?аза? тілі 4 - сынып
Саба?ты? та?ырыбы: Етістікті? ша?тары
Саба?ты? ма?саты:
1. Білімділік: Етістік туралы білімдерін ке?ейту. Етістікті? ?ткен, осы ж?не келер ша? т?рлерімен таныстыру.
2. Дамытушылы?: Танымды? ?абілеттерін, с?йлеу тілін, с?здік ?орын, шы?армашылы? ?абілеттерін дамыту.
3. Т?рбиелік: ?йымшылды??а, мейрімділікке, кішіпейілдікке т?рбиелеу.
Саба?ты? типі: жа?а саба?
Саба?ты? т?рі: с?ра? - жауап, топпен ж?мыс
К?рнекі ??ралдар: интерактивті та?та, суреттер, ?има ?а?аздар, семантикалы? кесте
П?н аралы? байланыс: д?ниетану, ?зін - ?зі тану
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і (психологиялы? дайынды?)
1. О?ушылармен амандасу.
2. Тілді жатты?тыру (с?ра?тар?а жауап беру)
- Б?гін ?ай к?н? ?азір ?андай саба?? Біз ?ай тілде с?йлейміз? Б?гінгі к?н ?андай? ?азір к??іл - к?йіміз ?алай? ?(жа?сы)
М??алім, балалар (хормен)
?рбір адам? Туысым, досым.
?рбір саба?? ?йрену, ??у.
?рбір ісі?? Тірлік, тірек, адамды?.
?рбір с?зі?? Шынды?, бірлік, адалды?.
- Олай болса, балалар б?гінгі саба?ымызды жа?сы к??іл - к?ймен бастайы?, ?рбір ісімізге м??ият болайы?.
- Балалар саба??а дайынбыз ба? ?й тапсырмасына не берілді?
ІІ ?й тапсырмасы
ІІ. Жа?а саба?.
- Балалар жылды? ?ай мезгілі? (?ыс)
- ?ыста ауа – райы ?алай ?згереді?
К?н суытады, ?ар жауады, боран со?ады, ?ырау т?седі, аяз шымшылайды, су ?атады.
- Енді ?здері? айтып шы??ан с?здері? затты? несін білдіреді? (?имылын)
- ?аза? тілінде затты? ?имылын білдіретін ?андай с?з табы? (Етістік)
- Етістік ?андай с?ра??а жауап береді?
- Етістік іс - ?рекетті? ж?зеге асу мезгілін білдіреді. Осы?ан байланысты б?гінгі бізді? жа?а саба?ымыз: Етістікті? ша?тары деп аталады.
- Алдымен, балалар ша? деген с?зді ?алай т?сінеміз?
Ша? дегеніміз – мезгіл, кезе?,
Ба?ытты балалы? ша?
Ша? – іс – ?рекетті, ?имылды білдіреді.
?рікті? с?йегін ша?.
- Та?та?а назар аударайы?.
1 - слайд (Етістікті? ?ш ша?ына байланысты суреттер к?рсету)
?р суретке с?йлем ??рап, іс - ?рекетті? ?ай мезгілде бол?анын аны?тау.
1 - суретте іс - ?рекетті? на?ты ?азір болып жат?анын к?рсетеді (осы ша?).
2 - суретте іс - ?рекетті? болып кеткендігі к?рсетіледі (?ткен ша?)
3 - суретте іс - ?рекет ?лі ж?зеге ас?ан жо?, болаша?та болатыны айтылады(келер ша?).
Ереже:
- Я?ни, етістіктер іс - ?рекетті? ж?зеге асу мезгілін білдіреді. Етістікті? ?ш ша?ы болады:
2 - слайд
Етістікті? ша?тары
Осы ша?, ?ткен ша?, Келер ша?
Д?птерлері?ді ашып, б?гінгі к?нді жазып ?ойы?дар.
А?панны? сегізі.
Сынып ж?мысы.
Етістікті? ша?тары.
О?улы?пен ж?мыс.
1 - жатты?у жазбаша орындалады.
Іс - ?рекетті? б?рын болып кеткенін білдіретін с?йлемдерді бір б?лек, алда?ы уа?ытта болатынын білдіретін с?йлемдерді бір б?лек ж?не ?азір болып жат?анын білдіретін с?йлемдерді бір б?лек к?шіріп жазады. Етістіктерді? астын сызады.
