен айқындалады. Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың ету мезгілін білдіру етістіктің шағы деп аталады.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тақырыбы: Етістіктің шақтары.»

Тақырыбы: Етістіктің шақтары.

Етістік -Заттың қимылын сипаттайтын сөз табы етістік деп аталады.

Етістік -Заттың қимылын сипаттайтын сөз табы етістік деп аталады.

Етістіктің шақтары

Етістіктің кимыл, іс-әрекетті білдіретіндігі белгілі, ал іс-әрекеттің, қимылдың орындалу, жүзеге асу мезгілі, уақыты болады. Қимылдың өту кезеңі сөйлеушінің хабарлау кезімен немесе сөйлеп тұрған сәтпен айқындалады. Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың ету мезгілін білдіру етістіктің шағы деп аталады .

етістік

келер

шақ

осы

шақ

өткен

шақ

Осы шақ

Осы шақ сөйлеп тұрған сәтпен байланысты қимылдың, іс-әрекеттің болып жатқанын, не дағдылы түрде болып тұратынын білдіреді. Мысалы, “келе жатыр”, “оқып отыр”, “жел соғады”.

Осы шақ

нақ

осы шақ

ауыспалы

осы шақ

нақ осы шақ

Жалаң

Жатыр

Күрделі

Отыр

көсемшеге:

Тұр

Отыр

Жүр

Жатыр

(ж.ж. І, ІІ жағында келуі)

Тұр (4 етстіктің 1-уі)

мысалы:

Соңғы көмекшісі жіктеледі, көсемшелер өзгеріссіз қалады

мысалы:

мен жатырмын

Сен жатырсың, сіз жатырсыз

Жазып отырмын, сен жазып отырсың, сіз жазып отырсыз

Осы шақ

ауыспалы

осы шақ

құс ұшады,

мал төлдейді,

су ағады,

от жанады

Ауыспалы ОШ

-а, -е, -й

Жұрнақтары

көсемшелерге

Ж.ж. қосылу арқ.

мысалы: жаз-а-мын, үз-е-мін

нақ

осы шақ

Нақ осы шақ қалып етістіктің тікелей жіктелуі арқылы немесе негізгі етістіктерге осы қалып етістіктердің тіркесіп, жіктеліп келуі арқылы жасалады.

Өткен шақ

Өткен шақ — іс-әрекет, қимылдың сөйлеп тұрған уақыттан бұрын болып өткенін білдіретін етістіктің шақтарының бір түрі.

Өткен шақ

Жедел өткен шақ

бұрынғы өткен шақ

ауыспалы өткен шақ

Мысалы:

Санжар Астанадан келді.

Ол Астанадан кеше келіпті.

Отыр- ды-м

Көр-ді-м

Отыр-ма-ды-м

Мен киноға баратынмын.

Жедел өткен шақ

түбірге –ды, -ді, -ты, -ті жұрнағы мен І, ІІ ж.ж. + арқ.

мысалы: бар- ды- м, бар-ды-ң

Бұрынғы өткен шақ

а) есімше ф-масының –ған, -ген, -қан, -кен түріне ж.ж.+арқ.

мысалы: ал- ған- мын, жап- қан- сың, кел- ген- біз,

білген жоқпын, берген емеспіз

Ә) – ып, -іп, -п жұрнақтары көсемшеге І, ІІ, ІІІ ж. Ж.ж. + арқ.

мысалы: көр- іп-пін, жаз- ып- сың, тыңда- п- ты, іл-ме-п-сің, жаз-ба-п-ты

БӨШ –қан, -кен, -ған, -ген, -ып, -іп, -п жіктеліп те қолд.

3. Көсемшенің –а, -е, -й формаларына –тын, -тін жұрнақтарын + барып жіктеу арқ.

мысалы:

І. Бар- а-тын-мын бар-а-тын-быз

ІІ. Бар- а-тын-сың бар-а-тын-сыңдар

бар-а-тын-сыз бар-а-тын-сыздар

ІІІ. Бар-а-тын бар-а-тын

Келер шақ .

Келер шақ — қимыл, іс-әрекеттін дәл казір емес, болашақта істелетінін білдіретін етістік шағы.

Автобус уақытында келеді.

Ол оқуға бармақ.

Келер шақ

1. Болжалды

Келер шақ

3 . ауыспалы

Келер шақ

2. Мақсатты

келер шақ

БКШ -ар, -ер, -р

М: мен кел-ер-мін, Сен кел-ер-сің, Ол отыр-ар

2. МКШ – мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек

М: мен келмекпін. Сен келмексің, ол келмек.

3. АКШ

М: Мен ертең сағат 7-де тұрамын.

(құс ұшады, ол орысша сөйлейді)

Назар аударғаныңызға рақмет!

Предмет: Прочее

Категория: Презентации

Целевая аудитория: Прочее

Скачать
Тақырыбы: Етістіктің шақтары.

Автор: Ярощук Марина Владимировна

Дата: 16.01.2017

Номер свидетельства: 380105

Похожие файлы

"Етістікті? ша?тары" та?ырыбына арнал?ан ?ыс?а мерзімді жоспар

object(ArrayObject)#865 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(110) ""Етістікті? ша?тары" та?ырыбына арнал?ан ?ыс?а мерзімді жоспар"
    ["seo_title"] => string(58) "ietistiktinshaktarytakyrybynaarnalgankyskamierzimdizhospar"
    ["file_id"] => string(6) "310791"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1459095991"
  }
}

Саба? жоспары. Та?ырыбы:«Етістік. Етістікті? ша?тары»

object(ArrayObject)#887 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(96) "Саба? жоспары. Та?ырыбы:«Етістік. Етістікті? ша?тары» "
    ["seo_title"] => string(55) "sabak-zhospary-tak-yryby-ietistik-ietistiktin-shak-tary"
    ["file_id"] => string(6) "219906"
    ["category_seo"] => string(7) "prochee"
    ["subcategory_seo"] => string(7) "prochee"
    ["date"] => string(10) "1434432991"
  }
}

Етістікті? ша?тары та?ырыбына саба? жоспары

object(ArrayObject)#865 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(78) "Етістікті? ша?тары та?ырыбына саба? жоспары"
    ["seo_title"] => string(48) "ietistiktin-shak-tary-tak-yrybyna-sabak-zhospary"
    ["file_id"] => string(6) "287496"
    ["category_seo"] => string(16) "nachalniyeKlassi"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1454497692"
  }
}

Етістікті? ша?тары.

object(ArrayObject)#887 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(35) "Етістікті? ша?тары. "
    ["seo_title"] => string(23) "ietistiktin-shak-tary-1"
    ["file_id"] => string(6) "181961"
    ["category_seo"] => string(13) "vsemUchitelam"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1425438349"
  }
}

Етістікті? ша?тары 11 сынып

object(ArrayObject)#865 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(48) "Етістікті? ша?тары 11 сынып "
    ["seo_title"] => string(30) "ietistiktin-shak-tary-11-synyp"
    ["file_id"] => string(6) "181968"
    ["category_seo"] => string(22) "klassnomuRukovoditeliu"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1425440157"
  }
}

Тақырыбы: Етістіктің шақтары.

Просмотр содержимого документа «Тақырыбы: Етістіктің шақтары.»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Тақырыбы: Етістіктің шақтары.»