Тукай! Татар халкыны? й?зе, а?ы, намусы, й?зек кашы. Бу с?зл?р юкка гына ?йтелм?г?ндер. Чыннан да, Тукай – ул татарны? Пушкины, Данияне? Андерсыны, немецларны? – Гетесы. Ул ?зене? барлыгы бел?н милл?тебезне? байлыгын, т?рбиялелеген, укымышлылыгын, тырышлыгын д?лилли торган ш?хес. Аны? ?с?рл?ре бик к?п телл?рг? т?р?ем? ителде, шигырь ?ыентыклары й?зл?рч? тапкыр бастырып чыгарылды.
Габдулла – гар?п с?зе. “Аллага якын кеше” диг?нне а?лата. ? Тукай “салават к?пере” диг?н м?гън? белдер?. Ул халкыбыз й?р?генд? салават к?перед?й матур т?сл?р, эзл?р калдырган.
Татарны? б?ек шагыйре Габдулла Тукай ист?л?ген ??м и?ади мирасын м??гел?штер? максаты бел?н ЮНЕСКО халыкара оешмасы ??м Татарстан Республикасы Президенты 2011 елны Тукай елы дип игълан иттел?р. Бу – шагыйребезг? олы х?рм?т билгесе.
Б?ек шагыйребез 1886нчы елны? 26 апреленд? Арча районы Кушлавыч авылында туа. ?тисе мулла була. Габдуллага 5 ай булганда ул ?л?. ?нисе, аны вакытлыча Ш?риф? карчыкка калдырып, Сасна авылына кия?г? чыга. Шуннан шагыйрьне? авыр тормышы башлана: ятимлекл?р, ф?кыйрьлекл?р, кимсет?л?р. ?лег?ч?, бер ген? шагыйрьне? д? ?ылылык эзл?п, ?з гомеренд? ?иде-сигез хатын-кызга “?ни” дип д?шеп караганы булмагандыр.
??р буын ел саен апрель аенда Г.Тукайны? туган к?нен билгел?п ?т?. Татар халкы яраткан шагыйрене? ??йк?ле янына ?ыелып, аны котлый, ч?ч?кл?р куя, шигырьл?рен укый, ?ырларын ?ырлый. Шагыйрьне? балачагы Кушлавыч, ?чиле, Кырлай авыллары, аны? бай табигате бел?н б?йле. Шушы авылларны? ?анга р?х?т табигате сабый Тукай к??еленд? тир?н эз калдыра ??м шагыйрь бу якты эзл?рне ?зене? ?лемсез шигырьл?рен? сала. Кеше к??еленд? була торган намуслылык, тугърылык, гаделлек сыйфатларын Тукай шигырьл?ре аша ?иткерерг? тели. Шундый ?с?рл?рне? берсе – “Су анасы”. Бу ?с?рг? ?нв?р Бакиров к?й язган. Тукай тудырган табигать баласы – Су анасы буыннан буынга к?чеп яш?п кил?.
Шагыйрьне? туган ягы – инешле, чокырлы, урманлы Казан арты. Л?кин Казан артыны? матурлыгы Ш?р?леле калын урманнарында, Су анасы яши торган елгаларында. Шундый га??еп матур табигатьле авылы турында шагыйрь 1909 нчы елда “Туган авыл” шигырен яза. Авылдашлары бу шигырьд? сур?тл?нг?н чишм?не “Тукай чишм?се” дип й?рт?л?р ??м кадерл?п тоталар. Алмаз Монасыйпов бу шигырьг? к?й язган.
Г.Тукай ?зене? бу шигыренд? хезм?тне б?хет чишм?се, яш?? шатлыгы, ди. Армый – талмый эшл?рг?, кече яшьт?н ?к хезм?тк? ?йр?н? башларга чакыра. ?д?плелекк?, эшч?нлекк? ?йр?т?д? Тукай сабыйларны? ?анына, к??елен? салу ?чен нинди ?темле, нинди т?эсирле ??м б?р?к?тле юллар салган ?зене? “Кызыклы ш?керт” ?с?ренд?.