Іс - ?рекетті? б?рын болып кеткенін білдіретін с?йлемдер:
1 ?аза?стан Республикасыны? жа?а мемлекетті? м?ртебелі р?міздері 1992 жылы ?абылданды.
2. Т?ле би бала кезінен шешендігімен елге танылды.
Іс - ?рекетті? алда?ы уа?ытта болатынды?ын білдіретін с?йлемдер:
1. Кешке теледидардан а?парат хабарын ты?даймын.
2. Біз Астана?а ?ол ?нер б?йымдарыны? к?рмесіне барамыз.
3. Ата бабаларды? ?сиеті ?рпа?тан ?рпа??а м?ра болып ?алады.
Іс - ?рекетті? ?азір болып жат?анын білдіретін с?йлемдер.
1. Марат а?ын М. Ма?атаевты? ?ле?дер жина?ын о?ып отыр.
2. Сахнада «Айг?л» би ансамблі ?нер к?рсетіп жатыр.
3. Шетелде т?ратын ?аза?тар атамекеніне оралып жатыр.
Б?дан ?андай ?орытынды жасау?а болады.
- Егер іс - ?рекет ?азіргі уа?ытта орындалып жат?ан болса, онда оны осы ша? дейді. - Егер іс ?рекет ?лі орындалма?анын, келешекте орындалатынын білдірсе, онда ол келер ша? деп аталады.
- Ал егер іс - ?рекет орындалып кетсе, онда ол ?ткен ша? деп аталады.
- Балалар, келесі саба?тарда етістікті? ша?тарымен толы? танысып ?теміз.
Жа?а та?ырып бойынша ал?ан білімдері?ді тере?дете т?су ?шін топ?а б?лініп, тапсырмалар орындаймыз.
?ар, су тамшылары(жа?быр), б?лт ?шеуіні? біреуін та?дап алып, топтар?а б?лу.
?ар – осы ша?, к?н - келер ша?, б?лт - ?ткен ша?.
Топпен ж?мыс
2 - жатты?у. О?ушылар б?л тапсырманы бірлесе орындау, ауызша с?рау. Берілген ?има ?а?азда?ы с?йлемдерден етістіктерді тауып, астын сызып, ?ай ша?та т?р?анды?ын аны?тау.
- ?р топтан с?ралады.
Сергіту с?ті.
Біз ?нерлі баламыз. (?зін к?рсетеді)
Шыр?атып ?н саламыз. (екі ?олды жанына созады)
Би билейміз б?ралып, (би ?имылын к?рсетеді)
Доспыз, тату боламыз. (барлы?ы ?ол ?стасып, жо?ары к?тереді)
3 - жатты?у. Берілген ?лгі бойынша етістіктерді ?ш жа?та жазу.
С?здер: сал, кел, бар, ал, жат, биле, секір, ойна
Слайдтан к?рсету
Осы ша?, ?ткен ша?, Келер ша?
?ал?ан топ о?ушылары осы с?здерді ?атыстырып, с?йлем ??ру
4 - жатты?у. О?ушылар ма?ал - м?телдерді о?ып, ма?ынасын ашып, етістіктері? ?ай мезгілде бол?ан ?рекетті білдіріп т?р?анын айтады.
III. ?орытынды. Сонымен балалар, етістікті? ша?ы дегеніміз не?
- Етістікті? неше ша?ы бар?
- Осы ша? іс - ?рекетті? ?ай мезгілде ?тіп жат?анын білдіреді?
- ?ткен ша? пен келер ша? туралы не айту?а болады?
Семантикалы? кестені толтыру
№- Мысалдар -- Осы ша? -- Келер ша? -- ?ткен ша?
1 Ол жазды
2 Сіз жазып отырсыз
3 С?ра? ?иын болды
4 Ол сонда о?ыма?ан
5 ?ар жауып т?р
6 ?ыс суы? болды
7 Ол келе жатыр
8 Кітап о?ып отырмын
Ж?ректен ж?рекке
- Мен сыныптас достарыма татулы? тілеймін
- Мен сыныптас достарыма бірлік тілеймін.
- Мына келген ?она?тар?а табыс тілеймін!
Слайдтан к?рсету
IV. ?йге тапсырма. Ереже жаттау.
V. Ба?алау.