Мин – татар.
Нинди ген? телд? с?йл?шс?к т?, кайда гына яш?с?к т?, без – бер халык, без – берб?тен, без – Тукай оныклары.
«Телсез идек – Тукай безне телле итте, ?ырсыз идек – Тукай безне ?ырлы итте.» диг?н девиз астында м?кт?бебезд? Тукай елын башлап ?иб?рдек. Чараларыбызны? берсе “Без – Тукай оныклары” дип аталды, икенчесе “Тукайга – ч?ч?кл?р” Тукаебыз к?пкырлы булган кебек, укучылар да т?рле яклап с?л?тле. Кемдер уен коралында уйный, кемдер ?ырлый, кемдер бии.
Кечкен?л?р ?чен Тукай кич?се уздырылды. Алар шигырьл?р с?йл?п с?ендердел?р. Б?йр?мг? Ш?р?ле бел?н Былтыр да кунакка килдел?р. Тукайны? барлык ?с?рл?ренд? туган ?ирг? м?х?бб?т бар, балалар к??елл?рен? бу хисл?рне салып куялар. Шигырьл?рне с?нгатьле укырга алдан ?йр?н?л?р, ?ти-?нил?рен? с?йл?п к?рс?т?л?р. ??рберсене? “Тукай оныгы” диг?н исем аласы кил?. Аделина “Сабыйга” шигырен с?йл?п, беренче урынны яулады.
Тукай безне? бел?н ел буе. Я?а елга аны? Ш?р?лесе безне котларга кил?, б?л?кл?рен бир?. Х?тта рус Снегурочкасы бел?н дуслашып та ?лгер?. Аны да “Яшел чыршы” дип ?ырларга ?йр?т?.
Уку – беренче урында. Шу?а “Эш бетк?ч, уйнарга ярый” шигыре м?кт?бебезне? уставында язылган. Тукай оныкларына “2”ле, “3”лег? укып й?р? килешм?с.
«С?йкемле Ш?р?ле» б?йгесенд?, р?сем конкурсында катнаштык. М?кт?п китапхан?сенд? «Тукай безне? к??елл?рд?» темасына д?рес-кич? ?тк?рдек. Апрельд? безд? «Туган тел атналыгы» уза. Бик матур чаралар ?тк?р?без. Башлангыч сыйныфлар Тукай ?киятл?рен с?хн?л?штер?, витраж буяулары бел?н Тукай геройларын сур?тли. Йон, бисер, каен тузы, м?к т? эшк? ярап куя, ч?нки Ш?р?ле –ул табигать баласы. Су анасы бел?н Былтырны ?лк?н класс кызлары тукымадан ясадылар. Урта звено укучылары с?нгатьле уку кич?сенд? Тукай шигырьл?рен с?йл?де, ?киятл?рен? иллюстрациял?р ясады. К??? бел?н Сарык та, Ш?р?ле урманы да, Су анасыны? матурлыгы да яшь р?ссамнар к?зенн?н читт? калмады.
? безне? ?чен и? кызыгы – ул ярминк?. Без аны «Милли ашлар ярминк?се» дип атыйбыз. Ярминк? ??р елны с?екле шагыйребезне? туган к?не алдыннан оештырыла.
Ш???ребез Тукай районына карый, ?лл? шу?а Тукай тормышыбызга ныкъ ?теп керг?н. Быелгы ч?ч?кл?р б?йр?ме б?ек шагыйребезг? ч?ч?кл?рд?н м?дхия ?ырлау булды. Тукай геройлары тату булган кебек, Тукай оныклары да дус, ярд?мл?шеп яш?сенн?р.
Мин – рус.
Нинди ген? телд? с?йл?шс?к т?, кайда гына яш?с?к т?, без – бер халык, без – берб?тен, без – Тукай оныклары.
